hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
ئەمساڵ ٢٩ ساڵ بەسەر ئاوارەیی بەکۆمەڵ و ملیۆنی خەڵکی کوردستان، لەبەرامبەر بە گەڕانەوەی سوپای دڕندەی بەعسدا تێپەڕدەبێت.
٢٩ ساڵ لەمەوبەر خەڵکی کوردستان، بە وێنەی میهرەجانێکی تراژیدی بەکۆمەڵ، بە ئاوارەبوون لەبەرامبەر بە گەڕانەوەی رژێمی بەعسدا، نمایشی درەندیی سیستەمێکی قەومی دیکتاتۆریان، نیشانی دنیادا. ترس لەدەست رژێمیکی قەسابی کراو، کە پێشوتر کارنامەی سەرکوت و دڕندەیەکەی لەلایەن خەڵکی ئازادیخوازی عێراق و کوردستانەوە ئەزموونکرابوو، پیشهاتێکی چاوەروانکرا و وەڵامێکی ناچاری و کاردانەوەیەکی سلبی خەڵکی کوردستان بوو بەو رژێمە هارە.
خەڵکی کوردستان بەخۆشباوەریان بە جەنگی ئەمریکا لەدژی عێراق، هێز و ورەی راپەرینیان جمابوو، بە پشت تێکردنی ئەمریکاش هێزی ئەژنۆیان ڕما و لەبری هیچ کاردانەوە و رووبەڕووبوونەوەیەک، کێبەرکێی راکردن و خۆدەربازکردن بوونە نمایشی کەم بینراوی دنیا. حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی “بەرەی نیشتیمانی” مایەی خۆیان و خەونی گەیشتن بەدەسەڵاتیان، لەگەڵ رەوتگەلی ئیسلامی سیاسی شیعی شەتەکی سیاسەتی ملهورانەی ئەمریکا و غەرب دا و بوونە گوێڕایەڵی سیاسەتی جەنگی و ویستی بەرژەوەندیەکانی ئەمریکا لە عێراق و ناوچەکەدا. حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی تورەیی و نەفرەتی خەڵکی کوردستانیان لەدژی بەعس ئاوێزانی ئامانجی ئەمریکا و غەرب کرد و کردیانن بە زەخیرەی راپەرینێک، کە توانی بەعس رابماڵێ، بێ ئەوەی ئاسۆی شۆرشگێرانەی بۆ ئاڵوگۆری ریشەیی لە ژیانی خەڵکی کوردستاندا پێک بهینێت. بێ ئەوەی دەسەڵات بگوازێتەوە بۆ خودی جەماوەر.
هەر بەهۆیە زۆر سادەیەوە، کە راپەرینی خەڵکی کوردستان، بەرهەمی هەلومەرجێکی شۆرشگێرانە، و خەباتێکی سەربەخۆی لە پیشتر و پیشرەوی هەنگاو بەهەنگاو لەدژی بەعس نەبوو، وە بەرهەمی گۆرانی هاوسەنگی هێز لە خەبات و
تیکۆشانێکی رۆژانەدا بە قازانجی خەڵکی کوردستان نەبوو لەبەرامبەر بە بەعسدا، بەڵکو ئاکامی تیکشکانی سەربازی عیراق بەدەستی هیزی دەرەکی و لەرێگای جەنگێکی هەژموونخوازیەوە بوو، ڕاپەرین بووە بەشیک لە سیاسەتی خۆبەستنەوە بەو سیاسەتی جەنگییە و ئیرادەیەکی شۆرشگێرانە لەپشت ڕاپەرینەوە ئامادەیی نەبوو. بۆیە لەگەڵ جوڵەی گەرانەوەی بەعس بۆ کوردستان، بەر لە جەماوەر حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی و ئەوانەی بە ئەندازیاری راپەرین!! ناویان دەبرێت… پێش لەخەڵکی دەستیان لەو هەموو چەک و جبەخانەیە هەڵگرت کەبەدەستیانەوە بوو، وە کەوتنە راکردن و نیشاندانی بەزین و دۆرانی خۆیان لە گەمەو مانۆرێکی ئاشکراو بە هەڵکردنی گڵۆپی سەوزی ئەمریکا…خستە ڕوو.
لەو ئاوارەیە بەکۆمەڵەدا، بەدەیان کەس لە پیر و منال، گیانیان لەدەستدا، لەناو دڵی ئەو ئاوارەیەدا حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی کەوتنە سازش و مفاوەزات لەگەڵ پیاوانی بەعس.
هێشتا سێبەری ئاوارەیی ساڵی ١٩٩١ لە یادەوەری چەندین نەسڵدا ماوە. بەڵگە و وێنە و دیکۆمینتەکانیش بۆ نەوەی ئیستا و داهاتوو بەردەستن، کەچی هیشتا سێبەرو مۆتەکەی ئاوارەیی تر ئەگەری پیشبینکراون بۆ هەلومەرجی سیاسی کوردستان لەژیر سایەی دوو دەسەڵاتی دز و تاڵانچی و نابەپرس و ئۆپۆزیسیۆنێکی عاشقی دەسەڵات و تامەزرۆی داهات و ساماندا.
هێشتا هەر رووداوێکی سیاسی، هەر ئاڵوگۆڕێکی گەورە، هەر هەڕەشەیەکی جدی وڵاتانی ناوچەکە، قوڵبونەوەی ململانێی نێوان بەغدا و هەرێم و لەحاڵەتی زبری خۆیدا، هیرشی لەناکا و هیزو گروپی لەچەشنی داعش… دەتوانێت خەڵکی کوردستان ئاوارە بکات و برینی ئاوارەیی ملیۆنی بکولێنێتەوە.
ئەمساڵ لە کاتێکدا خەڵکی کوردستان بیر لە کارەساتی ساڵی ١٩٩١ دەکەنەوەو مەینەتەکانی ئەو کاتەو قوربانیانی ئازاریان دەدات، کە بەڵایەکی تر، بەڵای ئەزمەی تەندروستی و هەڕەشەی بڵاوبوونەوەو پەرەسەندی ڤایرۆسی کۆڕۆنا، خەڵکی کوردستانی وەکو بەشێک لە خەڵکی دنیا لەبەردەم ترس و دڵەڕاوکێدا راگرتووە.
ئەگەر ساڵی ١٩٩١ خەڵک بە کۆمەڵ ناچار بە ڕاکردن کران… هاوسۆزی نزیکی یەکتری بوون و خەڵکی لە نزیکەوە بەشداریان لە خەم و ناخۆشیەکانی هاوچارەنووسەکانیاندا دەکرد، لە پرسەو ناخۆشیەکاندا، لە مەراسیمی ناشتنی ئازیزانیاندا، لەدەوری یەکتری کۆدەبوونەوە، ئاهەنگ و خۆشیان بەیەکەوە دەگێڕا… ئەوا ئەمساڵ بەهۆی ڤایرۆسی كۆڕۆناوە، خەڵکی لە یەکتری دابڕێنراون و هەر خانەوادەیەک پەناگیر کراوە، هاتوچۆ و هاموشۆی کۆمەڵایەتی راگیراوە، رێگە لەدەربرینی هاوخەمی لەنزیکەوە گیراوە و تەنانەت خانەوادەیەک ناتوانن مەرگی ئازیزێکیان وەکو ئەوەی پێویستە بگەیەنە مەنزڵگای خۆی… کۆمەڵگەو پەیوەندییە کۆمەڵایەتیەکان هەڵپەسێردراون و ژیانی کۆمەڵایەتی قوفڵ دراوە.
وە ئەگەر لە ساڵی ١٩٩١ و لەدڵی کارەساتی ئاوارەییدا حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی کەوتنە گفتوگۆ لەگەڵ رژێمی دڕندەی بەعس بۆ بەشداری لە دەسەڵاتدا، ئەوا لەدۆخی کارەساتباری ئیستادا، هەر ئەو حزبانە بەرپرسیاریەتی بەکردەوە لەدابینکردنی پیداویستیە تەندروستیەکان ناگرنە ئەستۆ و ئامادەنین قەرەبووی ئەو ئۆردوە لە بێکاران بکەنەوە کەناچارن لە ماڵەکانیاندا بمێنەوە، ئامادەنین خۆراک و پیداویستی بۆ خێزانە کەم دەرامەت و برسیەکان دابین بکەن… لەوەش نابەرپرسانەتر موچەی کارمەندان و فەرمانبەران دوا دەخەن، یان خۆیان لە دابەشکردنی دەدزنەوە…
ئەم مامەڵەیەی دەسەڵاتی سیاسی لەئیستادا، دریژەی هەر ئەو مامەڵەو کارنامەیە کە لە ساڵی ١٩٩١ وە دەستی پیکردووە، ئەوکاتە بەدەست خستنە ناودەستی بەعس و بە تاڵانکردنی کارگەو دامەزراوەکانی حکومەت و پاشان بەسەرکوتی سیاسی و ژن کوژی نۆکەر پیشەیی دەستیان پێکرد، ئەوا ئیستاش بە بەرخوردی نابەرپرسانە لە قەیرانێکی تەندروستی کەم وینەی دنیادا، دەستیان بەهەمان کارنامەوە گرتووە، ئەوەش ئەو راستیە دوپات دەکاتەوە، کە دەسەڵاتی بزوتنەوەی کوردایەتی لەگەڵ ماف و ئازادییەکان و ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیاندا ناتەباو دژە.
کۆتایی ئازاری ٢٠٢٠
تێبینی: لە بۆپێشەوەی ٧٢ دا بڵاوبۆتەوە
