تراژیدیای مەسیحیەکان و سەردانەکەی پاپا بۆ عێراق! …

خەسرەو سایە

لەماوەی چەند ڕۆژێکی کەمدا و بەدوای تێپەڕین بەنێو شەپۆلێکی فراوان لە پڕوپاگەندەی میدیاییدا، پاپا هاتو ڕۆیشت. هاوکات هەر لەم چەند ڕۆژە کەمەدا بینیمان کەچۆن هەموو پیاوانی ووردو درشتی چینی دەسەلاتدارو ڕیزێک لەنوێنەرانی حزب و لایەنی قەومی و تایەفەگەریەوە، چ لەعێراق و چ لەکوردستان، دەست بەسینەوە راوەستان و چەمانەوە و بەسەر فەڕشی سوردا ڕۆیشتن و تا بۆیان کرا پاپایان پیرۆزکرد، سەرەنجامیش بەدوای خۆیاندا بوخارێکی چڵکن و پڕ لەدرۆ و ناڕاستیان لەژێرناوی “ئاشتی وپێکەوە ژیانی ئاینەکان” و ڕێکەوتنی لقوپۆپە تائیفی و قەومییەکانیان، جێهێشت. بەڵام ئەوەی لەم نێوەدا کرایە بابەتی بەزەیی و کەرەسەیەکی سیاسی، زیاتر هاوڵاتیانی مەسیحی و تراژیدیایەک بوو کەژیانی ئەوانی بۆ زیاتر لەدەهەیەک لەگەڵ ئاوارەیی وماڵوێرانی و تیرۆر و کوشتاری بەکۆمەڵدا ڕووبەڕووکردۆتەوە. کەوایە ئەم هەموو مەدح وسەنا و پیرۆزکردنەی سەفەرەکەی پاپا بۆ عێراق بۆچیە و چ ڕاستیەک لەپشت سەردانەکەیەوە، راوەستاوە؟ ئایا ئەم سەردانە بەڕاستی بۆ ئاشتەوایی ئاینەکان و پێکهێنانی لێبوردەییە لەنێوان ئەو دەستەوتاقمە ئاینی و تیرەگەریانەدا کە زیاتر لەدەهەیەکە کەوتونەتە گیانی کۆمەڵگاوە و گۆمی خوێن و کاولکاریان جێهێشتوە؟ وەیا ئەم سەردانەی پاپا لانی کەم ئاهێک بەسینەی ئەو بەشە لەهاوڵاتیاندا دەهێنێت کەبەناوی “مەسیحیەت” ەوە گیرۆدەی تراژیدایایەک بوون ؟  

بەپێچەوانەی ئەوانەوە کە پروپاگەندە و درۆو دەلەسەی سەرانی چینی دەسەلاتدار، ووڕوکاسی کردون و پێیانوایە کە پاپا بۆ “ئاشتی و تەبایی وباشبوونی دۆخی مەسیحیەکان” هاتۆتە عێراقەوەو گوایە دەیەوێت ئەو کەلێن و بۆشاییە پڕبکاتەوە، کە لەژیانی ئەواندا، وەک بەرئەنجامێک لەشەڕی ناوخۆی دەستەوتاقمە ئاینی و تائیفیەکان و شەری داعشدا پێکهاتووە، بەڵکو سەردانەکەی پاپا لەجەوهەردا لایەنی سیاسی هەیە و ڕاستەوخۆ پەیوەندی بەدۆخی عێراق و کوردستان و ناوچەکەوەیە و لەم چوارچیوەیەشدا، تراژیدیای مەسیحەیەکان، کراوەتە کارتێکی سیاسی و لەلایەن هەموانەوە بەدەستەوە گیراوە. تەنانەت پاپا خۆی باش دەزانێت کەسانیکی وەک بەرهەم ساڵح وکازمی و مالیکی و حەلبوسی و عامری و کوڕەکانی بنەماڵەی بەرزانی و تاڵەبانی.. کە سەردانەکەی ئەویان پیرۆز کرد، نەک هەر ئەهلی ئاشتی و تەبایی نین، بگرە هەرخۆیان خوڵقێنەری ئەو زەلکاوەی ئەمڕۆن کەکۆمەڵگای عێراقی تێدا ڕاگیراوە. ئەمانە کە سەرتاپایان لەتاڵانی و گەندەڵیدا نوقمەو تا ئەو شوێنەی کەڵەکەی سەرمایە و بازاڕی قاچاغچێتی وکۆمپانیا و بازرگانیان بیخوازێ، ئامادەن لەسەرو هەر پرەنسیپێکی ئینسانیەوە، کۆمەڵگا لە خوێن و کاولکاری و شەرو پێکدادانی قەومیو تیرەگەری ئاینیدا بخنکێنن. هەربۆیە زمان لوسی ومەدح و سەنای پاپاو سەفەرەکەی، تا هەڵڕشتنی فرمێسکی تیمساحیانە بۆ مەسیحیەکان، تەنها بەخاتری ئەوەیە کە پاپا بەهانایانەوە بێت و گیانێک بەبەر دەسەلات و حوکمەتێکدا بکاتەوە کە لەسەر لێواری داڕمانی یەکجاریە. بەمجۆرەش ڕۆڵێکی سیاسی کە پاپا لەدوا ئەنجامدا لەم سەفەرەیدا و لەژێر پەردەی پڕوپاگەندی ئاشتی و لێبوردەییدا دەیەوێت بیگێڕێت، هەرئەوەیە کەوەک فریادڕەسێک دەخاڵەت لەدۆخی ئێستای عێراق وکوردستاندا بکا و بکەوێتە فریای چینی دەسەلاتدار وحزبەکانیەوە، ئەویش لەو گێژاو وقەیرانەدا، کە یەخەی پێگرتوون. بەتایبەتی لەکاتێکدا کە عێراق و کوردستان لەدرێژەی ناکۆکی و ملاملانێی سیاسی و بەرژەوەندیە جیهانی و ناوچەییەکاندا، گیرۆدەی چەندین کێشە و گرفتی ئابوری، سیاسی و ئەمنی بۆتەوە. سەرەڕای کێشە داراییەکان و دەرئەنجامەکانی قەیرانی ئابوری و نەخۆشی کۆرۆنا، کێشمەکێش و ناکۆکی نێوان لایەنە شیعیەکان، کێشە لەگەڵ لایەنە سونیەکاندا، کێشەی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا، نفوزو دەخاڵەتی ئێران و ڕۆڵی گروپە چەکدارەکان لە نائەمنکردنی دۆخەکەدا، تا کێشەی نێوان ئەمریکاو ئێران، دەخاڵەتی سەربازی تورکیا.. هەموو ئەمانە لەپاڵ ناڕەزایەتی جەماوەری و ئەگەری خرۆشانێکی گەورەی کۆمەڵایەتیدا، سەرتاپای دەسەڵاتدارێتی چینی بۆرژوازی هەم لەعێراق وهەم لەکوردستاندا، لەنێو زەلکاوێکی سیاسی و ئەمنیدا ڕاگرتووە.. لەدۆخێکی ئاوادایە کە پاپا بۆ بەهاناوە چوونی حکومەتەکەی کازمی، سوربونی سەفەرەکەی بەکردەوە دەردێنێ.

بەڵام لێرەوە فاکتۆرێکی تر دێتە نێو کایە سیاسیەکەوە ئەویش دەخاڵەتی ئەمریکاو دەوڵەتانی ئەوروپایە. پەلامارە ڕۆکێتیەکانی گروپە چەکدارە شیعیەکانی سەر بەئێران، نەک هەر پیگە و وجودی هێزەکانی ئەمریکای خستۆتە تەنگانەیەکی ئەمنیەوە، بەڵکو بێتوانایی حکومەتەکەی کازمی لەکۆنترۆڵی دۆخی ناوخۆ وکەیسی ئەمنیدا بەیکجاری نیشانداوە، لەم پەیوەندەدا ئەوە پاپایە کە بەناوی ئاشتی ئاینەکانەوە هەوڵیدا لەلایەک دەستی نوێنەرانی سیاسی “پێکاهاتەکان” بخاتە نێو دەستی یەکەوە، تا باری لارەوەبووی “دیموکراسی و پلوڕاڵیزمە سیاسیەکەی عێراق” ڕاست کاتەوە و لەلایەکیتریشەوە، دایان ببڕێت لەگروپەکانی لایەنگری ئێران. خودی سەردانەکەی پاپا بۆلای سیستانی، ئەو پەیامەیدا بەحزبە شیعیەکان، کەناوەندی مەسیحیەتی جیهانی، کەدەولەتانی ئەوروپای لەپشتە، مەرکەزی تەشەیوع بەعێراق دەزانێت نەک ئێران. کەبێگومان هەر ئەمەش دەبێتە مەرجی مامەڵەکردنی سیاسی و بازرگانی و گەیاندنی هاوکاریە ئەمنیەکانی نێوان ئەمریکا وئەوروپا لەگەڵ ئەم حزبانە و حکومەتی عێراقدا، کەئیتر ناتوانن لێی لابدەن. لەمەش زیاتر هێشتا پاپا لەڕۆما دانەبەزیبوو کە کازمی بانگەوازی ئاشتەوایی نیشتیمانی بۆ هەموو لایەنەکان، بەهەرێمی کوردستانیشەوە ڕاگەیاند، ئەمەش خۆی لەخۆیدا چەسپاندنی یەکێک لەهەوڵە سیاسیەکانی پاپایە لەمەڕ یەک دەست کردنەوەی حوکمەت و لایەنە پێکهێنەرەکانی. 

بەڵام لە پەیوەندەدا بەمەرامە سیاسیەکانی دەوڵەتانی ئەوروپاوە، پاپا ڕۆڵێکی زیاتری پێدراوە، ڕۆڵێک کەلە بنەڕەتەوە لەسەر “کەیسی مەسیحیەکان” وتراژیدیایەک کەگیرۆدەی بوون دەچێتە پێشەوە.

چەمکی “مافەکەنی مرۆڤ” کەهەمێشە بنەمای دەخاڵەتگەری سیاسی دەوڵەتانی ئەوروپا بووە لەنێو دۆخی ئەو وڵاتانەدا، کەهێشتا ئامادەنین، پەیڕەوی لەمەرجەکانی “سیستەمی ئاسایشی یەکیەتی ئەوروپا” بکەن. لەمبارەوە مەسەلەی کۆچو پەنابەری، ئەو فاکتۆرەیە کەئەم سیستەمە دەخاتە بەردەم مەترسیەوە. بەڵام دەوڵەتانی ئەوروپا لە تراژیدیای مەسیحیەکاندا هەر ئەوە نابینن کەلەماوەی ئەم دەساڵەی دواییدا، زیاتر لەملیۆنێک مەسیحی ئاوارە بوون و کۆچیان کردوە بۆ دەرەوە، تەنانەت هەر ئەوەیان لەبەرچاو نییە کە زیاتر لە١٨٠ هەزار هاوڵاتی مەسیحی کوژراو وبێسەروشوێن بون و دەیان کەنیسەو گوندو مەڵبەندیان خاپورکراوە، بەڵکو مایەیان لەسەر ئەوە داناوە کە کەمبوونەوەی ڕێژەی مەسیحیەکان لەملیۆنێک و ٤٠٠ هەزار کەسەوە بۆ ٢٥٠ هەزار کەس، سیستەمی دیموکراسی عێراقی کەلەسەر بنەمای پلوڕالیزمێکی ئەسنیکی و ئاینی و دابەشکردنی دەسەڵات بەسەر “پێکهاتەکاندا”، دروست کراوە، ڕووبەروی ناهاوسەنگی و تێکچون و ونبونی یەکێک لەڕەگەزەکانی بۆتەوە. ڕاستکردنەوەی ئەم ناهاوسەنگیە سەرەتا هەوڵێکی زۆردرا بەگێرانەوەی مەسیحیەکان بۆ شوێنەکانی خۆیان و سەروژێر بونەوەی ژمارەیەکی تریان لە ئەوروپاوە بۆ ناوخۆی عێراق، بەلام هەموو ئەم هەولانە بێئاکام مانەوە، ئیستا ئیتر ئەوروپاو ئەمریکا بۆ پرکردنەوەی ئەو کەلێن و بۆشاییەی کەدەوترێت لەژیانی مەسیحیەکاندا پێکهاتووە، سەرنجیان چۆتەسەر داسەپاندنی پڕۆژەیەکی ستراتیژی تر، ئەویش گەڕانەوەیە بۆ دروستکردنی هەرێمێک لەناوچەی دەشتی نەینەوا، کەلەلایەن مەسیحیەکان خۆیانەوە بەڕێوەببرێت و بەپشت بەستن بە هێزێکی چەکداری تایبەت بەخۆیان بپارێزرێت، وەیا لانی کەم ئەم پڕۆژەیە لەڕێگای ناچارکردنی حکومەتی عێراقەوە، بەگرتنەبەری ڕێکەوتنێکی هاوشێوەی ئەوەی شەنگال، بخرێتە سەرپێ. بێگومان کارێکی ئاواش دەستی پاپاو فاتیکان وەک لایەنێکی چاودێر دێنێتە عێراقەوە.

بەدڵنیایەوە پرۆژەیەکی ئاوا، نەک هەر دۆخی تراژیدی مەسیحیەکان بەرەو باشبون ناباو لەو تەنگانەو هەلومەرجە نائارامی و زەبونیەی تێی کەوتون دەرناکێشێ، بگرە هێزێکی میلیشیایی و تائیفی تر بۆ سەر لیستی هیزەکانی تر زیاد دەکا و بەمەش برێنیکی تر لەسەر جەستەی کۆمەڵگای عێراق هەڵدەکەنێ. ئەمەیە ڕاستیەکانی پشتی پڕوپاگەندەی ئاشتەوایی ئاینی و لێبوردەییەک کە پاپاو هاوئاوازەکانی دەیدەن بەگوێی هاوڵاتیاندا .

بەلام ئەوەی لەسەردانەکەی پاپادا بۆ کوردستان دەرکەوت، هەڵسوکەوتی زەبونانەو فڕوفیشاڵئامیزی حکومەتەکەی پارتی وسەرانی بوو، کەزۆر هەوڵیاندا تا بەنمایشی ئاینی و پروپاگەندەی ناڕاستەوە، روخساری سەرکوتگەرانەو زاڵمانەی خۆیان بشارنەوەو ڕەوتی ڕق و بیزاری و ناڕەزایی خەڵک دابپۆشن و وایان تێبگەیەنن کەکوردستان بۆتە سەنتەری پەیوەندیە جیهانیەکان و ئەمەش خێرە بۆ دواڕۆژی ئەوان!. لەکەنار ئەمەشەوە هاندانی نوێنەرانی مەسیحی و ئاشوری و تورکمان و شەبەک و کاکەیەکانی لایەنگر بەپارتی، بۆئەوەی بەناوی “کەمایەتیەکان”ەوە داوا لە پاپا بکەن کەگوشار بۆ حکومەتی عێراق بهێنێت تا مادەی ١٤٠ لە لەناوچە مەسیحی نشینەکاندا جێبەجی بکات، وەیا ئەوەی کە حکومەتی عێراق ملبدات بەپڕۆژەی دامەزراندنی هەرێمێک لەدەشتی نەینەوادا، گوایە لەم ڕیگایەوە نەیارانی پارتی و حکومەتەکەی لەبەغدا لاواز دەبێت!. هەموو ئەمانەش پێماندەڵێت کە پارتی و حکومەتەکەی وەک هەمیشە بەرژەوەندیەکانی خۆی لەدنەدانی قەومی و ئاینی و لە بەقوربانیکردنی سەلامەتی و ئارامی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی عێراقدا دەبێنیتەوە.   

لەکۆتاییدا هاتنی پاپا  ئەو ڕاستیەی بۆ خەڵکی کوردستان و عێراق سەلماندەوە، کەهەموو هێز ولایەنە بۆرژوازیەکان، چ هێزو لایەنی ناوخۆبن وەیا ناوچەیی و جیهانی بن، سەرەڕای ناکۆکی و کێشمەکێشی نێوانیان، بەڵام لەبەرامبەر ژیان و چارەنوسی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشدا، یەکدەستن و کارنامەیەکی هاوبەش بەڕێوەدەبەن کە ئەویش بریتیە لە داسەپاندنی هەژاری و نەداری و ماڵوێرانی و جەنگ و تیرۆرو تێکدانی ئارامی کۆمەڵایەتیە. 

ئەم بابەتە لە ئۆکتۆبەری ژمارە ٧ی ١٠ فێبریوەری ٢٠٢١دا بڵاوبۆتەوە