hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
لەکۆتایی ئەم مانگەدا، زنجیرەیەک کۆبونەوەی دوور لەچاوی میدیا، لە نیوان پارتی و یەکێتی و سەرانیاندا روویانداوە، کە بەدوای خۆیدا پەرلەمانە کارتۆنەکشیان قورمیش کردو کەوتەوە کار.
پارتی و یەکێتی دوو حزب و هیزی بۆرژوازی دەسەڵاتبەدەستی دوو زۆنی هەرێمکن، کە خۆیان لەململانێی دەسەڵاتدا شەقیان کردووە. هەرکامیان خاوەنی دەسەڵاتی خۆیەتی، پەرلەمان و حکومەتەکەیان لە کاردا بێت یان خەوتبێت و مردبێت، هیچ لەو ڕاستیە ناگۆڕیت… کە پارتی پاوانی دەسەڵاتی زۆنی زەردی کردووەو یەکێتیش پاوانی زۆنی سەوز و نیلی…
بەدرێژایی مێژووی ٣٠ ساڵی رابردوو، سەرباری هەر ئاڵوگۆرێک کە لە هاوسەنگی هێزی نێوانیاندا، پیکهاتبێت، ئەم دوو حزبە دەسەڵاتیان لەدەست نەداوە. لە هەڵبژاردنەکاندا خەڵک بەشداری کردبێت یان نا، ژمارەی کورسیەکانیان زۆر بووبێت یان کەم، تەنانەت هەڵبژاردن بکرێت یان نەکرێت، حکومەت و پەرلەمان وەکو دوو ئەڵقەی لاوازی فریوکاری و بوونیان هەبیت یان هەر بوونیان نەبێت، ئەوان دەسەڵاتیان، زامن کردووە!! زامن بوونی ئەو دەسەڵاتەیان دوورو نزیک پەیوەندی بە هەڵبژاردنەکانەوە یان بە بوونی حکومەت و پەرلەمانەوە نییە. ئەوەی کەدەسەڵاتی پارتی و یەكیتی هێشتۆتەوە، دەستبەسەراگرتنی داهاتی ژێر قەڵەمرەوی خۆیان، بوونی هێز چەکداری حزبی و دەزگای سەرکوت و ئەمنی، خۆبەستنەوە بەیەکێک لە وڵاتانی ناوچەکەوەیەوە.
ململانێی نێوانیان لەسەر ئەو قەڵەمرەوی دەسەڵاتەو بەهێزکردنی و پاراستنی، وە داهێنان لەسەر چۆنیەتی دزینی زۆرتری ئەو داهاتە، و جۆری ئەو خۆشخزمەتییە کە بەوڵاتەکانی ناوچەکەی دەکەن. ئەوەی لەو نێوەدا هەرگیز مەبنای ململانیان، کێشەکانیان، گرژییەکانیان، شەرەکانیان، ئاشتییە ساختەکانیان،… نەبووە، بەرژەوەندی و ماف و داخوازییەکانی جەماوەری بێبەشی کوردستان بووە.
لە هەموو مێژووی دەسەڵاتدارێتی بزوتنەوەی کوردایەتیدا، بۆ یەکجاریش کێشەو ململانێی پارتی و یەكیتی، یان ئاشتی و دەست لەملانێی نێوانیان، پەیوەندی بە بەرگری لە ئازادییەکان، لە مافەکان، لە خزمەتگوزارییەکان، لە بوونی یاساو ریسای پێشکەوتوو، لەسەر بەرگری لە کرێکاران و لانی کەمی ماف و داخوازییەکانیان، لەسەر مافی ژنان و لاوان، لەسەر چۆنیەتی چارەسەری پرسی سیاسی کوردستان، لەسەر زامن بوونی ژیانی هاوڵاتیان، لەسەر بەرگری لە دەستێورەدانی دەرەکی، لەسەر پەرەدان بە پاراستنی ئاسایشی خۆراک و ئەمنیەت، لەسەر جەنگی..
دژە گەندەڵی و بۆچاکسازی.. نەبووە. بەپێچەوانەوە لە ململانێی دەسەڵاتی نێوانیاندا، چ لەحاڵەتی و شەر و چ لەکاتی ئاشتیاندا… سەرکوتی دەنگە ناڕازییەکان، پێشیلکردن و پایماڵکردنی مافە فەردی و مەدەنییەکان، کوشتنی ئەو پەراوێزە لە کەشی کراوەی سیاسی، نۆکەرایەتی ئاشکراو خۆشخزمەتی، بەرگرتن بەهەر هەوڵیک بەرامبەر بە یاساو ریساو نەریتی ئازاد و مۆدێرن، ڕیگەگرتن لەهەر بەرەوپیشەوە چوونێک لە بواری ژیاری و ژیانی کۆمەڵایەتی بە پاساوی بەرگری لە مقەدەسات، پشت کردنە هەر ڕیگاچارەیەک کە ئیرادەی خەڵکی تیایدا رۆڵی هەبێت… کارنامەی روون ئاشکرایان بووە.
لە کاتی ئاشتی نێوانیاندا، خوێن مژی و تاڵانی و دابەشکاری و لوشدانی هەموو داهات و سامان و سەرچاوەیەکی کەڵەکەی سەرمایە و لەکاتی ململانێ و جەنگیشیاندا، خوێنرێژی و نائەمنی و راوەدوونان و زیندانی نەیارانیان و ئاوارەیی و میلیتاریزم و زاڵکردنی کەشی ترس و تۆقاندن،…تاد، کارنامەیەکە بەڵگەی ناوێت.
جەنگ و شەر، تەبایی و ئاشتی، نێوان پارتی و یەکیتی… تایبەتمەندیەکی جێکەوتووی ململانیی نێوانیانە لەسەر رادە و پێگەی دەسەڵاتیان.
ڕیکەوتنی ئەمجارەش بەشێکە لەهەمان ململانێی نێوان پارتی و یەکێتی لەسەر دەسەڵات، بەڵام لەهەلومەرجێکی تایبەتییدا.
داکشانی رۆڵی بزوتنەوەی ناسیونالیستی کورد لە ئاستی عیراق و دەسەڵاتی ناوەندیدا، کەم بوونەوەی قەڵەمرەویان لەجغرافیای سیاسی عیراق و تەنانەت کوردستاندا، هیرش بۆسەر توانایی بڕیاری سیاسیان لە هەرێمدا، کەم کردنەوەی رۆڵیان لە سنورەکاندا، سنورداکردنی بەشداریان لە پاسەوانی سنورەکان و دەروازە بازرگانیەکاندا، ناچارکردنیان بە پاشەکشە لە ئاستی داواکارییەکانیان لە بەغدا، فەشەلی سیاسەتی ئابوری سەربەخۆ و ناچاربوونیان بۆ گەڕانەوە بۆ بەغدا و ملدانیان بە رادەستکردنی داهاتەکان بەبەغدا لەبەرامبەر بەمووچەدا، بەبن بەست گەیشتی یاسای نەوت و غاز، دەستبەتاڵ هاتنە دەرەوەی ڕۆڵیان لە کەرکوک و ناوچە کیشەلەسەرەکان، نەتوانینی دابینکردنی سەرەتاییترین داواو داخوازی هاوڵاتیان لە ئاو و کارەباوە، بۆ خزمەتگوزارییەکان و بێتواناییان لەرووبەڕووبونەوەی ئەزمەی کۆڕۆنا ڤایرۆس و دارمانی کەرت تەندروستی، نەتوانینی زامنکردنی موچەی فەرمانبەران… نەتوانینیان بۆ دەستبردن بۆ کەمترین چاکسازی واقعی… هەموو ئەوانە بزوتنەوەی کوردایەتی وەکو بزوتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی دەرگیری ئەزمەیەکی قوڵ و چارهەڵنەگر کردووە، ریزەکانی شێواندووە. لەپاڵ ئەو واقعیەتەدا کە بزوتنەوەی کوردایەتی دەرگیری بووە، جەماوەری بێبەشی کوردستانیش پەتی سەبریان پچراوە، متمانەیەکیان بەدەسەڵات نەماوە، تورەیی و نەفرەت و نارەزایەتیان لێوان لێو بووە و بزوتنەوەی نارەزایەتی سەراسەری شکڵی گرتووە، و خواستی جەماوەری بۆ ڕاماڵینی دەسەڵات خەریکە پێ دەنێتە ئاستێکی تر و بەرەو راماڵینی دەسەڵات هەنگاو دەنێ… لەم دۆخەدا نە پارتی بەتەنها و نەیەکێتی بەتەنها، و نەگۆران بەتەنها دەرەقەتی ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم دۆخە نایەن… بۆیە سەرباری هەموو ناکۆکیەکانیان و کێشە لە مێژینەکانیان، لەبەرامبەر بە رزگارکردنی بزوتنەوەی کوردایەتیدا قەراریان گرتووە. پارتی و یەكیتی و گۆران و هەموو لق و باڵ و لاباڵ و گروپێک کەسەرچاوەی پیگرتنیان، بوونی بزوتنەوەی کوردایەتیە وەکو بزوتنەوەکی کۆمەڵایەتی، ناچارن بەشێک لە ململانی و کیشەکانیان هەڵپەسێرن و فۆرمی تەبایی و دوبارە ڕیکەوتن و ئاشتبوونەوە، بەدەستەوە بگرن. ئەم ڕیکەوتنەی پارتی ویەکێتی، ڕیکەوتن لەسەر فۆرمی دەسەڵاتی ئیستایان وەکو دووحزبی خاوەن دەسەڵاتی دوو زۆن نییە، بەڵکو ڕیکەوتنێکی ناچارییە بۆ پاراستنی ئەو قەوارەو ئەزموونەی کە بەتێکچوونی، هەردوولایان کەنار دەکەون و دەسەڵاتیان کلک و گوی دەکرێت. ئەوەی کە ئەم ڕێکەوتنە تا چەندە دەتوانێت ئەم قەوارە و ئەزموونە پڕ بەرەکەتە بۆ حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی، بپارێزیت، یان بڕ بکات پەیوەندی بە زۆر فاکتەری دەرەکی و ناوخۆیی و تەنانەت سیاسەت و ئەجندای حزبەکانەوە هەیە… لەو نێوەدا یەکێتی باری لار و لەوەش زیاتر خاوەنی هیچ ئەجنداو سیاسەتێکی روون بۆ ئێستا و داهاتوو، نییە.
لەکۆتاییدا دەبێ پێ لەسەر ئەو راستیە دابگرین، کە ڕیکەوتنی پارتی و یەکێتی، ناتوانێت دەوای هیچ دەدو موسیبەتێکی خەڵکی کوردستان بکات، کەپێوەی دەناڵێنن. ئەوەی کەدەتوانێت ژیان و ئایندەیەکی باشتر زامن بکات، بەندە بە پەرەدان بە خەبات و ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکان، بەندە بە ڕیکخراوبوون و یەکگرتووبوون، بەندە بە کۆبونەوە لەدەوری پەرچەمی سەربەخۆی چینایەتی کریکاریی و کۆمۆنیستی، وە بەندە بە ڕاماڵینی دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتی و حزبەکانی…
کۆتایی تەموزی ٢٠٢٠
تێبینی: ئەم بابەتە لەژمارە ٨٠ی بۆپێشەوە لە ١/٨/٢٠٢٠دا بڵابۆتەوە
