hkkurdistan
تاهیر عیسا
پەتای کۆڕۆنا، لەگەڵ ئەوەشا، بەبەراورد بەدەردو بەڵاو نەخۆشیی وکارەساتەکانیی دیکەی ناو جیهانی سەرمایەداریی، ئەگەر قوربانیەکانی کەمتر نەبێت، زیاتر نییە.
کەچیی ئەم دەورانە کە چاوو زوومیی کامێڕایی مێدیای بۆرژوازیی جیهانیی، هەر لە لیبڕاڵترین و نیۆلیبڕاڵتریینیانەوە هەتا دەگات بە کۆنە پارێزتریینیان “کۆنسەرڤاتیڤ ” خستۆتەسەر ئەم کۆڕۆنا ڤایڕۆسەو چرکە بەچرکە ئاماریی قوربانیەکانیی وەک کاتژمێریی ئەلەکتڕۆنیی لەشاشەی تیڤیەکان وکۆمپیوتەرو ئامێرە زیرەکاکان ولەڕێگای سایدو تۆڕەکۆمەڵایەتیەکانەوە، بڵاو دەکرێتەوەو لەوە دەچێت ئەم پەتایە وەک خەڵاتێکی سرووشتیی بۆ شاردنەوەی ئەزمەو کەسادێکیی گەورەی ئابووریی و سیاسی، لەئاسمانەوە دابەزیبێت و هەتا هەرچیی لەوەی دواتر ڕوودەدات و چاوەڕوان دەکرێت فەلاکەتبارتر لە ڕکوودو کەسادەکانیی ڕابردوو بێت و بەملیونان کرێکار یی دیکە نانبڕاوو ڕەوانەی ماڵەوە دەکاتەوەو هەڵاوسان وگرانیی و کەمبوونەوەی خواست لەسەر کاڵاکان و سەرمایەگوزاریی و وەبەرهێنان دەوەستێنێت، بخەنە ملیی کۆڕۆناوەو شانیی خۆیانی وەک سیستەمێک کە ئیتر دوای ئەم هەموو بارگرانییە ئابوورییە تاقەتپڕووکێنە ناوەناوەنەیان لەسەر شانیی بەشەریەتیی کرێکارو زەحمەکێشیی جیهانیی چی لەڕابردووداو چیی لەمڕۆدا، کەزیاتر لەڕابردوو تەواوی سیستەمەکانیان دەخاتە ژێر پرسیارو سەر ئاستانەی تێداچوونێکیی ڕیشەییەوە، خاڵی بکەن !
کەلە پەیوەند بەڕووبەڕووبوونەوەی ئەم پەتایەشدا بە دنیای ئەمڕۆیان ڕاگەیاند، کەبۆرژوازیی جیهانیی و دام دەزگا تەندروستییەکانیان، سەرباریی گەشەی سەرسووڕهێنەریی تەکنۆلۆجیا لەسەرجەم بوارەکان وبەتایبەتیش لەبوارە جۆراوجۆرەکانیی زانستیی پزیشکیی و زانستیی داوو ودەرمانیی وزانستیی بایۆلۆجیی و جیناتیدا، چەندە بێدەربەست و بێموبالاتن!
هەر لەکوردستانەوە کە هەرزوو دوای نزیکەی سێ دەیە لەتەجرووبەی دەسەڵاتدارێتییان، وەک دام ودەزگای تەندروستییان بەگوێی خەڵکی کوردستانیاندا،دەدا، کە توانای ئیدارەدانیی زیاتر لەچەند سەدنەخۆشێکیان نییەو خەڵکی کوردستانیان لەبێتوانایی ئەم دام ودەزگایانەیاندا تۆقاندبوو! لەپێشکەوتووترین وڵاتانیی ئەوروپاو ئەمریکاشدا، ڕۆژانە پەتای کۆڕۆنایان بەرداوەتە گیانیی خەڵکەوەو ئەو چیرۆکانەش کە لەبارەی مەرگیی بەکۆمەڵیی تڕاژیدیایانەی تووشبووەکانی کۆڕۆنادا دەیان بیستین، مەگەر هەرلە چیرۆکی ئەنفالەکان و زیندانەکانی بەعس و ئەنفالیی شەنگال و هۆلۆکۆستی جوولەکەکانەوە بیستبێتمان.
کەم نین ئەوانەی لەئیتالیاو ئیسپانیاو ….ئەمریکاو وڵاتانیی دیکەدا، تەنیا لەبەر لێشاویی نەخۆشکەوتن و نەبوونیی تەختی خەویی پێویست و دەزگای هەناسەدانیی دەستکردی پێویستدا، بەلێشاوو بەپێی ڕێژەی هەڕەمیی تەمەن لەسەرەوە بۆخوارەوە دەزگا دەستکردەکانی هەناسەدانیان لێ داماڵیون وهەر لەگیانەڵاییدا ڕەوانەی فڕنەکانیی سووتاندن کراون، تائەوپەڕیی وەحشیگەریی نیزامیی قازانجپەرەستانەی سەرمایەداریی ئەم دەورەیەمان پێنیشاندەدات وهەرچیی زیاتریش جیهانبینی مارکسیزم، کە لەسەر بناغەی هەڵوەشاندنەوەی کاریی بەکرێ و مڵکیەتی تایبەتیی و بەکۆمەڵایەتیکردنەوەی هۆیەکانی بەرهەمهێنان و نەهێشتنی هەر جۆرە چەوساندنەوەیەکی ئینسان لەلایەن ئینسانەوە دامەزراوەو پێشبینیەکانیشی لەمەڕ وەحشیگەریەکانیی سیستەمیی سەرمایەداریی و لێکەوتە کارەساتبارەکانیی لەدرێژەی مانەوەیدا، وەک بەدیل و ڕاستیێکی حاشاهەڵنەگرو وەک ئەداتێکی زانستیانەی دەستی کرێکارو زەحەتکێش بۆ ئاڵ وگۆڕیی شۆڕشگێڕانە لەدنیای سەرمایەداریدا خۆی دووپاتکرۆتەوەوکە هەمیشەش تەئکیدی لەوەدەکردەوە و ڕایدەگەیاند کە نابێت ئیتر تەنیا تەحلیلی هەل ومەرج وموناسەباتیی کۆمەڵگا سەرمایەداریەکان بکرێت، بەڵکو ئەو دەیگووت گرنگ گۆڕینیەتیی .
وە ئەمڕۆش زیاتر لەهەر قوناغێکی دیکەی ڕابردوو، بەدەلیلیی کەڵەکەی زۆریی ئەزمەو بۆحڕانەکانی ڕابردووی ئەم سیستەمەو ئاستەنگیەکانیی بۆ ژیانی بەشەریەتی سەرڕووی زەوی لەکۆن وئێستاداو جەنگە کاولکاریەکانیی هەرلە یەکەم ودوومیی جیهانییەوە هەتا شەڕیی ساردوو، جەنگەکانیی خەلیج و جەنگە بەوەکالەتەکانیان لە ڕۆژهەڵاتیی ناوڕاستداو هەر چەشنە تەوەهوم و خۆشخەیاڵیەکیش کە لەبەرامبەر ئیدیعای پڕووپووچیی وەک مافەکانی مرۆڤ و مافیی تاک و دیموکڕاسیدا، مابوو، پووچ و بەتاڵ کردۆتەوەو مەرجیی‌ژیان و مانەوەی شەڕافەتمەندانەی کرێکارو زەحمەتکێش و تەواوی مرۆڤایەتیی سەر ئەم هەسارەیەشیی وەک ئاوو هەواو ئۆکسجین بەئاڵ و گۆڕیی شۆڕشگێڕانەوە بەستۆتەوە.
ئەمڕۆ یەکی ئایار، کە وەک ڕەمزیی هاوپشتیی جیهانیی چینی کرێکاری نێونەتەوەیی ناسێنراوە، کە لەمێژوودا بە لەمەیداندا بوونیی وشیاریی چینایەتیانەو سیاسیانەی خۆی لەبزووتنەوە و ناڕەزایەتیێکی بەردەوامیی خۆی لەدژیی سەرمایەداریدا، مۆریی وشیارانەی خۆی وەک چینێک کە دەتوانێت بەم ئاستە لەوشیاریدا مێژوو بخوڵقێنێت، لەم ڕۆژەش داوە، بەڵام ئەمڕۆکە بە دەلیلیی نەبوونیی ئەو ئاستە لەو وشیارییەی کە لەڕابردوودا بەدەستیی هێنابوو، ئایاریش وەک بۆنەیەک لە تایبەتمەندیەکەی خۆی داماڵدراوەو بۆنەیەکە وەک هەر بۆنەیەکیی دیکەی مێژوویی و کلتووریی دیکەی لێرەو لەوێی ئەم گۆشەو ئەوکەنارەی ئەم جیهانە، کە کەمترین کاریگەریی لەسەر ئامانجێک هەیە کە پێشتر لەدەستوورو کاریی سەرەتایانەی خۆی داینابوو و وەک نمایشیی هێزو توانای سیاسیی وچینایەتیانەی خۆی بەتایبەتیش لەمڕۆدا زیاتر بەمارش و ڕێپێوانێکی سەراسەریی جیهانیی پەیامیی ئەوەی بە جیهاندادەدا، کە ئەگەر هەرچی زیاتر وشیارترو سیاسیی تر لەپێناو ئامانجە چینایەتیەکانیدا یەکبگرێت و بێتە مەیدان و چەرخیی بەرهەمهێنان و حەڕەکەی هاتوو چۆو گواستنەوە هەرجۆرە کارو چالاکیێکی دیکەی کۆمەڵایەتیی لەدنیادا بووەستێنێت، سەرمایەداران بەرگەی زیاترلە چەند حەفتەیەک ناگرێت و بەسەریەکدا دادەڕمێت!
بەڵام ئەمڕۆ لەم سەردەمیی پەتای کۆڕۆنایەداو لەم سەردەمیی بۆحرانە قووڵەی سەرمایەداریی و کۆمەڵگآکان تێی کەوتوون، یەکی ئایار بەپێچەوانەی ئەوەی کە زیاتر لەهەر سەردەمێکی تر هاتنە مەیدانێکی وشیارانەو کۆڕو کۆمەڵیی کرێکاران و مشاوەڕاتیی ڕابەرانیی کرێکاریی کۆمۆنیست و مارکسیستی و ڕێپێوان و مارشیی گەورەی جیهانیی پێویستە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەل و مەرجی ئێستاو کەوتنە خۆ بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەزمەو کەسادیی قووڵتریی چاوەڕوانکراویی داهاتوو، کەچیی ڕێنماییە تەندروستیەکان لەدژیی کۆڕۆنا پێچەوانەی ئەم پێویستییە مێژووییە لەدژیی کۆڕو کۆمەڵە کرێکاریەکان ومارش و ڕێپێوان دەوەستێتەوەو ئینسانەکان هەرچیی زیاتر لەبەرامبەریەکتریدا نامۆو ناکۆمەڵایەتیی دەکات و ئەمەش دووبارە بۆ سەرمایەداران وەک نیعمەتێک بۆ ئەوەی هەرچیی زیاتر خۆیان لە خۆپیشاندان وناڕەزایەتیی و هاتنەمەیدانیەکانیی کرێکاران و کارمەندان بگرن، کەڵکی لێوەردەگرن!
بەڵام ئەمڕۆ تەکنۆلۆجیا گەیشتۆتە ئاستێک کە دەتوانێت وەک بەدیلێکی ئیستثنائیی وناچاریی لەبەرامبەر هەل ومەرجی کۆڕۆنادا لەبەرچاویی بگرێت و دەستی بۆ بەرێت، کۆڕۆ کۆمەڵیی ئەلەکتڕۆنیی بەرفراوانە بۆ مشاوڕەو قسەو باسی بەردەوام وهەنگاو نان بەرەو ئاییندەو ڕێکخستنی کرێکاران و جەدەل وگفتوگۆی بەردەوام لەگەڵ ڕابەرانیی کرێکاران وهەڵسوڕاوانیاندا بۆ کۆبوونەوەی هەرچی زیاترمان لەدەوریی خواست وشیعاریی سەراسەریی جیهانیی بۆڕووبەڕووبوونەوەی هەل ومەرجیی ئێستا، ئەوە لەسەر هەر کەسێک و هەر حیزب وڕێکخراوێک و هەر دەستەو تاقمێک کە هەر چەشنە ئیدیعایەکی کۆمۆنیستی ومارکسیستیی لەخۆی هەیە چی لەکوردستان وچی لەناوچەکەو چی لەجیهانیشدا، دەکاتە ئەرکێکی مێژوویی چینایەتیانە، پێچەوانەکەی، نیشانیی دەدات کە لەدەرەوەی ئەم چینەو ئامانج و خواستە چینایەتیەکانیدا قەراریان گرتووەو هەرچەشنە ئیدیعایێکیش لەخۆیان وەک کۆمۆنیست ومارکسیست پووچ وبەتاڵ دەکاتەوە.
هێلسنکی
ئایاری ۲۰۲۰
