hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
شەپۆلێکی تری هێرشی ڕژێمی دڕندەی تورکیا بۆ سەر خەڵکی کوردستان دەستی پێکردووە، ئەم هێرشانە لە ١٥ی ئەم مانگەوە درێژەیان هەیەو دەیان شوێنی لەهەر دووزۆنی زەدو سەوز کردۆتە نیشانە. وە لە ئاکامی ئەم هێرشانەدا چەندین هاوڵاتی و گەریلای پارتی کریکارانی کوردستان کراونەتە نیشانە و بوونەتە قوربانی. هاوکات زەرەرو زیانێکی زۆر بە شوێنی کار و کاسبی هاوڵاتیان کەوتووەو نائارامی و ترس باڵی بەسەر زۆرێک لە ناوچە سنورییەکان و ئەو شوێنانەدا کیشاوە کە ئۆپۆزیسیۆنی تورکی و ئیرانی تیایدا بوونیان هەیە.
پاساوی رژێمی فاشیستی تورکیا بۆ ئەم هێرشانەی لەوە دەرچووە هەر بوونی هێزە سیاسییە نەیارەکانی یان پاراستنی سنورەکانی بێت لە دزەی هێزە چەکدارەکانی ئۆپۆزیسیۆنی تورکی، بەڵکو لە زمانی گەورە بەرپرسانی تورکیاوە باس لە گێرانەوەی” عەهدی میللی” دەکرێت کە گێرانەوەی بەشێکی زۆر لە شارو شارۆچکەکانی عێراق بۆ باوەشی ئیمپراتۆرییەتی داهاتووی تورکیا، بەیان دەکات. ئەوەی کە تاچەندە ئەم خولیاو تەماحەی دەوڵەتی تورکیا قابیلی جێبەجیکردنە یان نا، هیچ لەو راستیە ناگۆرێت کە تورکیا ئاستی پاساوەکانی رابردووی تێپەڕاندووەو خۆی وەکو خاوەن ماڵی داهاتوو نیشان دەدات.
رژێمی فاشیستی تورکیا لە کاتیكدا هەڕەشەکانی زیاتر دەکات و ئاستی تموحەکانی دەباتە سەرەوە، کە حکومەت و دەسەڵاتەکەی دەرگیرە بەدەیان کێشەی لەچارنەهاتووەوە. حزبی ئاک پارتی دەسەڵاتدار توشی شەقبوون بووە و بەدەیان هەزار ئەندام ریزەکانی بەجێ دەهێڵن و بەدەیان کاراکتەری سیاسی ئەو حزبە بوونەتە نەیاری. دۆخی ئابوری ناوخۆی تورکیا رەوتی داڕمانێکی خێرای گرتۆتە بەر، دراوی تورکی بەهای زۆری لەدەستداوە، بێکاری بەرەو هەلکشانێکی ناچاوەڕوانکراو ملی ناوەو مل دەنێ. دۆخی سیاسی ناوخۆی وێرانەو بۆ بەرگرتن بەو دۆخەش، زیندان و سەرکوت و راوەدوونان، بە پاساوی سیاسی، بەبیانوی کودەتاکەی ساڵی ٢٠١٦، درێژەی هەیە. حکومەت لەبەردەم نارەزایەتی فراوانی جەماوەرییدایە. کیشەی سیاسی خەڵکی کوردستان بەرەوقوڵبوونەوەی زۆرتر چووە، هێرش بۆسەر ڕۆژنامەنووسان و نووسەران و چەپ و کۆمۆنیستەکان و هەڵسوراوانی سیاسی رابەرانی کرێکاریی رێكخراوە جەماوەریی و یەکێتی و نەقابەکان، زیاتر بووە. تورەیی و ناڕەزایەتی جەماوەری تا دێت لەدژی دەسەڵات و بریار و سیاسەتەکانی و هێرش بۆسەر ماف و ئازادییەکان بەرین دەبێتەوە. نەفرەت لە دەسەڵاتی تاک ڕەوانە و داسەپاندی یاساو رێسای ئیسلامی و کۆنەپەرستانە لەپەرەسەندن دایە. لەئاستی دەستێوەردان و… هێرش بۆسەر وڵاتانی ناوچەکە، دەکرێ بوترێت لەهەموویاندا توشی شکست وناکامی بووە. لە سوریادا خەونەکانی وەدی نەهات و توشی ناکامی هات. لە هێرش بۆسەر کانتۆنەکاندا راگیراو ناچار بەپاشەکشەکرا. نەیتوانی داعشی تێکشکێنراو بخاتەوە سەر قاچەکانی. لە دەستێوەردانەکانی لە لیبیادا، رووبەروو لەگەڵ دەنگی نارەزایەتی وڵاتانی ناوچەکەو دنیا بوەوە. لە عێراقدا لە کابینەی نوێی حکومەتدا، شانسی بەش پێبڕانی نەبوو. لە ئاستی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا تەریک و بێ پشتوان تر بووە. ناتۆی تۆپیو بەکردەوە خێرێکی بۆی نەماوە. لەدڵی هەموو ئەم ناکامی و شکستانەدا، بەهۆی شپرەبوونی سیاسی دەسەڵاتەکەیەوە، لەلایەکەوە ئاستی خەونە و خولیاکانی دەباتە سەر و لەلایەکی تریشەوە دەستی داوەتە هێرشی سەربازی و ئاستی دەستێوەردانەکانی لە دۆخی ناجیگیری سیاسی کوردستاندا، زیاد کردووە. خەریکی دامەزراندنی بنکەو پایەگای سەربازی ترە. لە چوارچێوەی ئەم هێرشانەشیدا چاوساغی دەکرێت و هاوکاری هەواڵگری لەلایەن دەسەڵاتی زۆنی زەرد و سەوزەوە دەکرێت بۆ لێدان لە هیزەکانی ئۆپۆزیسیۆنی نەیاری خۆی لەوانەش پەکەکە … تورکیا لە هیرشی ئەمجارەدا زۆنی سەوزیشی کردۆتە نیشانە، کەدیارە یەكێتی نیشتیمانی بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندیەکانی لەگەڵ تورکیا و کردنەوەی نوسینگەکەی لە ئەنقەرە زیاتر ئامادەیە هاوکاری و چاوساغی بۆ دەوڵەتی تورکیا بکات…
هۆکاری سەرەکی هەموو ئەو دەستێوەردان و ملهورییە سەربازی و سنور بەزاندنانەی لە هەموو ناوچەکەدا، لە ئارادایە، بەرهەمی ناکامی و دۆخی شێواو و شلەژاو و نەفرەتی جەماوەرییە لە دەسەڵاتی ئاک پارتی و حکومەتە بەبن بەست گەیشتوەکەی، هەوڵیکە بۆ گواستنەوەی رای جەماوەری ناوخۆی تورکیا و رای فەرمی دنیای دەرەوە لەناوخۆی تورکیاوە بۆ سنورەکان و بۆ پەردەپۆش کردنی ناکامییە یەک لەدوای یەک و زنجیرەییەکانی.
دیارە هۆکارێکی تری لەشکرکیشی و ملهوری نواندنی لە ناوچەکەدا پەیوەستە بە ناجیگیری سیاسی و نەبوونی قەوارەی دەوڵەتییەوە…تورکیا بۆیە دەتوانی دەستێوەردانی سەربازی لەناوخۆی سوریا یان بۆسەر کانتۆنەکانی کوردستانی سوریا، تادەگاتە لیبیا،… بکات، چونکە بەهۆی جەنگی ناوخۆیی و دەستێوەردانی ئیمپریالیستانەوە ئەم دەوڵەتانە توشی ناسەقامگیری سیاسی و بۆشایی ئیداری بوونەتەوەو دەسەڵاتی ناوەندی تیایاندا یان نەماوەو یان لاواز بووە. هێرش و ملهوری نواندنی بەردەوامیشی لە کوردستانی عێراقدا، بە پلەی یەکەم سەرگەردان مانەوەی دۆخی سیاسی کوردستان و وەڵام وەرنەگرتنەوەی فەرمی و حقوقی و سیاسی کیشەی خەڵکی کوردستانە. لەگەڵ ئەوەدا پەیوەندی نێوان هەرێم بە بەغداوە لەچوارچێوەی فەرمیدا فیدرالیزمە، بەڵام بەکردەوە کوردستانی عیراق هیشتا نەبۆتەوە بە بەشیک لە عێراق و لەهەمان کاتیشدا ئەم سەربەخۆییە بەکردەوەیەی بۆ بەفەرمی نەناسراوە و لەقەوارەیەکی دەوڵەتی بەهرەمەند نییە. بۆیەش هیچ وڵات و ناوەندێکی نێودەوڵەتی هێرشی وڵاتانی ناوچە بۆسەر کوردستان وەکو پیشلێکارییەکی دەوڵەتی تەماشا ناکەن. لەوەش واوەتر پەیوەندی دەسەڵاتی هەرێم بە دەسەڵاتی بەغداوە، پەیوەندیەکی پڕ کیشە و ناجێگیر و حزبۆکراتییە، تەنانەت دەتوانین بلێین پەیوەندی دەسەڵاتی هەرێم لەگەڵ ئیران و تورکیا نزیکترە تا لەگەڵ عیراقی فیدرالی!!. دەسەڵاتی زۆنی زەرد هێندەی وابەستە و گرێدراوە بە تورکیاوە، وە دەسەڵاتی زۆنی سەوز هێندە وابەستەو گرێدراوە بە ئیرانەوە، هێندە وابەستەو گرێدراو بە حکومەت و دەسەڵات لە بەغداوە نین. دەسەڵاتی هەرێم لەهەردوو زۆنەکەدا هێندەی گوێگر و خزمەتکاری تورکیا و ئیرانن هێندە گوێگرو وابەستەی بە بەدەسەڵاتی بەغداوە نین. بەغدا و دەسەڵاتی ناوەند هێندە بۆیان جێگای بایەخە، کە یەکەم: دەسەڵاتی سیاسییان ئیستایان بەفەرمی بناسن و چاودێریان نەکەن و دووەمیش: موچەی فەرمانبەران، یان برێ بوجە لە میزانیەی ساڵانەیان پێبدات و لەگەمەی بەرزو نزمی نرخی نەوتیشدا، خۆیان زیانبار نەبن.
ئەم هەلومەرجە کەشێکی خوڵقاندووە، کە هەم تورکیا و هەم ئیران بتوانن بەدەست ئاوەڵاییەوە دەستێوەردان لە زۆنەکانی کوردستاندا بکەن و لەوەش واوەتر لەلایەن دەسەڵاتی هەردوو زۆنەوە هاوکاری و چاوساغیان بۆ بکرێت. پارتی و یەکێتی، نیگەرانی دەستێوەدانی تورکیا و ئیران نین، لەبەرامبەردا نیگەرانی دەستێوردانی سەربازی عیراقن لە کوردستاندا. ئەمەش بەجیا لەوەی پوچی فیدرالیزمی قەومی نیشان دەدات، هاوکاتیش چاوەروانیەکی پوچە کە دەسەڵاتی هەرێم لەئاستی باڵادا ئیدانەی فەرمی لەشکرکێشیەکانیان بکات.
لەشکرکێشی و ملهوری وڵاتانی ناوچەکە، تەنها دەتوانرێت لە رێگای بزوتنەوەی نارەزایەتی فراوانی ملیۆنی شەقامەوە، ببێتە گوشار لەسەر وڵاتانی ناوچەکەو دنیای خەتووی قازانج پەرستی سەرمایەداری بیدەنگیش لەبەرامبەر بەو ملهوریانەدا بێدار بکاتەوە. بیگومان هەرەشەو ملهوری وڵاتانی ناوچەکە کاریگەری سلبی لەسەر بزوتنەوەو نارەزایەتی جەماوەری لەدژی دەسەڵات دادەنێت و دەسەڵاتی سیاسیش بە پاساوی هیرش و مەترسی دەرەکی هێندەی تر خۆی لە بەرپرسیاریەتی دەدزێتەوە.
خەڵکی ئازادیخوازی کوردستان و بزوتنەوە نارەزایەتییە روو لەگەشەو فراوانەکەی لە دژی دەسەڵاتی سیاسی، پیویستە نارەزایەتییەکانی لەپێناو موچەو هەلی کارو خزمەتگوزارییەکان و بەدژی دزی و گەندەڵیدا، تا ویستی روولەپیشی راماڵینی دەسەڵات، گرێبدات بە بزوتنەوەی دژە ملهوری دەوڵەتەکانی ناوچەکەوە… بۆ ئەم مەبەستە پیویست دەکات هیزی فراوانی نارەزایەتی جەماوەری بەدژی لە شکرکێشی و ملهوری وڵاتانی ناوچەکەدا، وەکو بزوتنەوەیەکی ملیۆنی لەشەقامدا خۆی نمایش بکات و یەخەی دەسەڵاتی ئەحزاب لە زۆنەکان و بارەگاکانی un و قونسوڵیەکان بگرێت و ناچاریان بکات، هەلویستی فەرمی بگرنە بەر و ریگە لەو دەستدرێژیانە بگرن، هاوکات بزوتنەوەی ئازادیخوازی لەئاستی دنیای دەرەوە پیویستە بەردەم پەرلەمان وڵاتەکان و کۆنسوڵخانەکانی وڵاتانی دەستدیژی کار بکاتە نیشانە… تا لەو رێگایەوە ئەو دەوڵەتانە ناچار بن، کۆتایی بەو دەستدریژی و ملهوریانە بهینن کە بەردەوام دەکرێتە سەر هەرێمی کوردستان.
کۆتایی یونی ٢٠٢٠
