hkkurdistan
موحسن کەریم
دابەشبوونی یەکێتی و پارتی بەسەر دوو بەرەی ناکۆکی ناوچەیی و ناوخۆییدا لە چوارچێوەی ستراتیژی نوێی ئەمریکا لە عێراقدا، تەنها تۆخکردنەوەی ناوچەی سەوزو زەرد و هێڵی سنوری دێگەڵەی لێ ناکەوێتەوە. تەنها ئەوەی پێی دەڵێن دوو حکومەت و دوو ناوچەی دەسەلات درێژە پێنادات. تەنها نابەرپرسیاری بەرامبەر بە ژیان و گوزەرانی خەڵک و تاڵانو بڕۆی پارووی دەمی ئەوان ئاکامەکەی نابێت، بەڵکو سەرەنجام ئەگەری ئەوەی کە خەڵکی کوردستان روبەڕوی کارەساتێکی نەخوازراو بکەنەوە، لەهەمووکاتێك زیاتر دەکات.
ئەمریکا لەرێگای سعودیەوە دەیەوێ پێگەی ئێران لە عێراقدا، لاوازبکات، تا سەرەنجام هەڵیتەکێنێ و بەوەش لەئاستی ناوچەکەدا کلكوباڵی بکات. سیاسەتی تازەی ئەمریکا بەهاوکاری سعودیە، ئەوەیە کە لەڕێگای بەهێزکردنی بەرەی نەیاری ئێران لە عێراق، کە لەجەرگەی خرۆشانەکانی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی عێراقدا لە ساڵی ٢٠١٩ زەمینەکەی بەشێوەیەکی فراوان رەخساوە، ئەو نەخشەیەی جێبەجێ بکات. ڕەوتی سەدر و کەسایەتی سیاسی موقتەدای سەرۆکی، کە لەدامێنی جمهوری ئیسلامی و حەوزەی قوم دا لەدایك بوون، ئێستا یەکێکە لەو هێزە سیاسیە شێعیانەی دەیەوێ خۆی لە خولگەی جمهوری ئیسلامی ئێران دەرباز بکات و زیاتر خاسیەتێکی نیشتمانی- عێراقی بەخۆی بدات. بەوجۆرەش خۆی بکاتە مەرجەع و نوێنەری شێعەی عێراق و ڕەوتە سیاسیە شێعە- عەرەبیەکان. ئەم سیاسەتە نوێیەی ڕەوتی سەدرو موقتەدا، ڕاستەوخۆ لەلایەن سعودیەوە پشتیوانی دەکرێ. بێگومان ئەگەر ڕاستەوخۆ و لەپشتی پەردەوە لەلایەن ئەمریکاو دەزگای جاسوسی(سیا-CIA)وە نەخشەی بۆ دانەڕیژرێ، ئەوە گومانی تێدا نیە کە پشتیوانی جدی لێدەکرێ. ئێران بەڕوونی لەوە دەگات و بەهەموو شێوەیەك هەوڵ دەدات ئەو پرۆژەیە بەشکست بکێشێت و پێگەی خۆی لەعێراقدا ئەگەر پتەوترو بەهێزتر نەکات، ئەوا لانی کەم رێگا لە بەرەوخواربوونەوەی بگرێت!
بەوجۆرە بارودۆخی سیاسی عێراق لەئاکامی دەستێوەردانی ئەمریکاو سعودیەو ئێرانەوە، بێجگە لە تورکیا کە ئەویش بەشێوەی خۆی کاریگەری لەسەر ڕەوشی سیاسی عێراق هەیە، رووی لە ناسەقامگیری و لێڵبوونی زیاترە. ئەگەری تێكچوونی هەلومەرجی سیاسی و ئەمنی و پێکدادانی هێزە دژ بەیەك و نەیارەکانی دابەشبوو بەسەر هەردوو بەرەی ناکۆکی ئەمریکا- سعودیە و ئێراندا ئەگەرێکی کراوەو چاوەڕوانکراوە. ئێران سوود لە هەموو ئیمکاناتەکانی خۆی بۆ فشارخستەسەر بەرەی نەیاری لە عێراقدا وەردەگرێ. هەڕەشەی ئەم دواییەشی لە موقتەدا سەدر بەوەی ئاگریان بەسەردا دەبارێنن، بەدەرلەوەی هەواڵێکی دروستکراوی میدیا عەرەبیەکانە یان لەڕاستیدا شتێکی لەوجۆرە ڕویدابێت، هیچ لەو ڕاستیە ناگۆڕێت کە ئێران سڵ لەهیچ شتێك نەکاتەوە بۆ شکاندنەوەی دەستی نەیارەکانی لە عێراق، کە بێگومان ئاکامە کارەساتبارەکەی بۆ خەڵكی عێراق دەبێت و ئەوان باجەکەی دەدەن.
کوردستانی عێراقیش لە دوولاوە ئەگەری بەرکەوتنی پریشکی ئەو ئاگرەی هەیە کە ئەو هێزو لایەنە نێودەوڵەتی و ناوچەیی و میلیشیاییانەی عێراق خەریکی خۆشکردنین. لەلایەکەوە بەهۆی ئەوەی کە بەخاتری بەرژەوەندی خۆیان لە ساڵی ١٩٩٢ەوە و دواتریش لە ساڵی ٢٠٠٣دا کە دەوڵەت لە عێراقدا نەما، کوردستانیان گرێداوەتەوە بە عێراقەوەو خستویانەتە ناو گێژاوی ململانێی هێزە میلیشیا- ئیسلامی و عروبیەکان و نادیاری چارەنوسی سیاسی عێراقەوە. بەوکارەیان رێگایان لەوە گرت خەڵکی کوردستان ئایندەی سیاسی خۆیان دیاری بکەن و دەوڵەتی سەربەخۆ دروست بکەن، تا کوردستان بەشێك نەبێ لە هەڵچون و داچوونە سیاسی و سەربازیەکانی عێراق ( بێگومان لێرەدا مەبەستی من لە ڕوانگەی خۆپارێزی لە کێشەکان و رەهاکردنی بۆ خەڵکی دیکە نیە، بەڵکو ئەوەیە کە ئەگەر ئیمکانی ئەوە هەبێت خەڵکێك نەخرێنە ناو بارودۆخێکی ناخۆشەوە کە ڕەنگە بەشێکی دیکە لە خەڵك پێوەی گیرۆدەبن، کارێکی عاقڵانەو مرۆڤدۆستانەشە). لەلایەکی دیکەشەوە بەهۆی دابەشبوونی خۆیان بەسەر دوو بەرەی ناکۆکی ئەمریکا- سعودیە و ئێراندا و بوونیان بە بەشێك لەو میلیشیا عێراقیانەی کە خەریکن ئەجندای سیاسی- سەربازی ئەو دوو لایەنە ناکۆکەی دەرگیر لە عێراقدا جێبەجێ دەکەن، کوردستانیان ڕوبەرووی مەترسی تێوەگلان لە کارەساتەکان زیاتر کردوە.
هێرشەکانی ئێران بۆسەر هەولێر ئاماژەیە بۆئەوەی کە پارتی بە رێکەوتنی لەگەڵ ڕەوتی سەدر و حەلبوسی خەریکە کوردستان رادەکێشێتە ناو ئەو یاریە ترسناکەوە کە بەڕێوەیە و پریشکی ئەو ئاگرەی جمهوری ئیسلامی هەڕەشەی پێدەکات کوردستانیش دەسوتێنێ. ڕەنگە پریشکەکەی تەنها بە هێرشی مووشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بۆسەر هەولێر تەواو نەبێت. ئەگەری ئەوەی کە ئێران لەسەر تەوەری ململانێی نێوان یەکێتی و پارتی و قوڵکردنەوەی و بگرە توندکردنەوەی تا ئاستی تێكچوونی بارودۆخی سیاسی کوردستان، هەنگاو بنێت، ئەگەرێکی دوور نیە. بەوجۆرە نەك هەر ژیان و گوزەرانی خەڵك تێکدەچێت، بەڵکو بزوتنەوەی ناڕەزایەتی خەڵکی بێبەشی کوردستان کە هەرئێستا نیشانەی لەو دەسەڵاتە میلیشیاییە گەندەڵ و تاڵانچیەی بۆرژوازی کورد گرتوە، ڕوبەرووی پاشەکشەیەکی جدی دەبێتەوەو چارەنوسی خەڵک و ئایندەی سیاسی کوردستانیش بەرەو تاریکی و لێڵیەکی ترسناك دەچن. ئەو قومارەی یەکێتی و پارتی دەستیان داوەتێ هەر خۆیان مایەپووچ ناکات، بەڵکو کارەساتیش بەسەر خەڵکی کوردستاندا دێنێ!
دەبێ خەڵکی کوردستان بەهوشیاریەوە خۆیان بۆ ڕوداوەکان و ئەگەرەکان ئامادەبکەن. ئەگەر لەئێستاوە کارێك نەکەن، ئەوا بێگومان ئەو چارەنوسە تاریکە چاوەڕێیان دەکات. ئەوەی دەبێ بکرێ، خۆ رێکخستن و توندکردنەوەی خەباتیانە دژی دەسەڵاتی یەکێتی و پارتی و هاوکارەکانیان و خۆ ئامادەکردنە بۆئەوەی دەسەڵاتی سیاسی کوردستان بەدەستی خۆیانەوە بێت لەڕێگای شوراکانی خۆیانەوە. دەبێ جەماوەری کرێکارو زەحمەتکێشی کوردستان خۆیان لەڕێگای شوراو رێکخراوە جەماوەریە خەباتکارو شۆڕشگێرەکانیانەوە دەسەڵاتی سیاسی بەدەستەوە بگرن و کۆمەڵگا بەڕێوەبەرن. ئەوەش بەوە دەکرێ کە لەڕووی سیاسیەوە لەدەوری سیاسەتی سۆشیالیستی و کۆمۆنیستی و حزبی کومۆنیستی کرێکاری کۆببنەوە. ڕیگای بەیناوبەینی لەئارادا نیە. (٣٠) ساڵە خەلکی کوردستان ئەزمونی ئەو رێگایانەی کردوەو ئاکامەکەی ئەوەبوو کە ئێستا هەیە!
