hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
کردەوەی خۆکوژی و تیرۆریستی ١١ سێبتەمبەری ساڵی ٢٠٠١، دنیای خستە ناو بەرامبەرکییەکی نوێی تیرۆریستی. دەوڵەتی ئەمریکا ئەم کردەوە تیرۆریستی و خوێناویەی بەدەستەوە گرت تا کێشەکانی بەردەم وڵاتەکەی و پێگە و رۆڵی سیاسی و ئابوری و سەربازی و هەژمونی خۆی لەنەخشەی نوێ دنیادا، پێناسە بکاتەوە.
چەمکی “جەنگی درێژخایەن لەدژی تیرۆر” ” سازدانەوەی خۆرهەڵاتی ناوەراستی گەورە” ئەو فۆرمولبەندیانە بوون کە بەدوای ١١ سێبتەمبەردا، بەفراوانی لەلایەن دەوڵەتی ئەمریکاوە بەدەستەوە گیران کە نەک تەنها چوارچێوەی بە میدیای رەسمی و غەیرە رەسمیدا، بەڵکو بووە سەرەتای دەورەیەکی… نوێ بۆ چوونە ناو ململانێیەکی سیاسی و ئابوری و سەربازی و دیبلۆماسی و جەنگی تیرۆریستی تازە، کە ببوو بەپێداویستیەکی ناچاری دنیای ئەو کاتە….
مایەپوچ بوون و بە ئامانج نەگەیشتنی “نەزمی نوێی دنیا” بەدوای شکستی بلۆکی شەرقدا کە ئەمریکا بەدەستیەوە گرت، ویستی لەوێگایەوە هەژموونی خۆی دابسەپێنێ و دنیای خاڵی لە قوتبی بەرامبەری خۆی بکات، بووە سەرەتای پاشەوپاش گەڕانەوەی خێرای رۆڵی ئەمریکا لەسەر ئاستی دنیاو بلۆکە نەیارەکانی. لە دۆخێکی ئاوادا، گەڕان بەدوای دەریچەو پاساوێک بۆ دوبارە پێناسەکردنەوەی رۆڵی ئەمریکا لەم هەلومەرجەدا، بووە پێداویستیەکی حاشاهەڵنەگرو ناچاری. کردەوەی تیرۆریستی ١١ سێبتەمبەر لەو کاتەدا بووە ئەو نیعمەتەی کە خوانی ئەمریکا گەرم بکاتەوە. “جەنگی درێژخایەن لە دژی تیرۆر” و ” سازدانەوەی خۆرهەڵاتی ناوەراستی گەورە” بکاتەوە بە سەرەتایەکی دەورەیەکی تر بۆ داسەپاندنی هەژموونی خۆی بەسەر دنیادا.
روداوی ١١ سێبتەمبەر ئەو بوارەی بە ئەمریکادا، کە جارێکی تر ئەسپی خۆی تاو بدات و جەنگی دەسەڵاتی خۆی لەگەڵ یەکێک لە رەقیبە دڵرەق و ئینساکوژی ئیسلامی سیاسیدا، لە ژێر ناوی بەرگری ئەمنیەتی ئەمریکاو لە شارستانیەتی غەربی، پاراستنی ئارامی و ئاسایشی دنیادا، بباتە پێشەوەو رای گشتی ئەمریکاو دنیای غەربیش بباتە پشتی خۆی.
لەبەرامبەردا رەوت گەلی ئیسلامی سیاسی چ وەکو دەوڵەت و چ وەکو رێکخراوەو باندی ئینسانکوژی ئیسلامی، لە ژێر ناوی بەرگری لە مستەزعەفین، خۆبەستنەوە بە پرسی فەلەستین، وەستانەوە بەرووی ئیمپرالیزم و بەرگری لە ئیسلام… بەدوای بەرەسمی ناسینی دەسەڵات و رۆڵیان لە دنیادا، دەکۆشان ئەمریکا و غەرب ناچار بکەن کە رەوایەتییان وەکو واقعیەتیكی سیاسی لە نەخشەی سیاسی دنیادا قبوڵ بکەن. بۆ ئەم مەبەستەش دەست پارێزیان لەهیچ کردەوەیەکی ئینسانکوژی و تیرۆریستی نەپاراست و ١١ سێبتەمەریش گورزێکی هەر ئەو رەوتە بوو بۆسەر رەمز و پێگەی هەرە باڵای تیرۆریزمی دەوڵەتی ئەمریکاو غەرب، کە لەڕێگای زۆر و دەخالەتگەری سەربازی گۆشەو کەنارەکانی دنیایان لە دانیشتوانەکەی کردۆتە دۆزەخ و لەپشتی درندەترین دەسەڵاتەکانی وەکو ئیسرائیل و پاکستان و وڵاتانی ئەمریکای لاتین وەستاون.
جەنگی نێوان ئەم دوو بلۆکە وڵاتە ئیسلامییەکان ورێکخراوە فاشیستیە ئیسلامیەکان، لەگەڵ تیرۆریزمی دەوڵەتی و نێودەوڵەتی کە ئەمریکا و غەرب سوکانەکەیان بەدەستەوە گرتووە، لەبنەرەتدا جەنگی دەسەڵات و بەرینکردنەوەی دەسەڵات و بەرەسمی ناسینیەتی. جەنگی ناو باڵەکانی خانەوادەی بۆرژوازییە، دیارە ئەم دوو بەرەیە، ئیلهام وەرگرن لەیەکتری، بەو ئەندازەیەی لە جەنگی دەسەڵاتدان، بەو ئەندازەیەش خەریکی سات و سەوداو مامەڵەن لەسەر دەسەڵات و قەڵەمرەوی سیاسی و بەرەسمی ناسینی ئەو قەڵەمڕەویە… تەنانەت ئەو رەوتە ئیسلامیانە خۆیان دەست پەروەردەکروای ئەمریکاو غەربن بۆ وەستانەوە بەرووی چەپ و بلۆکی شەرق لە جەنگی ساردی رابردوودا و پاشانیش لەسەر بنەمای شکستی ناسیونالیزم عەرەب لەوەڵام بە گرفتە ئابوری و سیاسیەکانی دنیای عەرەبییدا، سەریان هەڵداوە.
ئەمریکاو غەرب نەک کێشەیەکیان لەگەڵ ئیسلام و دەسەڵاتی ئیسلامی نییە، بەڵکو بەکردەوەو بەفەرمی دۆست و هاوپەیمانی دەوڵەتانی ئیسلامی لەچەشنی سعودیەن، خوازیاری سازان و رێکەوتنن لەگەڵ ئیرانن. ئەمریکاو غەرب دەیانەوێ ئیسلامیەکان و دەوڵەتە ئیسلامیەکان گوێ ڕایەڵیان بن، دەوڵەت ئیسلامیەکان و رێکخراوە ئیسلامیەکانیش دەیانەوێت ئەمریکا و غەرب رۆڵ و حزوریان، بە فەرمی بناسن. روداوی ١١ سێبتەمەر دەهاویشتەی نەسازانی هەردوولایان و قوڵبونەوەی ململانێکانیان بوو.
ئەمریکا، روداوی ١١ سێبتەمبەر قۆستەوە، ژمارەیەک دەوڵەتیشی وەکو میحوەری شەر لیست کرد، بەڵێنی بنەبڕکردنی تیرۆر و ریکخراوە تیرۆریستە ئیسلامیەکان لەپیش هەموویانەوە لەبەین بردنی تاڵیبانی راگەیاند، بانگەوازی ئاشتی لە رۆژهەڵاتی ناوەراستدا، وەرێخست. کەچی هەموو ئەو بانگەشانە بەهەوادا چوون، جگە لە کوژرانی ئوسامە بن لادن، باقی رێکخراوەو رەوتە تیرۆریستیەکان مانەوەو هێزیان گرتەوە. دەستبردنی ئەمریکا بۆ جەنگی داسەپاندنی هەژموون بەسەر دنیا و رەقیبەکانیدا، لەگەڵ ئەوەدا دەسەڵاتی سیاسی لە ئەفغانستان و عێراقدا ڕوخاند، بەڵام گەرا و کارگەی پێگرتنی دەیان و سەدان رەوتی تیرۆریستی ئیسلامی وەگەرخست، و ئەوانەی لە جێگای ئوسامەو سەرانی تاڵیبان و سەدام حسێن هاتن، زیاتر، دڕندەتر، خوێنرێژ تر و بەئەزموونتر لە تیرۆر وسەرکوت و ئیرهاب بوون. هاوکات لەچوارچێوەی دزینی شۆرش لە وڵاتانی باکوری ئەفریقادا، ئەمریکا و غەرب بە جڵەو شلکردن بۆ دەخالەتی خۆیان و ناتۆ بەشێکی زۆری ئەو وڵاتانەیان هارێ و وێران کرد و شیرازەی شاریان لەچەندین وڵاتدا سڕیەوەو بوونە مەکۆش بۆ رەوتی ئینسان کوژی ئیسلامی. بۆیە نەک ئاشتی و ئارامی بەدوادا نەهات، نەک ئیسلامیەکان و رەوتەکانیان لاواز نەبوون، بەڵکو هەموو دنیا نائەمنتر بوو، ئیسلامیەکان رۆچوونە قوڵایی دڵی ئەوروپا وئەمریکا و بەکردەوەش دەستیان بەسەر پانتایەکی بەرینی جغرافیای سیاسیدا گرت و دەسەڵاتیان داسەپاند یان بوونە بەشی دەسەلات. ریکخراوەی تیرۆریستی داعش، لەسەر زەمینەی هەمان ملهوری ئەمریکا و غەرب و دەستێوردانەکانیان و سازکردنی ژینگە بۆیان پێی گرت، کە تاڵیبان و ئەلقاعیدە لەبەراورد بە داعشدا رەزیل لە کوشتار و دەست نوقاوتر لە تیرۆریزم و کردەوەی تیرۆریستی، و لەسەربرینی ئینساندا دەستکورتر بوون.
دنیای دوای ١١ سێبتەمبەر دنیای نائەمنتر، پڕ کێشەترە، پێگەی ئەمریکاش زۆر لاوازتر لە پێشوویەو رەقیبەکانی چ لە زەمینەی سیاسی و دیبلۆماسی، چ لە زەمینەی سەربازی و ئابوری و دەخالەتگەری لە رووداوە سیاسیەکانی دنیا و جیهانی عەرەب و رۆژهەڵاتی ناوەراستدا، لە هەڵکشاندان. رەوتە ئیسلامیەکانیش بە دەوڵەتە ئیسلامیەکانەوە تا رێکخراوە تیرۆریستە هەمە رەنگەکان، لە پێگەیەکی بەهێزتر لەساڵی ٢٠٠١دان…
وە لەپاڵ رەوتی هەوسارپچروای ئیسلامیدا، هیزە راسترەوکان لەناو دڵی ئەوروپادا زیادیان کردووە. بەکورتی دنیای ئەمرۆ لەپاڵ قڵشتی قوڵی چینایەتی و نابەرابەری و بیکاری و گرانی و جەنگ و بەرامبەرکێی خۆ پڕچەککرن و بەرینبوونەوەی مەترسیەکان لەسەر ژینگە… جەنگی تیرۆریستی لەنیوان هەردوو بەرەی ناو خانەوادەی بۆرژوازیدا. تیرۆریزمی نیودەوڵەتی و تیرۆریزمی دەوڵەتی و رەوتە ئیسلامیەکان، هەرەشەن لەسەر ئۆردوی ئینسانی.
ئەم راستییە تاڵەی کە دنیا لەلێواری دارمان و دۆزەخی جەنگی تیرۆریستیدایە، ئەو راستیەی سەلماندەوە کە کۆتاییهێنان بە تیرۆر و تیرۆریزم، بەدەستی ئەمریکاو غەرب نەک هەر نەکردەیە و بەڵکو ئەوان خۆیان سەرچاوەی خوڵقاندنی ئەم دۆزەخەو لایەنێکی بەرامبەرکێی و جەنگی تیرۆریستین. و ئەوەش کە دەتوانێت دەستی تیرۆرو تیرۆریزم و باقی دەرهاویشتەکانی لەبەین بەرێت، تەنها تەنها، بەبزوتنەوەی کرێکاریی و جەماوەری ئازادیخوازی جیهانی دژە شەر و دژە تیرۆریزم و راسیزم دەکرێت.
ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٦٠ی ١٥/٩/٢٠١٩ دا بڵاوکراوەتەوە
