hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود …
ماوەی چەند ڕۆژێکە، دوبارە شەقامی شارەکانی عێراق بوونەتەوە بە سەکۆی دەربڕینی توڕەیی و ناڕەزایەتی جەماوەری. نائەمنی و بێکاری، گرانی و دزی و تاڵانی، نەبوونی سەرەتاییترین خزمەتگوزاری، باڵادەستی دەسەڵاتی میلیشیایی لەجێگای دەسەڵاتی حکومی و یاسایی و ئاسایی، دەستێوەردانی دەرەکی… سەرچاوەی سەرەکی خۆپیشاندانەکانی خەڵکی عێراقە.
ژیان و گوزەرانی خەڵکی عیراق بەگشتی و کرێکاران و کارمەند و بێبەشانی عێراق بەتایبەتی، لە هەلومەجیكی ناوازە و نەخوازراو و نائینسانیدایە. تا ئێستا نائەمنی شوێنی ژیان بەهۆی کردەوەی تیرۆریستی، ململانێی میلیشیا چەکدارە ڕەنگاو ڕەنگەکان، دەستێوردانی وڵاتانی ناوچەکە و بەتایبەتیش ئێران، ئاسەواری جەنگی ئەمریکا لەدژی عێراق و شوێنەواری بەیەکدادانی تیرۆریستی، حکومەتی تەوافقی بەئەلگۆی بەش بەشێنەی قەومی و دینی و مەزهەبی و تایفی، لەپاڵ نەبوونی حکومەت و قەوارەیەکی دەوڵەتی جێگیر… گۆرەپانی عێراقی کردۆتە سەرزەمینێکی پر مەترسی و نەشیاو بۆ ژیانکردن…
گرانی و لەپاڵیدا بێکارییەکی بێ وێنەیە، کەبەپێی ئاماری سندوقی نێودەوڵەتی رێژەی بێکاری لەناو لاواندا بەڕێژەی ٤٠% و رێژەی هەژاری بەپێی ئاماری راپۆرتی هیومان رایتس وۆچ % ٤١. و هەلی کارکردنیش لەئاستی نەبوونیدایە، موچەی کریکاران و کارمەندانیش بەپێوانە بە نرخی بازار و بەڕێوەبردنی ژیان، لەئاستێکی یەکجار نزمدایە، خزمەتگوزارییە زۆر سەرەتاییەکانی وەکو ئاو و کارەبا، تەندروستی، خوێندن و پەروەردە، لەنێوان بوون و نەبووندان. باسێک لە بیمەی بیکاری و بیمەکانی تر نییە، ئەوە لەکاتێکدایە کە دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە چ وەکو حزبەکان و چ وەکو بەشداریان لە حکومەتدا بەوێنەی پەرلەمانتار، وەزیر، بەڕێوەبەرە گشتیەکان، سەرۆکایەتیەکان، بەرپرسانی سلکی سوپا و دەزگای ئاسایش و حەشدی شەعبی، لەگەڵ خانەنشینانی هەموو ئەوانە، چەندین دەمی کراوەیان بۆ لوشدان و چەندین گیرفانی پر نەبوویان هەیە… موچەی بەرزی خەیاڵی، ئیمتیازاتی چەند سەرە، کۆنتڕۆڵی بازارو بازرگانی، لەگەڵیشدا بێ پەروا دزی کردن و تاڵانی… عیراقی بۆ کەمایەتیەکی زۆر کەم کردۆتە بەهەشتێکی دنیا نەدیوو و لەبەرامبەریشدا بۆ زوربەی زۆری کۆمەڵگە بۆتە دۆزەخ و مەرگی شێنیەیی و سەرچاوەی دەیان و سەدان مەرگ و موسیبەت و کوێرەوەری.
دەسەڵاتی میلیشیایی، بەپێی پیکهاتەی سونی و شیعی، قەومی و مەزهەبی. لەنێوان خۆشیاندا باڵ و لاباڵی دژ بەیەک، لەجێگای بەفەرمی ناسینی دەوڵەت و حکومەت و یاسا، جغرافیا عێراقی چەند شەقە کردووە، بەپێی هەمان فۆرمی قەومی و مەزهەبی و دینی و تایفی…. ئەومیلیشیایانە هیچ دەسەڵاتێکی سەراسەری فەرمی بە رەسمی ناناسن و لەبنەرەتدا لەبەرامبەر بەهەوڵی قەوارەدانەوە بەعێراقێکی ئاسایی و پێناسەکردنەوەی هەویەی حکومی دەوەستنەوە. ئەم واقعیەتەش بوونی حکومەت، ئەنجومەنی وەزیران، پەرلەمان، دەسەڵاتی دادوەری، کردۆتە کاریکاتۆرێک لە دیموکراسی بۆرژوازی ئەم سەردەمەدا کە ئەمریکاو غەرب پشتیوانی دەکەن. ئەم دۆخەش نەک هیچ ئومێدەواریەک نادات بە هاوڵاتیانی عێراق بۆ ئایندەیەکی باشتر، بەڵكو تۆوی بێمتمانەیی چاندووە.
جەنگ بۆ سازدانەوەی عێراق بە ئەجندای گروپ و میلیشیاکان، کە بەنیابەتی وڵاتانی ناوچەکە لە ململانێدان، تا ئێستا بەردەوامە و ئەمەش خۆی بنەمای سەرەکی جێگا خاڵی مانەوەی دەسەڵاتێکی سەراسەری و پێناسەکراوی نێو کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیە. لەوەها حاڵەتیکدا تاکی عێراقی بەمانای وشە، بێبەشە لەهەر جۆرە حکومڕانیەکی باو و یاسایی وئاسایی. قوربانیانی نێوان ئەو ململانێ و هەلومەرجە نائاساییەیەش جەماوەری بێبەش و فراوان و هەرە زۆرینەی خەڵکی بێبەشی عێراقن.
لە هەلومەرجێکی ئاوادا، کە لەلایەکەوە بیکاری و لەبەرامبەردا نەبوونی هەلی کار بۆئەو سوپا و ئۆردووە بەرینەی بێکاران نەبێت. گرانی بازاڕ دەست بنێتە بینەقاقای زوربەی هەرەزۆری جەماوەرەوە. ئا ئیستا کەمترین خزمەتگوازری لەچەشنی ئاو و کارەبا و خزمەتگوزارییەکان لەئاستی نەبوونیدا بن…موچەی کریکاران و کارمەندان کەم و بەشی بەڕێوەچوونی ژیان نەکات، بە مانای وشە لەجیگای دەسەڵاتی حکومیدا، دەسەڵاتی میلیشیا حزبیەکان باڵادەست بێت، دەستێوردانی دەرەکی بە ئاشکرا ئیرادەی سیاسی خەڵکی عێراق، پایماڵ بکات. بێمافی و نەبوونی ئازادییەکان واقعیەتێکی ئاشکرای حاشالێنەکرا بێت و سەرکوتی توند و دڵرەقانە نارەزایەتی جەماوەری بکات… هیچ رێگایەک لەبەردەم جەماوەری برسی و بێکار و بێماف و ئازادییدا، نامێنێتەوە جگە لەوەی بۆ مانەوە لەژیان، ناچارن بڕژێنە سەر شەقامەکان و بە زۆر خواستەکانی خۆیان بەسەر دەسەڵات و حزبەکاندا بسەپێنن… ئەو خۆپیشاندانانەی کە تائێستا توانیوتەتی دەیان داخوازی دابسەپێنێت و بەردەوامیش دەسەڵاتی سیاسی بەڵینی جیبەجێکردنی خواستی تر دەدات.
خۆپیشاندان و نارەزایەتی جەماوەری لەعێراقدا، لەگەڵ ئەوەدا بێکاری و نەبوونی هەلی کارو دزی و گەندەڵی سەرخەتی، چەغماغەدانی تورەیی جەماوەرییە، بەڵام لە بنەرەتدا رووی لەسەرجەم دەسەڵاتی سیاسی و حزبی و دەستیوردانی دەرەکیشە.
خرۆشانی جەماوەری، رەوایەو گومانیش لەوەدانییە، لە دڵی خۆپیشاندانەکانیشدا ململانێی حزب و میلیشیاکان، بەردەوام دەبێت و هێز گەلیکێش هەن، دەیانەوێت سواری تورەیی و نەفرەتی رەوای جەماوەری ببن، لە پێناو دەسەڵات و بەشی سیاسییان لە عێراقدا… بەڵام هەوڵ و نەخشەی هیچ حزب و لایەنێکی سیاسی بۆ خۆهەڵواسین بە بزوتنەوەی نارەزایەتی جەماوەرییەوە، ناتوانێت ناوەرۆکی شورشگێرانەو رەوای بزوتنەوەی نارەزایەتی خەڵکی عێراق، بشارێتەوە.
خەڵکی کوردستان، کە هەلومەرجی ژیان و گوزەرانیان، بەجیا لەدۆخی ئەمنی، جیاوازییەکی لەگەڵ هەلومەرجی ژیانی عێراقدا نییە، پێویستە پشتیوانی لە هاوچارەنووسەکانیان، لە کرێکاران و کارمەندان، لە ئوردی بێکاران و لاوانی ئامادەبەکار، لە ئازادیخوازان… بکەن. بزوتنەوەی نارەزایەتی لە عێراق و کوردستاندا کاریگەری بەرجەستەیان لەسەر یەکتری هەیە… بە هەر ئەندازە بزوتنەوەی جەماوەری لە عێراقدا بە ئاقاری سەرکەوتن و داسەپاندنی مافە رەواکانیدا سەرکەوتوبێت، بەهەمان ئەندازە کۆمەک بە بزوتنەوە جەماوەری نارازی لەکوردستاندا دەکات و دەبێتە سەرمایە و پشتیوانییەکی سیاسی. دیارە ئەوە بە پێچەوانەشەوە هەر دروستە… ئەرکی رابەرانی کریکاریی و چەپ و کۆمۆنیست و هەموو ئازادیخوازو رابەرانی بزوتنەوە کۆمەڵایەتیە جەماوەرییەکانە، بە نەخشەو پلاتفۆرمی رۆشنەوە بێنە مەیدان، چ بۆ پشتیوانی لە بزوتنەوەی حەقخوازانەی جەماوەری عێراق و نیشاندانی هاوپشتی و هاوچارەنووسی بۆیان و چ بۆ هێنانە مەیدانی داخوازییە رەواو دەستبەسەرداگیراوەکانیاندا لەلایەن دەسەڵاتی تاڵانچی ومافیایی بزوتنەوەی کوردایەتیەوە.
کۆتایی ئۆکتۆبەری ٢٠١٩
ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٦٣ی ١ نۆڤەمبەری ٢٠١٩ دا بڵاوبۆتەوە
