hkkurdistan
ئیبراهیم حسێن:
هەڵبژاردنی پێشوو کە کەوتە پێش هەڵسانی جەماوەری لە شارەکانی عێراق و پێشەکیەک بوو بۆ انتیفازەی ئۆکتۆبەر زیاتر لەوەی دەردێکی بورژوزی دەرمان بکا خۆی بوو بەکێشە ودەردی سەری بۆ بورژوازی.ئابڕوچونێکی سیاسی بوو کە بۆرژوازی سەرگەردان بوو لە وەی چۆن پینەی بکا. چونکە بە هەر ساختەکاری وتەزویرێک کە ئەنجامیان دابوو ڕێژەی خەڵکانێک کە لە ڕێگەی بایکۆت کردنی ئەم سێرکەسیاسیەوە (نەخێر)یان بە دەسەڵاتی ملیاردێرەکانی نەوت و شەڕ و وێرانی و بە کۆماری داوەشاوی فەساد و تاڵانی فیدراڵی ئیسلامی وقەومی وتبوو، ئەوەندە لەسەرەوە بوو کە بۆیان چارە نەدەکرا.
بە ڕاددەیەک کە دەنگی هەندێک مەحفەلی چینی دەسەڵاتدریشی بەرز کردەوە وناچار بوون کە پەنا بۆ مەرجەعی دینی بەرن.
ڕوداوگەلێک کە بە ناچار دەبوایە و بەرەو ئەوە دەچوو کە پێی کرێکاران و بێبەشانی کۆمەڵگە لە ئاستێکی فراواندا لە دژی دەسەڵاتی کۆماری میلشیای ئیسلامی و قەومی، کۆماری داوەشاوی هەژاری و بێمافی و بێکاری و بێدەرەتانی سەرتاپاگیر و وێرانی مەدەنیەتی بۆرژوازی بکێشێتە مەیدان.ڕۆژانێک وتۆفانێک لە ناڕەزایەتی کۆمەڵایەتی کرێکاران و بێبەشانی کۆمەڵگە کە بورژوازی، بە حکومەتیەوە، بە پەرلەمانیەوە، بە میلیشیاو چەک و قەنناس و مەرجەعیەتیەوە، کێشایە جەنگی دەسەڵات لەسەر شەقامەکان و اعتیرازی کۆمەڵگەی لە خوێن هەڵکێشا.حکومەت لە دوای حکومەت، کاندید لە دوای کاندیدیان هێنایە پێشەوەو وەڵامی نەخێریان لە کۆمەڵگە وەرگرتەوە، تاسەرەنجام بە هەر کەڵەک و کوڵەکێک کازمیان بۆ مەئمورییەتی تێپەڕاندنی ئەم کابوسە ساغ کردەوە.
سەرەنجام کۆڕۆنا و ترس و نا ئەمنی و مەسەلەی ژیان و سەلامەتی لە بەشێکیدا و خودی نە بوونی هاوسەنگیەکی هێزی لە بارتر و گونجاوتر کە ڕێگە بدا بە یەکلا کردنەوەیەکی جیددیتری تەکلیف لەگەڵ بۆرژوازیەک کە وڵاتی لەڕێگەی میلیشیاوە ملیتاریزە کردبوو، فریایان کەوت و فرسەتێکی تری دایە دەستی بورژوازی تاکاتێکی زیاتر بکڕێ .
بەڵام سێرکی ئەمجارەی هڵبژاردن لە چ هەلومەرجێکدا هاتۆتەپێشەوە و ئەو مەسەلانە کامەنەن کە کۆمەڵگەی عێراق و بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتیە چینایەتیەکان و ئاسۆسیاسیەکان دەخاتە ناو دەورەیەکی تازەی کێشمە کێش بۆ یەکلا کردنەوەیان؟ ئایا خودی هەڵبژاردن هیچ ڕێگایەک بۆ دەخالەتی سیاسی چینی کرێکار بێبەشان لە دیاریکردنی چارەنوسی خۆیان و کۆمەڵگە و مەسەلەکانی دەخاتە بەردەست؟ ئایا هیج گۆڕانکاریەک لەو ڕێگەیە وە بە قازانجی ئاڵوگۆر، بە قازانجی هاتنە مەیدانی ڕاستەوخۆتری چینایەتی کرێکاران و ئۆردوی بێبەشان، لەو پڕۆسە کلک و گوێ کراوەی هەڵبژاردن لە ئیمکاندایە؟
پەرلەمان و هەڵبژاردن ئەگەر تەنانەت لە وڵاتانی لانکی لیبڕاڵیزم و دیموکراسی نیابەتی بۆرژوایی ڕێگایەک نیە بۆ دەخالەتی ئازادانەی هاوڵاتیان لەدیاریکردن وبڕیاردان لە چارەنوسی سیاسی حۆیان و کۆمەڵگەدا بەڵکو ڕێگایەکە بۆ دورخستنەوەی خەڵک لەسیاسەت و شەرعیەتدان بە دیکتاتۆریەتی چینایەتی بۆرژوازی، ئەوا لە وڵاتانی حەوزەی کاری هەرزان، لەوڵاتانێک کە تیایدا سەرمایەداری لە سەر کاری هەرزان و بێمافی موتڵەقی ئابوری وسیاسی چینی کرێکار وئۆردوی بێبەشان ڕوەستاوە، پەرلەمان و هەڵبژاردن لەوەش بێماناتر و بێ ناوەڕۆکتر وپوچترە و تەنیا پۆششێکن بۆ دەسەڵاتێک کە ڕاستەوخۆ لە ڕێگەی قەهر و زۆر و داپڵۆسینی بێپەردە و ئاشکرای دەڵەتی و سەرودەوڵەتیەوە، زیندان و سەرکوت و ئیعدام و کوشتن و سەرکوت و داخستنی ڕێکخراوەکرێکاری وجەماوەریەکانی کرێکاران و حیزبە کرێکاری و کۆمۆنیستیەکان و سەرکوتی ڕێکخراو بوون و مانگرتن وهەر جۆرە دەرکەوتنێکی سیاسی چەوساندنەوە و لە بەندا دا ڕاگرتنی کرێکاران و بێبەشان، دەچەرخێنێ. سەرکوتێکی بێپەردە کە ئەرکی پاراستنی ئاسایشی سیاسی سەرمایە و داخستنی دەرفەتە لە بەردەم دەخالەتی سیاسی سەربەخۆی چینی کرێکار و ڕادیکاڵیزمی کۆمۆنیستی و کرێکاری لە دەعوای دەسەڵات و لە سەر چارەنووسی کۆمەڵگە.
ڕاستی ئەوەیە کە نە بۆ بورژوازی قەرارە هەڵبژاردن ڕێگەی ساغ کردنەوەی جەدەلی دەسەڵات و دەوڵەت بێت نە بۆ چینی کرێکار و ئۆردویبێبەشانیش هەڵبژاردن و سێرکی سیاسی دەنگدان ئەو بایەخ و جێگەیەی هەیه. بۆ هەردو بەرەی ئەم دو ئۆردوە چینایەتیە، ئەم سێرکە سیاسیە تەنیا حاڵەت و مۆمێنتێکە لە جەدەل و کێشمە کێشێکی جیددی تر و واقیعی تر لەسەر دەسەڵات ودەوڵەت و چارەنووس و ئایندەی سیاسی.
بێگومان لە کۆمەڵگەیەکی بەوجۆرە و له هەلومەرجێکی سیاسی بەو شێوەیەدا هەڵبژاردن(هەر هەڵبژاردنێک) دەتوانێ مانایەکی تر پەیدا بکات و پێی چینی کرێکار و خەڵک بکێشێتە مەیدان و دەتوانێ ببێتە سەرەتای ڕەوەندی جیددیتر کە بە ناچاری لە قاڵبی سێرکی هەڵبژاردندا نامێننەوە. ئەمە کابوسێکی واقیعیە کە بۆرژوازی تێیدا دەژی. کابوسی دوبارە بوونەوەی ئۆکتۆبەرێکی تر کە ڕەنگە ئەگەر ڕوو بدا، ڕەنگە خەونی هێزه بۆرژوازیەکان، لەهێشتنەوەی مافی بڕیاردان لە سەر چارەنووسی سیاسی کۆمەڵگە، لەسەر چارنووسی چینی کرێکار و جەماوەری بێبەش لە دەستی خۆیدا، کەم تا زۆر لە دەست بدا. ڕەنگە عەدالەتخوازیەک کە لە قوڵایی کۆمەڵگە دا و لە خوارەوە، لە ڕیزەکانی چینی کرێکار و بێبەشاندا دەجۆشێ، هاوشانی سیاسی ڕ ادیکاڵی خۆی، واتە کۆمۆنیزمی خۆی لە مەیدانی دەعوای سیاسیدا بدۆزێتەوە و گەورەی بکات و ئومێدەکانی خۆی لەو دا بدۆزێتەوە.
پرسیاری دوەم ئەوەیە ئایا ئەم گەڕەی هێز نیشاندان و هێز کۆکردنەوە لە سێرکی سیاسی هەڵبژاردن دا وەک جاری چینی کرێکار و بێبەشانی کۆمەڵگە بە بایکۆتێکی فراوانی هەڵبژاردن، تەنیا بورژوازی ڕوبەڕوی ئابڕوچونێکی سیاسی تر دەکەنەوە یاخود ئەم گەڕە بۆ یەکلاکردنەویەکی جیددیتری تەکلیف لەگەڵ بورژوازی و بۆ گۆڕینی هاوسەنگی هێز بە قازانجی خۆیان و بۆ گۆڕان بە هێزێکی جیددی لە دیاریکردنی چارەنووسی سیاسی کۆمەڵگە لە جەنگی دەسەڵات دا لە ڕێگەی پەیوەست بوون بە چەپی کرێکاری و هەڵبژاردنی کۆمۆنیزمی خۆیان، پێ دەنێنە مەیدان؟ ئەمە ئەگەرێکە لە نێو ئەگەرەکاندا، بەڵام شانسی ئەوەی کۆمەڵگە لەو جەدەلەدا بە ئاڕاستەی چەپ و کۆمۆنیزم بچەرخێ لە عێراقی ئەمڕۆدا، لە بەشێکی گرنگی خۆیدا پەیوەندی بە ئامادەیی ئەو کۆمۆنیزمەوە هەیە بۆ دەرکەوتنی وەک هێزێک بۆ ئاڵوگۆڕلە ژیانی ئەو بەشەرییەتەدا و ئەمەش پتر لە هەر شتێک پەیوەندی بەوەوە هەیە ئایا ئەو کۆمۆنیزمە ئامادەیە و دەیەوێ دەست بۆ مەسەلە سەرەکیەکە، بۆ دەسەڵاتبەرێ یاخود نا.
سێرک بوونی هەڵبژاردن هیچ لەوە کەم ناکا کە جەنگی دەسەڵات لە عێراق دانەمرکاوەتە وە و بە هێزی خۆیەوە درێژەی هەیەو هەڵبژاردن تەنانەت نماییشیترین و کارتۆنیترین هەڵبژاردن و هەر لەرزە و جوڵەیەکی سیاسی دەتوانێ، دوبارە ژیلەمۆی ئەو جەنگە بگەشێنێتەوە و بیگوازێتەوە فازێکی تر.چونکە هەمان ڕۆژی دوای هەڵبژاردن، قسە لەوەدەکەن چ ڕێژەیەکی گەورەی هاوڵاتیان(نا) یان بەو دەورودوکانە وتوە، هەمان ڕۆژی دوای سێرکی هەڵژاردن ڕەنگە هەمان هاواری بڕۆن و ژیانمان دەوێی خەڵک، هاواری ئازادیمان دەوێی حەڵک، لەسەرشەقامەکان بٮیستین و هەمان ڕۆژی دوای هەڵژاردن سەر سەکوتی میلیشیای ئیسلامی و قەومی لەسەر سوچی شەقام و کۆڵانی شارەکانی وڵاتدا دەبینین کە ئامادەن و هاتون بە شێوەیەکی خوێناوی بەرگری لە دەسەڵات و داسەپاندنی بکەن بەسەر کۆمەڵگە و چینی کرێکار و بێبەشان.
سەرمایەداری لە عێراق لەوە قەیرانگرتوتر و بێچارە ترە بتوانرێ لە ئایندەیەکی نزیکدا کۆمەڵگە بە خاڵێکی هاوسەنگی جیددیتر، بە جێگیریەکی سیاسی درێژخایەنتر و لەوێشەوە بە جێگیریەکی دێرگرێژخایەنتری ئابوری کاپیتاڵییستی بگەیەنێ. ئەمە لە گرەوی تێپەڕین لە جەنگی دەسەڵات و یەکلا کردنەوەیەکی جیددیتری ئەو پرسەدایە.پڕۆسەیەک کە بە هیچ جۆرێک خاڵی نیە لە ڕیسکی هێز پەیدا کردن و هێز گرتنی چەپی کۆمۆنیستی و کرێکاری و ئەو حیزبە کۆمۆنیستی و کرێکاریانەی کە ئامادەیی و خواست و ئیرادەی ئەوەیان هەبێ ببنە سەکۆی سەرکەوتنێکی سیاسی عەدالەتخوازانە لە جە نگی دەسەڵاتدا.
نەک هەر ئاڵوگۆڕ بەڵکو گۆڕان بەهێزیش، تەنیا لەڕێگەی بەشداری کردن لە وجەنگی دەسەڵاتەدا، مانایەکی واقیعی پەیدا دەکا و کۆمۆنیزم وحیزبی کۆمۆنیستی کرێکاریش تەنیا بەشداربوون لە و جەنگەدا شانسی ئەوە بەدەستدێنێ کە بگۆڕێ بە پەرچەم و ئاڵای نەخێری کۆمەڵگە، بگۆڕێ بە هێزی واقیعی ڕادیکاڵ و قوتبێکی چینایەتی وسوسیالیستی لە ڕەتکردنەوەی ئەم کۆنەپەەستیە ئیسلامی و قەومیە بۆرژواییەی عێراقی ئەمڕۆ. ئەگەر ئەم کۆمۆنیزمە ئەم خواست وئیرادەیە بۆ چوونە پای ئەم جەنگە لە خۆی نیشان بدا و گەشەی پێبدا و بێگەڕانەوە، بێ شەرمکردن و بە جەسارەتەوە، چینی کرێکار و ئەو بەشەرییەتە گەورەیە کە لە ژیانکردن لەسایەی ئەو بەدبەختیە بۆرژواییە ئیسلامی و قەومیە بێزار بووە، لەو جەنگی دەسەڵاتەدا، لەو دەعوایە لەسەر چارەنووسی کۆمەڵگە نوێنەرایەتی بکا، دەتوانێ بگۆڕێ بە دهریچەیەکی اڕادیکاڵی کۆمۆنیستی بۆ دەربازبوون لەو بەربەرییەتە.
ئەمە بەر لە هەر شتێک لەگرەوی ئەوە دایە کە دەست لەخێری گروپ و هێزی فشار بوون بشوا و هێزێک بێ بۆ دەسەڵات، جوڵانەوەیەک بێ بۆ گرتنە دەستی کۆمەڵگە نەک هێزێک کە تەنیا خێر و چاکەی کرێکار و ئینسانی دەوێ و بۆ ئەوە فشار دێنێ و ئامادەیە لەو ڕێگەیە دا تەنانەت قوربانی گەورەش بدا. هێزێک، کۆمۆنیزمێک کە بەچاوی کراوە، بە چاوی هێزێکی خوازیاری دەسەڵات، کرێکار و جەماوەری بێبەش بۆ هەڵبژاردنی ئەم ڕیزە، بۆ هەڵبژادنی کۆمۆنیزم وحیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری وئاڵای ئەم ڕیزه، بانگ دەکاو ئاوڕ لە هات و هاواری چەپی خوگرتو بە تەڵقینی بۆرژواکان لە بابی حەرامی میوەی دەسەڵات بۆ کۆمۆنیزم ناداتەوە.
کۆمۆنیزمێک دەتوانێ و ئمکانی ئەوەی هەیە ببێ هێز کە لە جیاتی تەفسیری ڕوداوەکانی مێژوو دەیەوێ مێژوو دروست بکا، لە جیاتی چەپڵە و سەما بۆ حماسەی جەماوەر یان سەرزەنشت کردنی خەتاکانی جەماوەری کرێکاران و بێبەشان له هەڵبژاردنە سیاسیەکانیان، دەیەوێ لە هەمان مەیدان و لە هەمان دەعوای دەسەڵات و گرتنە دەستی کۆمەڵگەداسەرکەوێ. مەیدانێکی کە چارەنووسی کۆمەڵگە و کرێکار و مرۆڤایەتی بێبەش تیایدا یەکلا دەبێتەوە.
قەیرانی بۆرژوازی و سەرمایەداری هەرچەندەش قوڵ و کەمەرشکێن بێت، هەرچەندیش بۆرژوازی بێچارە بێ لە بەڕێخستنی ئابوریەکی سەروسەقامگرتو و لە هێنانەئارای سەرخان و دەوڵەتێکی سەقامگیر و یەکدەستیەکی سیاسی درێژخایەن، دیسانیش خۆبەخۆ ناکاتە ئەوەی کە ئەم ڕەوەندی ئاڵوگۆڕانە و خودی ئەم هەلومەرجە دەتوانێ بە ناچاری بە قازانجی چینی کرێکار و بێبەشان و بە قازانجی ئاڵوگۆڕێک بچێتە پێشەوە کە دەیانەوێ. ئەگەر چینی کرێکار لەو جیدالەدا کۆمۆنیزمێکی بەو شێوەیە لە مەیدانی شەڕ دەسەڵاتدا و بەو ئامادەییەوە نەبینێ، ئەگەر ئەو لێشاوە گەورەی مرۆڤایەتی بێبەش ئەو ڕیزه کۆمۆنیستی و کرێکاریە نەبینێ کە ڕاستەوخۆ فەلسەفەی بوون و هەڵسوڕانی خۆی لە پەیوەند بە پێیویستی و لە ئیمکاندابوونی سەرکەوتنێکی سیاسی جیددی لەشەڕی دەسەڵات بە ڕاددەی پێویست بەرجەستەکردبێ، گۆڕانی کۆمۆنیزم بە هێز بۆ دەورەیەکی تر لە مێژوودا دەمێنێتەوە و سەرەنجام سەری چینی کرێکار و بەشەرییەت بۆ دەورەیەکی تریش بێکڵاودەمێنێتەوە. بۆچوونی باو پێی وایە ڕەوتی گۆڕان بە هێز لە پڕۆسەیەکی شێنەیی کۆمەڵایەتی بوون، لە پڕوسەیەکی درو درێژی نادیاری تەبلیغ و هۆشیارکردنەوە و خستنەڕووی ڕاستیەکان، کە تیایدا قەرارە ڕۆژێک لە کوچە و کۆڵانەکان و کارخانە و کارگە و شارەکانی وڵات ئەوەندە گەورە بووبێ کە بە فەرمان و بانگەوازێک دەتوانێ مانگرتنی گەورە و ڕێخراوی گەورەی کرێکاری و هتد ڕێکبخا.ئەم بۆچونە، ئەم دەرکە لەسیاسەت و دینامیزمی گۆڕان بە هێز، هەر نیەتێکی لە پشتەوە بێ، هەرچەندیش خێری کۆمۆنیزم و چینی کرێکاری بوێت، نوسخەیەکی ئامادەیە بۆ شکست.
نوسخەی فیدرالیزمی ئیسلامی و قەومی بۆرژوازی لە عێراق ڕیسوا و کەفتەکار و بە قیمەتی هەڵکەندنی برینی گەورە لە جەستەی کۆمەڵگە تەواو بووە. نای میلیۆنی کرێکاران و هەاوڵاتیانی عێراق بە سێرکی هەڵبژاردنی میلیاردرێرەکانی نەوت و جەنگ وێرانی و شەڕی قەومی مەزهەبی، بە کۆماری میلیشیای ئیسلامی و قەو می بۆرژوازی له عێراق و هاتنە مەیدانی چەندین مانگەی ئەو کۆمەڵگەیە لە ئۆکتوبەر و نای لە سەداهەفتای ئێران بە کۆماری ئیسلامی، ئاماژەی ڕوونن بەوەی کە کۆمەڵگەی عێراق بۆ دەربازبوون لەو کۆنەپەرەستیە بۆرژواییەی ئەمڕۆ، ڕۆژانی سەختی لەپێشە. هەڵبژاردن ڕەنگە تا ئەوەی ئاوێک بێت بکرێتە سه ر کەفوکوڵی ئەو خرۆشانەی لە قوڵاییدا و بەپانتایی کۆمەڵگە دەجۆشێ بەڵکو بەنزیک بێت کە جارێکی تر وا بکا کڵپە بسەنێتەوە.
24.6.2021
