hkkurdistan
سه‌باره‌ت به كه‌مپینی كۆكردنه‌وه‌ی ئیمزا بۆ له‌سێداره‌دان! …
جه‌مال موحسین …
’’تاوانبار سەرەڕای ئەوەی کە بەرهەمهێنەری سەرتاپای دەزگاکانی پۆلیس و دادگا و پاسەوان و دادوەر و جەلاد و دەستەی سویندخۆران و شتی لەم جۆرەیە، تەواوی ئەم ڕشتە جۆراوجۆرانەی کارو کاسپی، کە هەموویان بەشە جیاجیاکانی کاردابەشکردنی کۆمەڵایەتین و ئامادەییە روحیەکانی ئینسانیش دەبوژێننەوە و ویستی تازەش دەخوڵقێنن و ڕێگا نوێیەکانیش بۆ وەڵامدانەوە بەم ویستانە دەکەنەوە. خودی شکەنجەدان بەش بەحاڵی خۆی داهێنانێکی میکانیکی عەبقەریانەی هێناوەتە ئاراوە و پیشەوەرانێکی شەرافەتمەندی زۆریشی لەبەرهەم هێنانی دەستگا پێویستەکاندا خستۆتە نێو کارەوە.’’ كارڵ ماركس، كاری به‌رهه‌مهێن و نابه‌رهه‌مهێن.
دوای ئاشكراكردنی باندێكی دزی و كوشتن له شاری سلێمانی و ڕاگه‌یاندنی ئه‌وه‌ی كه ئه‌وان ده‌ستیان هه‌بووه له كوشتنی تاریقی به‌قاڵدا، ئێستا كه‌مپینێك به ئاشكرا و له‌ناو شاردا پێكهێنراوه بۆ له سێداره‌دانی بكوژه‌كان. پێش هه‌ر قسه‌یه‌كی تر ئه‌مه‌وێ ئه‌وه بڵێم كه تا ئه‌و جێگایه‌ی تاوانی ئه‌و بانده سه‌لمێنراوه و بكوژی كه‌سی ناوبراون، ئه‌بێ سزای توندی تاوانه‌كه‌یان وه‌ربگرن. نابێ به هیچ جۆرێك و له‌ژێر هیچ ناوێكدا سوڵحی عه‌شائیری و ڕێككه‌وتنی به‌پاره بكرێ. تاوان هه‌ر كه‌سێك ئه‌نجامی بدا و دابێ ئه‌بێ سزاكه‌ی وه‌ربگرێ. به‌ڵام هه‌روه‌ك چۆن سوڵح و ڕێككه‌وتن پێش به تاوان ناگرێ و وه‌ڵام نییه به تاوانی كوشتن له كۆمه‌ڵگادا، به هه‌مان ئه‌ندازه‌ش سزای له‌سێداره‌دان پێش به تاوانی كوشتن ناگرێ و بگره زیاتر بره‌وی پێ ئه‌دات و ڕه‌سمیه‌تی زیاتر وه‌رئه‌گرێ. ته‌ماشاكه‌ن، ئه‌و بانده به دزییه‌وه و به شه‌و پلان و نه‌خشه‌یان بۆ دزی و كوشتن داناوه، یانی به‌شێوه‌یه‌كی ڕێكخراو و نه‌خشه‌مه‌ند به‌ڵام به دزییه‌وه كاره‌كه‌یان ڕێكخستووه. له‌كاتێكدا له‌سێداره‌دان به ڕۆژی ڕوناك و له هۆڵی دادگا و به ئیمزای دادوه‌ر و به شانازیه‌وه بڕیاره‌كه‌ی ئه‌درێت و پلانی جێبه‌جێكردنه‌كه‌ی دائه‌نرێ. له یه‌كه‌میاندا تاوانبار به دزییه‌وه و ڕه‌نگه به ڕاده‌یه‌ك له په‌شۆكاویه‌وه تاوانه‌كه‌ی ئه‌نجام بدا له‌كاتێكدا جه‌لاد به سنگی ده‌رپه‌ڕیوی پڕ له شانازی و وه‌لائی بۆ جێبه‌جێكردنی یاساوه ئه‌نجامی ئه‌دات. ئامانج له هه‌ردووك جۆره‌كه‌دا تاوانی به ده‌ستی ئه‌نقه‌سته و ئه‌وه‌یه كه له یاساشدا به ’’مع سبق الاصرار و الترصد’’ ناسراوه، یه‌كێكیان به به‌رگی تاوانبار و بكوژ و ئه‌وی تریان به به‌رگی دادوه‌ر و یاساوه.
تا ئێره لایه‌نێكی مه‌سه‌له‌كه‌یه كه نیشانی ئه‌دات تاوان هه‌ر تاوانه هه‌ر كه‌س و لایه‌نێك بیكات. لایه‌نێكی تری ئه‌م مه‌سه‌له‌یه ڕه‌نگدانه‌وه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی و فه‌رهه‌نگی ناو خه‌ڵكه. ڕقئه‌ستوری خه‌ڵك له‌به‌رامبه‌ر به تاوانێك كه به‌رامبه‌ر خێزانێك یان كه‌سێكی بێتاوان و مه‌ده‌نیدا كراوه به‌جۆرێك كاری له‌سه‌ر ئه‌كرێ كه له‌ولاوه تاوان درێژه‌بكێشێ و ئه‌مجاره به‌رامبه‌ر به تاوانبار بكرێ. بێ ئه‌وه‌ی خودی ده‌سه‌ڵات و فه‌رهه‌نگی زاڵ بهێڵێ ئه‌و پرسیاره وه‌ڵامی خۆی وه‌رگرێته‌وه كه ئه‌سڵه‌ن تاوان و دزی بۆچی هه‌یه و كێ لێی به‌رپرسه. ده‌سه‌ڵات له هه‌رشوێنێك ئه‌خلاق و فه‌رهه‌نگ و كه‌لتوری خه‌ڵك دیاری ئه‌كات. ده‌سه‌ڵات خۆی ده‌ست به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگادا ئه‌گرێ، هه‌رچی ئیمكانیات و سه‌روه‌ته ئه‌یدزێ، موچه و كرێ ئه‌بڕێ و ئه‌وه بۆت دیاری ئه‌كات سه‌ر سفره‌كه‌ت و ناوماڵه‌كه‌ت و ته‌نانه‌ت ژووری نووستنه‌كه‌ت چی تیا بێ… هتد. له‌و سه‌روه‌ته پاره‌ی دادگا و دادوه‌ر و پۆلیس و پاسه‌وان و زیندان و جه‌لادیشی لێ ئه‌دات، كه‌چی كه دزیه‌كه‌ی ئاشكرا ئه‌كه‌ی زیندانت ئه‌كات و ئه‌تكوژێ. لێره‌دا پێویستمان به هێنانه‌وه‌ی نمونه‌ی تیرۆری ڕێكخراوی ده‌سه‌ڵات و زیندانی كردن و ئه‌شكه‌نجه‌دان نییه. ده‌سه‌ڵات بێئیمكانیه‌تێكی سه‌پاندووه، هه‌ژاریه‌كی سه‌پاندووه كه خه‌ڵكێكی بێكار و بێده‌رامه‌تی به‌ره‌و ده‌ستبردن بۆ دزی بردووه له‌به‌رامبه‌ر دزیه گه‌وره‌كه‌ی ئه‌ودا، بۆته هۆی دروستبوونی باندی مافیایی و ئینسانكوژ با ئه‌وه‌ش له‌ولاوه بوه‌ستێ كه چ به‌رپرس و كاربه‌ده‌ستێك له پشت هه‌ر باندێكه‌وه هه‌ن یان نین. ئاخر ده‌سه‌ڵات سه‌رچاوه‌ی تاوانكاری بێت چۆن ئه‌توانرێ به پلان و یاساكانی ئه‌و تاوان بنبڕ بكرێ. له‌سێداره‌دان له هه‌ر وڵاتێك هه‌بێ تاوان له‌و وڵاته زیاتره، بڕۆن سه‌یری ئاماره‌كانی كوشتن و تاوان و توندوتیژی له ئه‌مریكا و ئێران و… كوێ و كوێ بكه‌ن. ئه‌مه به‌و مانایه نییه كه بوونی سزای له‌سێداره‌دان هۆی سه‌ره‌كی تاوانه له كۆمه‌ڵگادا و گه‌ر نه‌بێ ئیتر تاوان كۆتایی پێ دێ، تا ده‌سه‌ڵاتی دز و جه‌رده و پێشێلكار له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات بێ تاوان هه‌ر بوونی هه‌یه و ئه‌بێ. زه‌مینه كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابوری و سیاسیه‌كانی كۆمه‌ڵگای چینایه‌تی باشترین ژینگه بۆ تاوان ساز ئه‌كات، وه‌ك ماركس ئه‌ڵێ گه‌ر دزی نه‌بێ بازاڕی قوفڵ بۆچی ئه‌وه‌نده ڕه‌واجی ئه‌بێ؟! تاوانكاری خۆی حوكم ئه‌كات، بۆیه بازاڕی شته‌كانی كه گوایه تاوان بنبڕ ئه‌كه‌ن گه‌رمتر ئه‌بێ. ده‌سه‌ڵات دزی و جه‌رده‌یی و تاوانی كوشتن به كرده‌یه‌كی خه‌ڵك خۆی له قه‌ڵه‌م ئه‌دا تاكو بوونی جه‌لاد و دادوه‌ره‌كانی خۆی پێ پاساو بدات. هه‌ربۆیه بڕینی زۆنگاوێك له سه‌رچاوه‌كه‌یه‌وه ئه‌كرێ.
به‌ڵام ئه‌م جۆره كوشتن و توندوتیژیانه ڕه‌واج به مزاجێكی گشتی ئه‌دا كه به سه‌ندنه‌وه‌ی تۆڵه ئه‌گات. من ئه‌زانم و له‌وه تێئه‌گه‌م كه كه‌سوكاری كوژراو هه‌میشه به‌شوێن سزادانی تاوانباره‌وه‌ن و ئه‌مه مافی خۆشمانه، به‌ڵام ئه‌مه نابێ وامان لێ بكات ده‌ست بۆ فاشیزمێك به‌رین كه ده‌سه‌ڵات بره‌وپێده‌ریه‌تی. من خۆم كه‌سێكم هاوڕێ و كه‌سی زۆر نزیكم به بڕیار و سه‌رپه‌رشتی كه‌سانی باڵای ده‌سه‌ڵاتدار كوژراون، تاكو به سزایان نه‌گه‌یه‌نم كۆڵ ناده‌م. ئێستا ئه‌وان له ده‌سه‌ڵاتدان، بۆ نمونه گه‌ر له‌م خێزانانه‌دا كه‌سانیش هه‌بن داوای له‌سێداره‌دانیان بكه‌ن چۆن ئه‌مه ئه‌چێته سه‌ر و جێبه‌جێ ئه‌بێ؟ هه‌ڵبه‌ته هه‌ر لێره‌دا ئه‌مه‌وێ وه‌ك هاوڕێ و خێزانی كه‌سی له‌وبابه‌ته ئه‌وه بڵێم كه داوایه‌كی له‌وجۆره‌م نییه و دژی له سێداره‌دانی خودی ده‌سه‌ڵاتدارانێكیشم كه ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ ده‌ستیان له تاوانی كوشتنی هاوڕێ و كه‌سه‌كه‌مدا هه‌یه.
سازدانی كه‌مپینی كۆكردنه‌وه‌ی ئیمزا بۆ له‌سێداره‌دانی بكوژه‌كانی تاریق ناڕاسته‌وخۆ ئه‌چێته خزمه‌تی پلان و ئه‌جێندای ده‌سه‌ڵاته‌وه كه نایانه‌وێ خۆیان وه‌ك سه‌رچاوه‌ی تاوان بناسرێن و ئه‌یانه‌وێ به شێوازی جیاجیا توندوتیژی و تاوان له كۆمه‌ڵگادا درێژه بكێشێ. كۆمه‌ڵگا داغانه، به‌ڕاستی قه‌باعه‌ته له جه‌رگه‌ی شاردا ئه‌م كه‌مپینه بچێته پێشه‌وه و كه‌سانێكی هوشیار نه‌یه‌نه مه‌یدان كه هاوكاتی وه‌ستانه‌وه له دژی تاوان و كوشتن له دژی سزای له‌سێداره‌دانیش بوه‌ستنه‌وه. هاوكاتیش داوای سزای توند بۆ بكوژه‌كان بكه‌ن و له‌ژێر ناوی سوڵح و ڕێككه‌وتندا به هیچ جۆرێك له‌م تاوانه خۆش نه‌بن.
٢٢ ی ئه‌پریلی ٢٠١٩
