هەنگاوێک بۆپێشەوەو دوو هەنگاو بۆ دواوە!

عوسمانی حاجی مارف(ئەمجەد غفور) و  موحسین کەریم- نۆڤەمبەری ٢٠١٨

لە گفتوگۆیەکی هاوڕێ موئەیەد ئەحمەددا کە لە “الحوار المتمدن”دا بڵاوکراوەتەوە، سەبارەت بە مێژووی رێکخراوی (رەوتی کۆمۆنیست) وێنایەکی نادروست دەخاتەڕوو بەوەی کە (رەوت) لەناو ئەڵقەی مەحفەلیزمدا گەمارۆدەدات و لایەنێکی لاوازی کاری سیاسی و رێکخراوەیی(رەوتی کۆمۆنیست) دەکاتە هەموو خەسڵەت و مێژووی رێکخراوەکە، لە کاتێکدا (رەوت) خۆی وەکو بەشێك لە بزووتنەوەی کۆمۆنیستی کرێکاریی لە عێراقدا دەناساند و لەو ئاراستەیەشدا هەنگاوی گەورەی هاویشتبوو، بەڵام هاوڕێ موئەیەد ئەو دیوە پرشنگدارەی (رەوت) کە جێهێشتنی دنیای کۆنی مەحفەل و شێوەکاری مەحفەلی و پەیوەستبوون بوو بە پرۆسەی پێکهێنان و بنیاتنانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقەوە پەردەپۆش و بێبایەخ دەکات! بەناوی بەرگریکردن لە (رەوتی کۆمۆنیست)و خەتی سیاسی و سونەت و رابردووی سیاسیەوە، وێنایەك لە (رەوت) ئەدات بە دەستەوە کە لە سەنگەری مەحفەلیزم و خۆلادان لە تەحەزوبی کۆمۆنیستی و بگرە دژوەستانەوەی قەراری گرتبێت! ئەمە ناهەقیەکی گەورەیە بەرامبەر بە مێژووی (رەوتی کۆمۆنیست)!

ئەو وێنایەی هاوڕێ موئەیەد لەسەر (رەوتی کۆمۆنیست) دەیدات بەدەستەوە، ئەگەر تۆزقاڵێکیش لێکچوونی لەگەڵ واقعیەتی (رەوتی کۆمۆنیست)هەبێت، ئەوە جارێ ئەو (رەوتی کۆمۆنیست) ەیە کە هێشتا دوو ئاڵوگۆڕی گەورەی بەسەردا نەهاتوە؛ یەکەم: قبوڵکردن و پێداگری لەسەر هەڵسەنگاندنی  کۆمۆنیزمی کرێکاری بۆ جەنگی کەنداو و رووداوەکانی ئازاری ساڵی١٩٩١، دووەم: بڕیاری مێژوویی بۆ کۆتاییهێنان بە دەورانی کاری مەحفەلی و بەشداریکردنی چالاکانە لە پرۆسەی پێکهێنانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق و دەستپێکردنی دەورانی تەحەزوبی کۆمۆنیستی. بۆیە دەڵێین ئەگەر هاوڕێ موئەیەد بە هاوڕاییکردن لەگەڵ (رەوتی کۆمۆنیست) دا بەشداریکرد لە دامەزراندنی (حککع) و هەنگاوێکی بۆپێشەوە هەڵگرت، بەڵام دوای٢٥ساڵ و دوای ئەوەی هاوڕێ موئەیەد ریزەکانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق وکوردستان جێدەهێڵی، میلی کاتژمێرەکان دەگەڕێنێتەوە بۆ ئەو سەردەمەو بە ستایشکردنی نەریت و خەتی سیاسی (رەوت)ی سەردەمی جەنگی کەنداوو (ئەرکە دەستبەجێکان) دوو هەنگاو دەگەڕێتەوە بۆ دواوە! هاوڕێ وانیشاندەدات کە ئەو باسانەی رەخنەیان لێگیراوەو لەلایەن رابەری (رەوت)ەوە بەخودی هاورێ موئەیەدیشەوە پەسەندکران، باسێکی تیۆری و سیاسی بایەخدارو دروست و کاریگەربوون و بەداخەوە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری نەك لەسەر ئەو خەتە نەڕۆیشتوە، بەڵکو رێگری بۆدروستکردوەو لە پرۆسەیەکی مێژوویدا کردویەتیە دەرەوەی حزب!

ئێمە وەکو دوو کەس لە ڕابەرانی رێکخراوی(رەوتی کۆمۆنیست)کە لەسەرەتای(رەوت)ەوە تا بڕیاری پەیوەستبوونی بە حزبەوە و کۆتایی تەمەنی سیاسی (رەوت) وەکو رێکخراوێکی کۆمۆنیستی، لەتەنیشت دەیان کادری (رەوت)دا درێژەمان بە خەباتی حزبی و کۆمۆنیستی خۆمان داوە لەناو حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق و کوردستاندا، قبوڵ ناکەین ئەم مێژووە پرشنگدارەی (رەوت) لەکەداربکرێ، بۆیە ئامانجمان لە نوسینی ئەم ووتارە رۆشنکردنەوەو رێگاگرتنە لە زەوتکردنی ئەو دوو هەنگاوو بڕیارە مێژووییەی (رەوتی کۆمۆنیست)کە هاورێ ئەیەوێ لەمێژووی ئەو رێکخراوەدا بیسڕێتەوە بەناوی بەرگریلێکردنی!

مەحفەلیزم و پرۆسەی پێکهێنانی حزب

مەسەلەی ڕاگەیاندن و پێکهێنانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق لە ساڵی ١٩٩٣دا، قۆناغ و  پرۆسەیەکی تەواو تازە و جیاوازی لە هەڵسوڕانی کۆمۆنیستی و سیاسی و حزبی خستەبەردەم ڕابەران و هەڵسوڕاوانی ئەوکاتەی بزووتنەوەی کۆمۆنیستیی کرێکاری لە عێراق. پێشتر هەڵسوڕاوانی بزووتنەوەکە بەگشتی بەوە گرفتاربوون کە تەنها لە چوارچێوەی گروپ و رێکخراوی بەرتەسك و کاری مەحفەلیدا هەڵسوڕانی سیاسی و کۆمۆنیستیان بەرنەپێشەوە. بەهۆی ئەو گرفتاربوونەوە، خەبات و چالاکی سیاسی لە چوارچێوەی مەحفەل و گروپەکاندا، لەبری ئەوەی ئیلهام لە خەباتی چینی کرێکار و کۆمەڵگا و شۆڕشی کرێکاری وەربگرێ، گۆڕابوو بۆ کێبڕکێ لەگەل گروپ و مەحفەلەکانی تردا و سایەی کردبوو بەسەر هەڵسوڕانی فکری و سیاسیاندا. بۆیە کاتێک پرۆسەی دامەزرانی حزب و هەڵسوڕان لە حزبێکی سیاسی یەکپارچەدا هاتە سەرمێزو بەرنامەی کاری بزووتنەوەی کۆمۆنیستی عێراقەوە، تێپەڕکردنی نەریتە مەحفەلیەکان و خۆگونجاندن لە گەڵ ئەم دەورە تازەو جیاوازەی کە بریاڕبوو بە پێکهێنانی حزب دەست پێبکات، کارێکی هەروا سادە و ئاسان نەبوو. ئاسان نەبوو بەزوویی نەریت و شێوەکارە مەحفەلیەکان تێپەڕێنرێت و حزبێکی سیاسی یەکپارچە شکڵ بگرێت و بیرکردنەوە لەرابەریکردنی چینی کرێکار و کۆمەڵگا بۆ ئەنجامدانی شۆڕشی سۆشیالستی، سەرچاوەی ئیلهامی سیاسی و فکری و نەریت و شێوەکاری بێت.

ئەم کێشەیە بەردەوام گرفتێکی سەختی بەردەم هەڵسوڕانی سیاسیمان بووە و زۆربەی کات ئاستەنگی بۆ پێشهێناوین، چونکە هەر لە سەرەتای پێکهینانی حزب و دواتر لەناو حزبدا، نەریتەکانی پێشوو گیانسەختانە بەرەنگاریان دەکرد و کۆسپ و تەگەرەیان بۆ هەڵسوڕانی رێکخراوەیی و سیاسیی حزب پێكدەهێنا. هەر هەنگاوێك چوونەپێشەوە بەئاقاری شکڵدان بە حزبی سیاسی، بەناو گێرمەوکێشەیەکی زۆردا تێدەپەڕی. بەشێک لەو ماتریاڵە مرۆییەی لەدەوری پرۆسەی دروستکردنی حزبی سیاسی کۆبووبوونەوە، بەڵام بەکردەوە نەیاندەویست یا نەیاندەتوانی دەستبەداری نەریت و شێوەکارە مەحفەلیەکانی پێشووبن، بەرەبەرە ریزەکانی حزبیان بەجێدەهێشت(بێگومان ئەمە مانای ئەوە نیە هەرکەس وازی لە حزب هێنابێت بەمهۆیەوە بووە). بەشێکی تری لەناو حزبدا مایەوە، بەڵام سەرقاڵی دووبارەکردنەوە و بەردەوامیدان بوو بەهەمان نەریت و شێوەکار و روانگە و بەها مەحفەلی و گروپیەکانی پێش پێکهێنانی حزب. بەتایبەت لە یەک دوو ساڵی یەکەمی دوای راگەیاندنی حزبدا، هەمان مەحفەل و گروپەکانی پێش حزب لەناو بەدەنەی حزب و رێکخراوەکانیدا سەرلەنوێ خۆیان سازدایەوە. ئەم واقعە سەرتاپای حزبی گرتەوە و هەموو مەحفەلەکانی پێشووتر بە شکڵوشێوازێکی تازە لە ناو حزبدا قەوارەیان بە خۆیان دایەوە.

بەجێمان لە دەورانی (رەوت)ی بەر لە راپەڕینی ئازار

ئەوەی لێرەدا مەبەستی ئێمەیە، وەک دوو کەس لە ڕابەرانی ئەوکاتەی رێکخراوی (رەوتی کۆمۆنیست)، قسەکردنە بەشێوەیەکی تایبەتی لەسەر درێژکراوەی مەحفەلیستی(رەوتی کۆمۆنیست) لەناو حزبدا وەکو یەکێك لە رێکخراوەکان و لەراستیدا گەورەترینیان کە لەو سەردەمەدا چووە پای پێکهێنانی حزب. هاوڕێ موئەیەد لەوەڵام بە بەشێك لە پرسیارەکانی ئەو گفتوگۆیەدا دەگەرێتەوە بۆ سەردەمانی پێش پێکهێنانی حزب و باسکردن لە دەورو جێگاورێگای(رەوتی کۆمۆنیست) وەک یەکێک لەو رێکخراوانەی کە لە چوارچێوەی دیدگای مارکسیزمی شۆڕشگێرو کۆمۆنیزمی کرێکاریدا هەڵسوڕانی سیاسی دەبردە پێشەوە. هاوڕێ موئەیەد لەوەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە رەخنەکانی لە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق، هەوڵ ئەدات وەها نیشان بدات کە خەتێکی سیاسی جیاوازو تایبەت لە سەردەمی (رەوتی کۆمۆنیست) داو لەسەرەتای پێکهینانی حزب و دواتریش لە ناوخودی حزبدا هەبووە. هەروەها لەچوارچێوەی ئەو بۆچوونەیدا دەچێتە سەر بایەخدان بە دەورو مەوقعیەتی باڵاو جیاوازی رێکخراوی (رەوتی کۆمۆنیست) کە دەیەوێت ئەوە بسەلمێنێت (رەوتی کۆمۆنیست) لەچاو رێکخراوەکانی تری ئەوکاتەی پێش پێکهینانی حزب، لەڕووی تیۆری و سیاسیەوە خاوەن خەتێکی پێشڕەوتر و باوەڕپێکراوتر و گونجاوتر بووە. بۆیە هاوڕێ موئەیەد دەڵێت: “(رەوتی کۆمۆنیست) تارادەیەک توانی رێکخراوێکی کۆمۆنیستی بە‌هێز دروست بکات، توانی باس و مەسائیلی تیۆری و سیاسی لەپەیوەند بەو ئاڵوگۆڕانەی ئەوکاتە لە کوردستان و عێراقدا پێشهات، بخاتەروو. هەروەها پلاتفۆرمێکی سیاسی بەناوی “ئەرکە دەست بەجێکان”.. بڵاوکردەوە، کە ئەرکی کۆمۆنیستەکانی لەناو گۆڕانکاریەکاندا دیاریکرد، بەتایبەتی لە کوردستاندا، بە پێشڕەویەکی ووردبینانەوە تەرحێکی عەمەلی بەرجەستەبوو کە وای لە کادرەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) کرد ئەو مەسەلانە بگوێزنەوە بۆ ناو کۆمەڵگەو (رەوتی کۆمۆنست)یان کرد بە رێکخراویکی شایستە و ناسراو لە ئاستی کۆمەڵگەی کوردستاندا.”

ئەوەی لەم ووتانەی هاوڕێ موئەیەددا بەرجەستەیە، جێگاو پێگەیەکی تایبەت، بەتایبەتی لەڕووی تیئۆری و خەتی سیاسی و سونەتەکانەوە، دەدات بە (ڕەوتی کۆمۆنیست) لەبەرامبەر ڕێکخراوەکانی تری پێش پێکهێنانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق. بێگومان رۆلی تایبەتی سیاسی و عەمەلی (رەوتی کۆمۆنیست) حاشای لێناکرێت و جێگای شانازیمانە هەروەک لەسەرەتادا جەختمان لەسەری کردووە، بەڵام ئەوەی کە هاوڕێ موئەیەد دەیەوێت لەسەر ئەم بنەمایە لە ناو حزبدا پێگەیەکی تایبەت بە (رەوتی کۆمۆنیست) و خەتی سیاسی و روانگەکانی بدات، بەهیچ جۆرێک واقعیەتی تیا نیە. حزب بەپێی ئەو پێشنیارو تەرحەی کە پێکهات و رابەریی هەموو رێکخراوەکانی ئەوکات رەزامەندیی خۆیان لەسەری دەربڕی، بەهیچ جۆرێك درێژکراوەی خەتی سیاسی و نەریت و روانگەی هیچ مەحفەل و ریکخراوێك نەبوو بە (رەوتی کۆمۆنیست)یشەوە، بەڵکو هەر لەسەرەتاوەو لەبنەڕەتەوە بەرەخنەگرتن لە نەریت و شێوەکار و روانگە مەحفەلیەکانی ئەوکاتە، چوارچێوەیەکی سیاسی و عەمەلی و ریکخراوەیی و نەریتێکی تازەی خستەروو. واتە خودی حزب نەك درێژکراوە بەڵکو لەسەر بنەمای رەخنە لە نەریت و بەها و روانگە مەحفەلیەکان پێکهات. لەوساتەش بەدواوە هەرجۆرە پابەندمانەوەیەك بە نەریت و چوارچێوەکانی پێشوو، تەنها بوون بە رێگری دەستوپاگیر بوو لەبەردەم شکڵپێدان و بنیاتنانی حزبێکی سیاسی کە ئەرك و هەڵسوڕانی خۆی بە سازدان و رابەریکردنی شۆڕشی کرێکاری دانابوو. لەمبارەیەوە هەموو مەحفەلەکانی رابردوو کۆسپیان سازدەکرد، بەڵام بەراستی دەوری نەریتە مەحفەلیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) لەهەمووان بەرجەستەتر و سەرسەختر بوو! هەڵبەت لەو دەورانەدا کەس خۆی نەدەکرد بە خاوەنی ئەو نەریت و روانگانە. هەمووان وایان نیشاندەدا کە نەریت و بەها و روانگەکانی پێشووی سەردەمی بەر لە حزبیان تێپەڕاندوە!، بەڵام ئێستا هاوڕێ موئەیەد کە دوای تەمەنێکی سیاسی دوورودرێژ، ئارەزوومەندانە ئاڵای رابەریی ئەوانەی بەرزکردۆتەوە، مانای ئەوەیە بەدەمی خۆی دان بەوەدا دەنێ کە لەناو حزبدا نوێنەرایەتی مەحفەلیزمی (رەوتی کۆمۆنیست)ی کردوە! بەم شێوەیەش  بێتوانایی سیاسی خۆی لە مەیدانی کارو نەریتی حزبی و حزبیەتدا راگەیاندوەو پێداگری لەسەردەکات!

هاوڕێ موئەیەد بە داتاشینی خەتی سیاسی و فکریی جیاوازی(رەوتی کۆمۆنیست) لەبەرامبەر رێکخراوەکانی تردا، تەحەزوبی سیاسی کۆمۆنیستی دەکاتە قوربانی مەحفەلیزم، بەڵام ئەمە ناهەقیەکی گەورەیە هاوڕێ موئەیەد بەرامبەر بە (رەوتی کۆمۆنیست) دەیکات!  ئەگەر ئەنجامگیری لە لۆژیکی باسە تیۆری و سیاسیەکانی هاورێ موئەیەد بکەین کە دوای (٢٧) ساڵ بۆیان گەڕاوەتەوە، وە ئەو باسانە لەلایەن کۆمۆنیزمی کرێکاریەوە لەکاتی خۆیدا رەخنەیان لێگیراو رابەریی (رەوت) و بگرە بەدەنەی رێکخراوەیی (رەوت)یش وەکو بەشێك لە بزوتنەوەی کۆمۆنیستی کرێکاری لە عێراق قبوڵیان کرد، بەوە دەگەین کە هاوڕێ موئەیەد (رەوتی کۆمۆنیست) دەخاتە دەرەوەی بزووتنەوەی کۆمۆنیزمی کرێکاریەوە، چونکە ئەوکات نە (رەوتی کۆمۆنیست) و نە ڕابەریەکەی پێیانوانەبوو کە دوو خەتی سیاسی و فکریی جیاواز لەناو (رەوت)دا هەیە، بەڵکو تەنها یەك خەتی سیاسی و فکری بوونی هەبوو کە کۆمۆنیزمی کرێکاری بوو. (رەوت)یش بە توندی پابەندبوونی خۆی بەو بزوتنەوەیە راگەیاندبوو وە بەرگری لێدەکرد. ئاساییە هاوڕێ موئەیەد خۆی لەو مێژووەی (رەوتی کۆمۆنیست) بێبەری بکات و پەشیمان بێتەوە، بەڵام ئەو مافەی نیە بەناوی داتاشینی خەتی فکری سیاسیەوە، دووجۆرە (ڕەوت) دروست بکات. (رەوتی کۆمۆنیست) تەنها ئەو (ڕەوت)ەیە کە چووە پای پێکهێنانی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقەوە و بەراگەیاندنی فەرمی ئەو پەیامەی بە بزووتنەوەی کۆمۆنیستی کرێکاری و کۆمەڵگای کوردستان راگەیاند! ئێمە خۆمان بە درێژەپێدەری ئەو پەیامەی (رەوتی کۆمۆنسیت) دەزانین و شانازی بەژیانی سیاسی و رێکخراوەییمانەوە دەکەین لەناو (رەوتی کۆمۆنیست)دا تا کۆتاییهاتن و پەیوەستبوونی بە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقەوە.

ستایشی مەحفەلیزم

لەشوێنێکی دیکەدا، هاوڕێ موئەیەد ئاماژە بەوە دەکات کە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق نەیتوانی ئەو سونەتە عەمەلی و سیاسیەی (رەوتی کۆمۆنیست) بگوێزێتەوە بۆ ناو حزب، لە کاتێکدا ئێمە رابەرانی ئەوکاتەی (رەوتی کۆمۆنیست) بە هاوڕێ موئەیەدیشەوە ئەو پرۆژەیەمان ئیمزاکرد کە ناوەڕۆکەکەی بریتی بوو لە دابڕان لە سونەتە عەمەلی و سیاسیەکانی پێشوو، لەوانەش سونەتە عەمەلی و سیاسیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست)، نەک گوێزانەوەیان بۆ ناو حزب! هیچ کاتیش لە هیچ جێگایەکی رەسمیدا نە هاوڕێ موئەیەد و نە هیچ یەك لەرابەرانی دیکەی (رەوتی کۆمۆنیست) بە یەک ڕستەش راشکاوانە پێداگرییان لەسەر ئەم تێزەی ئیستای هاوڕێ موئەیەد نەکردوە. تەنانەت ئەگەر ئەوکات مەسەلەیەکی وا بدرایەتە پاڵ هاوڕێ موئەیەد کە دەیەوێ “سونەتە عەمەلی و سیاسیەکانی رەوت بگوێزێتەوە بۆ ناو حزب” هەربۆخۆی وەکو تۆمەتێکی مەحفەلیستی هەژماری دەکرد و رەتی دەکردەوە. بۆیە ئەم تێڕوانینەی هاوڕێ موئەیەد تەنها دەکرێت وەکو گەڕانەوە بۆ دەورانی بەر لە دامەزراندنی حزب و تەنانەت پەشیمانبوونەوە لە پێکهێنانی حزب لە قەڵەم بدرێت.

ئەوەی پێویستە سەرنجی بدەین و رۆشنی بکەینەوە لەم ئاراستەیەی هاوڕێ موئەیەد پشتی پێدەبەستێت بۆ جیاوازیەکانی وەکو نوێنەری خەتێکی سیاسی و فکریی جیاواز و تایبەت لەناو حزبدا، هەرچەندە مەبەستی ئێمە نیە لەم نوسینەدا بچینە ناو ووردەکاری ئەو باسانەوەو رۆشنیان بکەینەوە، ئەوەیە کە ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژووی باسە تیۆری و سیاسیەکانی ئەوکاتەی (رەوتی کۆمۆنیست) و دەوری ئەو باسانە، ئەوا ئەو راستیەمان بۆ ئاشکرادەبێت کە ئەو جیاوازیانەی هاوڕێ موئەیەد ئاماژەیان پێدەکات، بەردەوامیدانە بە لێکدانەوەو بۆچوونێکی سیاسی کە لەکاتی خۆیدا رەخنەیان لێگیراو بە بنبەست گەیشتن! لەلایەن رابەریی ئەوکاتەی (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە، بە هاورێ موئەیەدیشەوە، درەنگ یا زوو ئەو رەخنانە قەبوڵکران. ئەمەش بەومانایە نیە کە ئێستا هاوڕێ موئەیەد ناتوانێ و بۆی نیە لەو رەخنانەی لە مەسەلە تیۆری و سیاسیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) گیراوە، پەشیمان بێتەوە، بەڵام گەڕانەوە بۆ رەخنەگرتن لەوەی قەبوڵمان کردووە، جیاوازە لەوەی مێژووی واقعی ئینکاربکەیت و وانیشان بدەیت کە (رەوتی کۆمۆنیست) بەو باسە تیۆری و سیاسیانەی دەورێکی پێشرەوی بینیووە.

پێمانخۆشە لەلایەن هاورێ موئەیەدەوە ئەو خاڵە رۆشن بکرێتەوە کە ئاخۆ ئەوەی (رەوتی کۆمۆنیست) لەباری تیۆری و سیاسیەوە دەوری پێشڕەو و کاریگەری دیوە، دوای ئەوەی خۆشی لەکاتی خۆیدا ئەو رەخنانەی قەبوڵکردوە کە لەو باسە تیۆری سیاسیانە گیراوە، چ دەورێکی هەیەو چ گرێکوێرەیەکی سیاسی بۆدەکاتەوە!؟

پێگەی (رەوتی کۆمۆنیست)

ئێستا باشتروایە بگەڕێینەوە بۆ ئەوکاتەی کە هاوڕێ موئەیەد پێیوایە (رەوتی کۆمۆنیست) دەورێکی تارادەیەك جیاوازی لەباری تیۆری و سیاسیەوە بینیووە. پێویستە بگەڕێنیەوە بۆ ئەو باسە تیۆری و سیاسیانەی کە هاورێ موئەیەد وەك خاڵێکی بەهێزی خەتی سیاسی (رەوتی کۆمۆنیست)ی پێناسە دەکات و لەهەمانکاتدا دەیکاتە سەرەتای جیاوازیەکانی خۆی و خەتێکی تر لەپاڵ کۆمۆنیستی کرێکاری و پرسی پێکهێنانی حزبدا.

بەپێویستی دەزانین ئاماژە بەو خاڵە بکەین کە پێمانوانیە کەسێك هەبێت لەناو بزوتنەوەی کۆمۆنیستی کرێکاری و حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریدا کە گومان لە دەورو ناوبانگ و جێگاورێگای گرنگی (رەوتی کۆمۆنیست) لەناو بزوتنەوەی کۆمۆنیستی ئەوکاتەدا بکات یان بە فەرامۆشی بسپێرێت یان بە کەمی بگرێت؛ یەکەم لەبەرئەوەی کە لەباری رێکخراوەییەوە فراوانترو تۆکمەترو پتەو تر و لە کاری نهێنیدا کارامە بوو، دواتر بە دانانی بارەگای چەکداری دەبێتە رێکخراوێکی ناسراو لەناو کۆمەڵگەدا. ئەم دوو خاڵە لە بەرجەستەترین لایەنە پێشرەویی و ئەرێنیەکانی پێگەو دەوری (رەوتی کۆمۆنیست) بوون. ئەگەر مەبەست گواستنەوەی ئەم پێشڕەویانە بێت بۆ ناو حزب، ئەوە بە کردەوە بینیمان کە ئەم جهەتگیریانە لەحزبدا پەسەندکران و پێداگرییان لەسەر کرا، لە کاتێکدا پاشماوەی مەحفەلیزمی (رەوتی کۆمۆنیست) نەك لەسەر ئەمانە، بەڵکو وەکو هەموو مەحفەلەکانی تر، زیاتر لەسەر ئەوە پێداگری دەکرد کە بەشی خۆی لە کورسیەکانی رابەریی حزبدا چەند دەبێت!  تەنانەت مەسەلەی دانانی بارەگای چەکداری هەر لە رۆژی یەکەمی دامەزراندنی حزبەوە پەسەندکراو هەنگاوی بۆ نرا، لەکاتێکدا دوای چەند مانگێك لە کردنەوەی بارەگای (رەوتی کۆمۆنیست)، دوای بنبەستێکی سیاسی و ئیداری کە دواتر ئاماژەی پێئەدەین، بارەگاکانی خۆی پێچایەوە! بەڵام حزب بەشێوەیەکی فراوانتر بارەگاکانی حزبی لەزۆرێك لە شارە سەرەکیەکانی کوردستان کردەوە و هاوکاتیش هاوکاری کردنەوەی بنکەو بارەگای رێکخراوە جەماوەریەکانی کرد.

ئەگەر بەشێکی تری باسەکە لەسەر شێوەکاری رێکخراوەیی (رەوتی کۆمۆنیست)ە کە وەکو ئەزمونێك دەبوو بگوێزرێتەوە، سەرباری ئەوەی بەرفراون بوونەکەی خاڵێکی ئیجابیە، بەڵام رێکخستنەکانی (رەوتی کۆمۆنیست)؛ یەکەم: رێکخستنی سەردەمی نهێنیکاری ژێر دەسەڵاتی بەعس بوون، دووەم: بەشێوەیەکی گشتی، بێجگە لەهەندێ حاڵەتی دیاریکراو، لە ئەڵقەی رۆشنبیری و ناپەیوەند بە کرێکارانەوە پێکهاتبوون کە لە دوای رووداوەکانی ١٩٩١ زۆر لەژێر کاریگەریی ئەو نهێنیکاریەدا وەک حاڵەتێکی نەرێنی مایەوە، بەڵام بۆ حزبێکی سیاسی کاری رێکخراوەیی لە زۆر لایەنەوە مانای هێنانە ئارای پێکهاتە و نەریت و شێوازی کارو هەڵسوڕانی سیاسی و کۆمەڵایەتی جیاوازە، جا حزبمان توانیبێتی ئەو کارە ئەنجام بدات یان نا، ئەوە باسێکی ترە، بەڵام ئەوەی رۆشنە، هۆکارەکەی ناگەڕێتەوە بۆئەوەی کە وەکو هاورێ موئەیەد ئاماژەی پێئەدات، گوایە نەمانویستووە سونەتە پێشڕەوەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) بگوێزینەوە بۆ ناو حزب! چونکە گەر هەر کەسێک بگەڕێتەوە بۆ باسەکانی خودی هاورێ مەنسور حکمەت، کە (رەوتی کۆمۆنیست) وەکو بنەمای فکری و سیاسی و سونەتی خۆی چاوی لێدەکردن، دەربارەی رێکخراوبوونی کۆمۆنیستی کرێکاری، باش لەوە تێدەگات کە رێکخراوە چەپەکان بە (رەوتی کۆمۆنیست)یشەوە لەباری عەمەلیەوە چەند نامۆبوون بە کاری رێکخراوبوونی کۆمۆنیستی و دەوریان لەناو کرێکاراندا. ئەگەر سونەتێکێش نەگوێزرابێتەوە بۆ ناو حزب و کەموکوڕی تێداهەبێت، ئەوە نەگەڕانەوەو بەعەمەلی نەکردنی ئەو باسانەی هاوڕێ مەنسور حکمەتە کە پێدەچێت هاورێ موئەیەد بەنیازبێت پێداچوونەوەیان تێدابکات، نەک سونەت و پێشرەویە سیاسیەکانی رێکخراوی (رەوتی کۆمۆنیست) یان هیچ مەحفەلیکی تر، کە لەراستیدا کۆسپی سەر رێگای نەریتە سیاسیە کۆمۆنیستی و کریکاری و حزبیەکان بوون. بەڵام ئاشکرایە ئەوەی هاورێ موئەیەد دەیەوێت کاڵیبکاتەوە و بەسەریا تێپەڕێ، گواستنەوەی سونەتە مەحفەلیەکانە کە (رەوتی کۆمۆنیست) لەوبارەیەوە بەشێکی زۆرتری بەردەکەوێت. کاتێ دێینە سەر باسە سیاسیەکان ئەم لایەنەی مەحفەلیزمی (رەوتی کۆمۆنیست) و جیگاورێگای تایبەتی هەر هاوڕێیەکیش زیاتر رۆشن دەبیتەوە.

جەنگی کەنداو و هەڵوێستی (رەوتی کۆمۆنیست)

سەرنجی ئێمە لەسەر ئەم بۆچوونانەی هاورێ موئەیەد لەو لایەنەوە نیە کە (ڕەوتی کۆمۆنیست) چ جێگاوڕێگایەکی لەناو چەپ و کۆمەڵگادا هەبوو، بەڵکو لەسەر ئەوەیە کە دەیەوێت ئەوە نیشان بدات کە (ڕەوتی کۆمۆنیست) لەباری تیۆری و فیکری و سیاسی و مارکسی بوونیەوە شتێکی جیاوازتربووە لە ڕێکخراوە چەپەکانی ئەوسەردەمە. بەڕاستی ئەمە جێگای سەرنجە کە دوای چارەکە سەدەیەك لەکاری سیاسی لەناو بزووتنەوەی کۆمۆنیزمی کرێکاری و حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی عێراق و کوردستانداو بەدوای ڕەخنەیەك کە لە دیدگاو بۆچوونی تەواوی ئەوکاتەی بزوتنەوەی چەپ گیراو ئاڵوگۆڕی بەسەر کاری سیاسی و پێگەی چەپ هێنا بە (ڕەوتی کۆمۆنیست) یشەوە، تازە خەریکە چەندین هەنگاو دەگەڕێتەوە بۆدواوە، بۆسەر هەمان بۆچوون و دیدگای پێش ٢٧ساڵ کە هاوڕێ موئەیەد خۆیشی ئەو رەخنانەی قەبوڵ کردووە، یان لانیکەم راشکاوانە لەبەرامبەریدا ڕانەوەستاوە. پیمانوایە دەیەوێت نیگەرانی لەوە نیشان بدات کە دەبوایە (ڕەوتی کۆمۆنیست) جێگاو ڕێگاو پێگەیەکی تایبەتی لەناو حیزبدا پێبدرایە! ئەگەر وابێت، ئەمە هەر لە بنەڕەتەوە بەتەواوی ناکۆکە بە تەرحی پێکهاتنی حزب، کە بڕیاربوو چۆنایەتیەکی تازە و چوارچێوەیەکی سیاسی و رێکخراوەیی نوێ و نەریتێکی تازە دابمەزرێت، نەك درێژە بدرێت بە چوارچێوەو نەریتە سیاسی و رێکخراوەییەکانی رابردوو.

ئەگەر وەك ئەوەی هاوڕێ موئەیەد دەیەوێت نیشانی بدات گوایە (رەوتی کۆمۆنیست) کاریگەری تیۆری و سیاسی هەبووە و نوسراوی “ئەرکە دەستبەجێکان” توانی (رەوتی کۆمۆنیست) وەکو رێکخراوێکی کۆمۆنیستی بەهێزبکات و بیخاتە پێگەیەکی پێشڕەوەوە لەناو بزوتنەوەی کۆمۆنیستی و چەپی ئەوکاتەدا، ئەگەر بەراستی بتوانێ دروستیی ئەم ئیدیعایەی بسەلمێنێت کە گوایە ئەو باسانە وەك بەڵگەنامە و بڕیاری سیاسی خەتێکی مارکسی تر و پێشرەو و جیاوازی نیشانداوە بە بەراورد بە رێکخراوەکانی تر، ئەوا قەبوڵمانە کە پێویست بوو (رەوتی کۆمۆنیست) پێگەیەکی جیاوازتری ببوایە و باسەکانی لەپاڵ تەرح و باسەکانی هاورێ مەنسوردا لە پرۆسەی دامەزراندن و پێکهێنانی حزبدا سایەی بکردایە. بەڵام لەڕاستیدا ئەوەی جێگای سەرنجی جدییە، دەوری (رەوتی کۆمۆنیست)ە لە تەبەنیکردنی مارکسیزمی شۆڕشگێرو دواتر چوونە پاڵ کۆمۆنیزمی کرێکاریدا. رابەری (رەوتی کۆمۆنیست) بە هەر وێنایەك کە لەسەر خۆی هەیبوو، نەیتوانی شتێکی جیاوازتر لە ڕێکخراوە چەپ و کۆمۆنیستیەکانی دیکە نیشانبدات. جگە لەوەش لە ڕووداوەکانی ١٩٩١دا، سەبارەت بە لێکدانەوەی بەرامبەر بە جەنگی کەنداو و نەخشەیەکی سیاسی کە دەبوو لەبەرامبەر ئەو هەلومەرجەدا بگیرێتەبەر، هیچ نزیکایەتیەکی لەگەڵ خەتی کۆمۆنیزمی کرێکاری و باسەکانی هاوڕێ مەنسور حکمەت سەبارەت بەو جەنگە، نەک نیشان نەدا، بەڵکو بە مانایەک (ڕەوتی کۆمۆنیست) کەوتە ناو هەڵەیەکی سیاسیەوە.

(رەوتی کۆمۆنیست) لێکدانەوەیەکی مارکسیستی و رۆشنی بۆ هەلومەرجی سیاسی و ئابوری ئەوکاتەی جیهان نەبوو کە خەریك بوو شەڕەکەی تێدا بەرپادەبوو. جێگاورێگای ئەو جەنگە بۆ ئەمریکا وەکو دەوڵەتێکی ئیمپریالیستی و سەرۆکی بلۆکی رۆژاوا بۆ هێشتنەوەی دەوری سەرکردەیی بەسەر رۆژاوادا دوای کۆتایهاتنی بلۆکی رۆژهەڵات، لە تێگەیشتن و لێکدانەوەی سیاسی (رەوتی کۆمۆنیست) دا نەبوو. خاسیەتی دژی رژێمی و بەستنەوەی ئومێدی رووخاندنی رژێمی سەدام و بەعس لەرێگای شەڕەوە بەشێك بوو لە سیاسەتی (رەوتی کۆمۆنیست) و ئامادەسازیە عەمەلیەکانی. ئەگەرچی بەهۆی لایەنگریی (رەوتی کۆمۆنیست) بۆ باسەکانی کۆمۆنیزمی کرێکاری و خودی مەنسوری حیکمەت و ئۆتۆریتەی فکریی ئەو بەسەر سەرجەم بزوتنەوەی چەپ و خودی (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە، رابەری (رەوتی کۆمۆنیست) نەیتوانی راستەوخۆ بکەوێتە بەرامبەر لێکدانەوەکانی مەنسوری حیکمەت دژی جەنگ، بەڵام کەوتە هەڵوێستێکی دووفاقیەوە، بەوەی لەلایەکەوە دژی جەنگ وەستایەوەو دروشمی دژی جەنگی بەرزدەکردەوە، لەلایەکی دیکەوەو بە کردەوە پێشوازی لە شەڕەکە کرد، بەوەی کە داگیرکردنی کوەیتی لەلایەن عێراقەوە مەحکوم کرد و وەکو فرسەتێکی سیاسی بۆ روخاندنی رژێمی بەعس تەماشای دەکرد!

بەمجۆرە بەکردەوە (رەوتی کۆمۆنیست) کەوتە ناو ئەو هەرایەوە کە ئەمریکا بۆ خۆسەپاندنی وەکو پۆلیسی جیهان بەرپای کرد. بەمانایەك پێشوازی لە هێرشی ئەمریکاو هاوپەیمانانی بۆسەر عێراق کرد، لەکاتێکدا بزوتنەوە پێشکەوتنخوازەکانی جیهان، بەریزی سەدان هەزار کەسی لە دنیادا ڕژانە سەر شەقامەکان بۆ وەستانەوە بەرامبەر بە جەنگی کەنداو، بەڵام (رەوتی کۆمۆنیست) نە لەو نارەزایەتیە جیهانیە تێگەیشت و نە ئیعتباری بۆ باسەکانی هاوڕێ مەنسور لەو بارەیەوە دانا کە پێشتر خۆی بە مارکسیەکی شۆرشگیرترو کۆمۆنیزمێکی کرێکاریتر لە رێکخراوەکانی تر نیشاندەدا. هەر لەسەر بنەمای ئەو هەڵە سیاسیەش “ئەرکە دەستبەجێکان” داڕیژرابوو کە هاوڕێ موئەیەد وەك خاڵێکی بەهێزی (رەوتی کۆمۆنیست) شانازی پێوەدەکات، بەجۆرێک کە وەکو “تێزەکانی نیسان” ی لینین مامەڵەی دەکات.

با لەمبارەیەوە چەند روونکردنەوەیەك بدەین؛ یەکەم: ئەو لێکدانەوەیەی (رەوتی کۆمۆنیست) لەسەر روداوەکانی جەنگی کەنداو کە بۆخۆمان پێمانوابوو شاکارێکی نایابی بۆچوونی (رەوتی کۆمۆنیست)ەو پێشی بۆچوونەکانی هاورێ مەنسوری داوەتەوە، لەهەمانکاتدا هەمان بۆچوون و لێکدانەوەی نادروست سایەی کردبوو بەسەر تەواوی ئەو رێکخراوانەی سەر بە کۆمۆنیزمی کرێکاری بوون لە عێراقدا. هەروەها بەشێك لە رابەرانی حزبی کۆمۆنیستی ئێران کە دەمانبینین، خلافێکیان لەسەر بۆچوونەکانی ئەوکاتەی (رەوتی کۆمۆنیست) نیشان نەدا، بەڵام دواتر هاوڕێ ئەسەدی گوڵچینی لە دەرەوەی ووڵات گەڕایەوە و ئـێمەو هاوڕێ ئەسەدو هاوڕێ رەحمانی حسێنزادە کۆبونەوەیەکمان کرد. پاش قسەوباس لەسەر هەلومەرجی سیاسی و رووداوەکان و رۆشنکردنەوەی زیاتری باسەکانی هاوڕێ مەنسور لەبارەی جەنگی کەنداوەوە، رەخنەکانمان وەرگرت و گەیشتین بەوەی ئەو باس و لێکدانەوانەی ئێمە، واتە (رەوتی کۆمۆنیست)، دروست نین و پاش خوێندنەوەو جەدەلی زیاتر، باسە ئەسڵیەکانی هاورێ مەنسورمان قبوڵکرد. هەروەها دەربارەی “ئەرکە دەستبەجێکان”، گرنگترین سەرنجی ئەوکاتەی هاورێ رەحمانی حسینزادە ئەوە بوو کە ئاراستە عەمەلیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) لەسەر ئەو بنەمایە دارێژراوە کە پێیوایە هەلومەرجی سیاسیی عێراق و کوردستان هەلومەرجێکی شۆڕشگێرانەیە؛ واتە (رەوتی کۆمۆنیست) بەنیازە رابەریی شۆڕش بکات. ئەمەش لەهەمان ئەو لێکدانەوە نادروستەوە سەرچاوەی گرتبوو کە دەربارەی شەڕی کەنداو بوومان، یانی ئومێد بەستنەوە بە ڕووخانی دەسەڵاتی سەدام لە ڕێگای جەنگ و ملهوڕیی ئەمریکاوە.

هەڵبەتە دوای چەند دانیشتێک لەسەر ئەو باسانە و دواتر قسەوباسی ناوخۆی رابەریی (رەوتی کۆمۆنیست)، رەخنە لەو لێکدانەوە و باسە سیاسیانەو لە وێنایەک کە لەسەر هەلومەرجەکە بوومان، گیرا. هەروەها سەرنجێکی تری هاورێ رەحمان دەربارەی مامەڵەی (رەوتی کۆمۆنسیت) بوو لە بەرامبەر شوراکاندا کە شورای گەرەکی بە خەڵکی و پۆپۆلیستی پێناسە دەکردو دەیویست بەفەرامۆشی بسپێرێت و تەنها پێداگریی لەسەر شورای کرێکاری دەکرد. بەڵام بەجیا لە ڕەخنەی هاوڕێ رەحمان، لەباری عەمەلی و لەدنیای واقعدا هەڵسوڕاوانی (رەوت) نەیانتوانی خۆیان لە شورای گەڕەکەکان بەدووربگرن و لەوبارەوە پەیڕەویان لە سیاسەتی (رەوت)نەکرد لەپەیوەند بە شوراکانی گەڕەکەکانەوە.

بەڵام دواتر ئەوەی پێویستە جەختی لەسەر بکەین، بزانین کاردانەوەی ئەو رەخنەیە لەسەر باسە تیۆری و سیاسیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) بە کوێ گەیشت؟ یەکەم؛ رابەری (رەوتی کۆمۆنیست) دەرگیری بنبەستێکی سیاسی و قەیرانێک بوو کە پێویستی بەوە بوو جدیتر بە خۆیدا بچێتەوە. دووەم؛ دوای ئەو بنبەستە بڕیاریدا کە بەشێك لە رابەریەکەی بڕوات بۆ دەرەوەی ووڵات. هەرچەندە پاساوی خۆپاراستن و نهێنیکاری بۆ ئەم چوونەدەرەوەیە دەهێنرایەوە، بەڵام واقعیەتەکەی بنبەستی سیاسی و ناڕۆشنی بوو دەربارەی چیکردن؟ سێیەم؛ هەمان بنبەست بەوەی گەیاندین کە نەتوانین بەردەوامی بە بارەگاکان بدەین و دواتر داخران. هاوڕێ موئەیەد شانازی بە بڕیاری کردنەوەی بارەگای چەکداریەوە دەکات، کەچی هیچ بەرپرسیارێتیەك سەبارەت بە داخستنیان لەخۆی نیشان نادات و لەم بارەیەوە هیچ ناڵێت!!!

ئەرکە دەستبەجێکان، تاکتیکی کام بزوتنەوە!؟

بەراستی شانازیکردنی هاوڕێ موئەیەد بە بەڵگەنامەی “ئەرکە دەستبەجێکان”ەوە، ئەویش دوای تێپەڕینی زیاتر لە چارەکەسەدەیەک، کارەساتێکی سیاسیە، چونکە ئێمە لە رابەری (رەوتی کۆمۆنیست) نەک دوای زیاتر لە چارەکە سەدەیەك، بەڵکو دوای ماوەیەکی کەم لە رووداوەکانی ١٩٩١، بەو ئەنجامە گەیشتین کە ئەو بنەمایەی بەڵگەنامەکەی پێنوسراوەو سەرجەم سیاسەت و کارکردی ئەو قۆناغەی (رەوتی کۆمۆنیست) و گشت چەپی عێراق، بریتی بوو لە کەوتنەژێر هەژمونی سیاسی ناسیۆنالیزمی کوردەوە، چونکە ئەو راپەڕینەی کە بڕیاربوو “ئەرکە دەستبەجێکان” رابەری و ئامادەکاری بۆ بکات، لە بنەڕەتەوە تاکتیکی ناسیۆنالیزمی کوردی گوێلەمشتی ئەمریکا بوو، نەك تاکتیکی کۆمۆنیستی بۆ بەپیرەوەچوونی شۆڕشی کریکاری! دوای تێپەڕینی زیاتر لە چارەکەسەدەیەک بەسەر رەخنەی کۆمۆنیستی لەو دیدگایەی کە “ئەرکە دەستبەجێکان”ی پێنوسراوە، گەڕانەوەی هاوڕێ موئەیەد بۆ ئەو دیدگایە و شانازیکردن پێیەوە، ئەوە دەردەخات کە هێشتا بۆ هاوڕێ موئەیەد روون نەبوەتەوەو رۆشن نیە کە چی روویداوە! یان ئەم مەسەلەیەش بەشێکە لەو باسانەی هاوڕێ مەنسور حکمەت کە هاوڕێ موئەیەد دەیەوێ پێیدابچێتەوە!؟ هەروەها ئەم پاشەوپاشگەڕانەوەیەی هاوڕێ موئەیەد لە هەمانکاتدا تەقەکردنە لەقاچی خۆی، چونکە لەم چارەکەسەدەیەدا ئەو خۆی لە چەندین نوسراویدا لەسەر ئاکامەکانی جەنگی کەنداو دەوروهەژموونی ئەمریکا وەکو ئاکامێکی سەرەکی ئەو جەنگە، بەشێوەی جۆراوجۆر، پەسەندبوونی ئەو رەخنە کۆمۆنیستیەی بەفەرز وەرگرتوە، کە ئەوکات لەو دیدگایە گیرا کە لە پشتی “ئەرکە دەستبەجێکان”ەوە بوو، بەڵام لە پێداچوونەوەکانی ئێستایدا، بەومانایەی کە دەیەوێ خۆی وەکو نوێنەری خەتێکی سیاسی جیاواز نیشان بدات، بەکردەوە پاشەوپاش دەگەرێتەوە بۆ سیاسەتی ٢٧ساڵ پێش ئێستا کە کاتی خۆی بە بنبەست گەیشت! ئەم گەڕانەوەیە بۆ ئەو بنبەستە، سیاسەتی ئەوانە نیە کە وەفادارن بە خەتی سیاسی و عەمەلیی (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە کە بە توندی خۆی لەگەڵ کۆمۆنیزمی کرێکاری و باسەکانی هاورێ مەنسوری حیکمەتدا گرێدابوو، بەڵکو سیاسەتی کەسانێکە کە لە ئاراستەو خەتی سیاسی و فکری بەرجەستەو دوابڕیارەکانی (رەوت) پاشگەز دەبنەوەو رێگایەکی تر دەگرنە بەر.

ئەوەی پێویستە بەیادی بهێنینەوە، ئەو چوونەدەرەوەیەی بەشێک لە هاوڕێیانی رابەریی (رەوتی کۆمۆنیست) بوو بۆ دەرەوەی ووڵات. بەجیالەوەی بۆخۆی بڕیارێک بوو کە بە هەڵەیەکی سیاسی ئەژماردەکرێت و ئاکامی ئەو بنبەستە فکری و سیاسیە بوو کە رابەریی (رەوت) دوای رووداوەکانی ئازاری ١٩٩١ و جەنگی کەنداو تێیکەوت، دواتر وەکو بەشێك لەو سونەتە خراپانەی (رەوت) کە گواسترایەوە بۆناو حزب، زیانی گەورەی بە بزوتنەوەکەمان و بەحزب و بە گەشەو پێشڕەویە سیاسی و عەمەلیەکانی گەیاند!

 پێکهێنانی حزب و بۆچوونە جیاوازەکان

هەڵبەتە بەگشتی هەڵوێست و لێکدانەوەی تەواوی چەپەکان و کۆمۆنیستەکانی ئەوکاتە بەرامبەر بە شەڕی کەنداو هیچ جیاوازی نەبوو لەگەڵ هەڵوێست و بۆچوون و لێکدانەوەی (رەوتی کۆمۆنیست) و لەڕووی عەمەلیشەوە بەهەمان شێوەی (رەوتی کۆمۆنیست) رەفتاریان کرد، بەڵام ئەوان زووترو پێش لە ئێمە، باسەکانی هاوڕێ مەنسوریان قەبوڵ کرد. ئەوان کەمتر لە (رەوتی کۆمۆنیست) تیۆریزەی بارودۆخەکەیان کردبوو، بۆیە بە ئاسانی لێکدانەوەکەی مەنسوری حیکمەت دەربارەی جەنگی کەنداو و بۆچوونی ئەو لەپەیوەند بە راپەڕین و خرۆشانی ئازاری ساڵی ١٩٩١یان قەبوڵکرد. دیارە (رەوتی کۆمۆنیست) ناسراوتر و جێگەورێگەیەکی دیارتری هەبوو، بۆیە سەختتر بەدەم قەبوڵکردنی باسەکانەوە دەچوو وە بەزەحمەت لە هەر بابەتێکدا دەچووە پێشەوە. واتە ئەم واقعە سکتاریستی و مەحفەلی و ناسیاسیە بۆئەوەیە کە نایەوێت پێگەو ناوبانگی رێکخراوەکەی بگۆڕێتەوە لەگەڵ چوونە ناو دەورەیەک کە ئەو جێگاورێگایە لەدەست ئەدات! بۆیە لە پێکهێنانی حزبدا رابەریی (رەوتی کۆمۆنیست)، بەتایبەتی ئەو هاوڕێیانەی لە دەرەوەی ووڵات بوون، زیاتر سەختگیریان دەکرد بۆ بەئەنجام گەیاندنی پرۆسەی پێکهێنانی حزب، کە لەوبارەیەوە هاوڕێیانی (رەوتی کۆمۆنیست) لە ناوەوە زیاتر خەریکبوون بە خۆگونجاندن لەگەڵ پێکهێنانی حزبدا، بەڵام هاوڕێیانی دەرەوە بەدوای ئەوەوە بوون جێگاورێگای (رەوتی کۆمۆنیست) لە حزبدا بپارێزن و حسابی تایبەتی بۆ بکرێت. ئەمەش لەباری عەمەلیەوە مانای تێنەگەیشتنە لە خۆگونجاندن و چوونەناو دەورەیەکی تازەوە کە پێکهێنانی حزبێکی سیاسیە.

ئەم ئاراستەیە کە ئێستا خۆی بە خەتێکی جیاواز پێناسە دەکات و هاوڕێ موئەیەد نوێنەرایەتی دەکات، کاریگەری سەلبی دانا لەسەر بەشێکی زۆر لە کادران و هاوڕێیان و دۆستانی (رەوتی کۆمۆنیست)، کە تائێستاش پاشماوەی ئەو کاریگەریە ماوەتەوە و بەوشێوەیە تەعبیردەکرێت کە (رەوتی کۆمۆنیست) لەناو حزبدا زوڵمی لێکراوە(هەڵبەت هەموو مەحفەلەکان لەبیری ئەوەدابوون بەشی زۆرتریان دەستکەوێت)، ئەمەش بەرجەستەی ئەو بۆچوونە چەپیە دەکات کە پێیوایە حزب یەکگرتنی رێکخراوەکانە نەک دیاردەیەکی سیاسی و کۆمەڵایەتی تازە و پێداویستیەکی مێژوویی خەباتی چینایەتی کرێکار دژ بە سیستەمی سەرمایەداری. هەڵەیەکی گەورەیە وەها مامەڵەی حزب بکرێت کە یەکگرتنی ئەو رێکخراوانەیە. هاوڕێ موئەیەد لەپەیوەند بەو رێکخراوە تازەیەی خۆیانەوە کە پێکیانهێناوە دەیەوێ وا پێناسەی بکات کە جیابوونەوە نیە لە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری، بەڵکو دیاردەیەکی تازەیەو دەبێ وەکو پرۆسەیەکی مێژوویی گەڵاڵەبوونی جیاوازی خەتێکی فکری و سیاسی مامەڵەو سەیر بکرێت. بەڵام مامەڵەی لەگەڵ پێكهێنانی حزبدا تەواو جیاوازە و وەك دیاردەی یەکگرتنی رێکخراوەکان بۆی دەڕوانێت، بۆیە بەدوای جیاوازییەکدا دەگەڕێ کەپێگەو جێگایەکی تایبەت بدات بە (رەوتی کۆمۆنیست). (رەوتی کۆمۆنیست) هەر جێگاو پێگەیەکی بەهەرمانایەک هەبووبێت، بەڵام حزب دیاردەیەکی تازەیەو ماناو ناوەرۆکێکی تەواو جیاواز لە دەورانی رێکخراوەکان و هەڵسورانی کۆمۆنیستی لەخۆدەگرێ. جدیبوون بۆ حزب و حزبیەت و حزبی مارکسی شۆڕشگێر، مانای قەبوڵکردنی حزبێکی سیاسیە کە تەواوی پاشماوەکان و شێوەکارو نەریتی مەحفەلیی رێکخراوەکان دەخاتە لاوە، نەك ستایشکردن و تۆخکردنەوەی ئەوەی کە گوایە هەر لەسەرەتاوە لەناو (رەوت) و دواتر حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریدا، خەتێکی سیاسی جیاواز بە شێوازی جەنینی بوونی هەبووە. بەڵام ئەم شێوازە جەنینیە لەکوێ‌ی باسەکان و دەورو هەڵسوڕانی سیاسی و هەژموونی کۆمۆنیستی کرێکاریدا خۆی حەشار دابوو وە گەرای دانابوو، کە تا ئێستا هیچ چاو و تەنانەت زەرەبینێکیش پەیدای نەکردوە، جگە لە” قودرەتی قادر”ی مەحفەلیزم!؟

شکاندنی بێدەنگی دوای چارەکە سەدەیەك

لەشوێنێکی تری چاوپێکەوتنەکەیدا کە بە پێویستی ئەزانین وەڵامێک بە هاوڕێ موئەیەد بدەینەوە، دەڵیت:”دوابەدوای ئەوەی پێگەی تاکەکان گۆڕانی بەسەردا هات و بەشێك لە ڕابەرانی (رەوتی کۆمۆنیست) بە گوێرەی پێگەی تازەیان لەناو هەیکەلەی حزبدا، بوون بە بەشێك لەو کەسانەی کە زۆر بەتوندی بەرەنگاری ئەو سونەتانەیان دەکرد کە پەیوەست بوو بە (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە، ئەو کەسانەی کە بەرژەوەندییان هەبوو لە حزبدا، مەحفەلیزمیان کردە ناوی ئەو هێمایە بۆ وەسفکردنی هەموو ئەوانەی پەیوەند بوو بە (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە”

بەراستی ئەم بەشە لە قسەکانی هاوڕێ موئەیەد جگە لەوەی کە دوای تەمەنێك لە کاری حزبی هێشتا وەکو مەحفەلیستێکی سەرسەختی (رەوت) قسە دەکات، دوولایەنی زۆر سەلبی و ناهاوڕێیانە لەخۆی نیشاندەدات؛ یەکەم/ ئەوە بۆخۆی بە ڕەوا دەبینێت کە دوای ئەو هەموو ناڕۆشنیە لە باس و جەدەلەکانیدا رابگەیەنێت کە خۆی لە رۆژی دامەزراندنی حزبەوە خاوەنی خەتێکی سیاسیە کە لە باسە “تیۆری و سیاسیە”کانی رەوتەوە سەرچاوەیان گرتوە، بەڵام بەڕەوای نابینێ کە کەسانێکی تر لە رابەریی (رەوتی کۆمۆنیست) بە گوێرەی ئاخرین هەڵبژاردنی سیاسی و بڕیاری میژوویی و رەسمی و شەرعی (رەوت) خەتێکی سیاسی تریان هەبێت و بڕوایان بەوەبێت کە خەتی حزب پەیڕەوبکەن و سونەتە مەحفەلیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست)یان تێپەڕاندبێت! بۆیە پێیاندەڵێت بەگوێرەی پێگەی حزبییان و بەرژەوەندییان هەموو شتێك پەیوەند بە (رەوت) و مێژووی (رەوت) بە مەحفەلیزم ناودەبەن. ئایا بەراستی ئەمەیە ئەزموون و شێوە جەدەلی سیاسی لەگەڵ هاوڕیانێکدا کە (٣٠) ساڵ زیاتر پێکەوە کارتان کردووە و ئیستا پێتوایە بەرژەوەندی تایبەت و پێگەی حزبییان بنەمایە بۆ هەڵوێستە سیاسیەکانیان!؟ بەراستی ئەمەیە لێکدانەوەی مارکسیستی بۆ جیاوازی خەت و بۆچوونە سیاسیەکان!؟

ئەم حوکمەی هاوڕێ موئەیەد لەهەمان دیدگاوە سەرچاوە دەگرێت کە حزب وەک کۆکراوەی میکانیکی و رێکەوتن و یەکگرتنی کەسان و رێکخراوەکان مامەڵە دەکات، کە لەسەر بنەمای بەرژەوەندی شەخسیی کەسەکان بڕیاری لەسەر دەدرێ، نەك وەکو دیاردەیەکی سیاسی و کۆمەڵایەتی و چوارچێوەیەکی تازە و ئامرازێك بۆ خەباتی چینی کرێکار. ئەم بۆچوونە هەمان دنیابینی ئەو گروپە پچووک و مەحفەلانەیە کە لەسەر بنەمای پرۆژەی سیاسی بۆ ئاڵوگۆر لە کۆمەڵگادا حزب و شەخسیەتەکانی نابینن، بگرە هاوئاوازبوونی کەسەکان پێوانەو بنەمایە لایان. بێجگە لەوەش هەوڵئەدات بەمشێوەیە باسەکە بەلایەکی تردا بەرێت و بیپارێزێ لە رەخنە لە نەریت و دیدگاگەلێك کە لە سەرەتای پێکهاتنی حزبەوە تائێستا لەئارادان و ئاستەنگیەکی مەترسیدارن لەبەردەم تەحەزوبی سیاسی کۆمۆنیستی و خەباتی کۆمۆنیستیدا، ئەویش بریتیە لە فرقەگەری و مەحفەلیزم و نەریت و شێوەکاری مەحفەلی. هاورێ دەیەوێ لەجیاتی جەدەلێکی سیاسی و مارکسیستی شیاوو شایستە، دەست بەو نەریتە دواکەوتوانەوە بگرێت کە گوایە ئێمەمانان خەتی فکری و سیاسی و رابردووی خۆمان فرۆشتوە بە پێگەی تایبەتی شەخصیمان لەناو حزبدا! ئەمەش دەبێ وەکو داهێنانێکی تازە لە پاشەوپاشگەڕانەوە چاوی لێ بکرێت.!!

هاوڕێ دەیەوێ بڵێ ئەو هەموو دادوبێدادەی لەحزبدا دەربارەی کێشەی مەحفەلیزم کراوە، هەمووی زهنی و ناواقعی و دروستکراو و بێبنەما بووە! هەمووی تەنها بەمەبەستی ئینکاریکردن لە پێشڕەویە سیاسی و فکری و عەمەلیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) سازکراون! کەوایە بەڕاستی جێگای خۆیەتی بڵێین دوای یەك چارەکەسەدە لە پێکهاتنی حزب، هاوڕێ موئەیەد هێشتا هەر (رەوتی کۆمۆنیست)ەکەی سەردەمی “ئەرکە دەستبەجێکان”ە! کەواتە ئەم چارەکەسەدەیە چیکردوە لەناو حزبدا!؟ بۆ لەماوەی ئەو هەموو ساڵەدا کە لەناو حزبدا جەدەل و رەخنە لە مەحفەلیزم دەگیرا، رۆژێك راشکاوانە نەیووت من خەتی سیاسی و فکری و سونەتەکانی (رەوتی کۆمۆنیست) بەڕاست دەزانم و پێداگریی لەسەر دەکەم؟ بەمجۆرە ناکۆکیەکان روونتر دەبونەوە و رەنگە ئەوەندە کات و ووزەی کەسمان بەفیرۆ نەچوایە و هاوڕێ موئەیەدیش ناچار نەدەبوو ئەم هەموو ساڵە لە تەمەنی خۆی لەناو حزبێکدا بەهەدەربدات کە بڕوای بە خەتی سیاسی و فکری و شێوەکارو نەریتە سیاسی و عەمەلیەکەی نەبووە! بەڵام هاورێ موئەیەد هەرگیز وەکو ئەمڕۆ قسەی نەکردوە، تەنانەت ئەگەر هەرکات پێیوترابێت تۆهێشتا پابەندی بە خەتی فکری و سیاسی و سونەتەکانی (رەوت)ەوە، زۆر بەتوندی ئەمەی رەت دەکردەوە و بە تۆمەتی هەژمار دەکرد.

(رەوت)ی مەحفەلی یان (رەوت)ی حزبی!؟

خاڵێکی لەوانەش گرنگتر کە جێگای شانازی هەموو ئەو هاوڕێیانەیە کە رۆڵیان گێڕاوە لە (رەوتی کۆمۆنیست)دا، ئەو واقعیەت و راستیەیە کە ئەم ڕێکخراوە بە بڕیاری رەسمیی تەواوی رابەرایەتی ئەوکاتەی ئاگاهانە بڕیاریدا کۆتایی بە مێژووی مەحفەلیزمی پێش حزب بهێنێت، کۆتایی بە نەریت و شێوەکار و بەهاو بۆچوونەکانی ئەو دەورانە بهێنێ و پەیوەست بێت بە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقەوە. بەمجۆرەش ببینە بەشێك لەو هەوڵ و خەباتەی کە بۆ دروستکردنی مێژوویەکی بەتەواوی جیاواز و نوێ بەڕێکەوتبوو. ئەمە کۆتابڕیار و هەڵبژاردنی سیاسیی رەسمی (رەوتی کۆمۆنیست) بوو. بۆیە تەنها ئەو بڕیارە و ئەوانەی پێداگری لەسەر ئەو بڕیارە دەکەن، ئەتوانن و ماف و شەرعیەتی ئەوەیان هەیە میراتگری (رەوتی کۆمۆنیست) بن بە سەلبیات و ئیجابیاتیەوە. ئەوانەی دواتر و ئێستا پەشیمانن لەو بریارە، بێگومان مافی خۆیانە پەشیمان بنەوە، بەڵام ئەم پەشیمانیە لادانە لەو بڕیارە سیاسیە رەسمیەی (رەوتی کۆمۆنیست) بۆ کۆتاییهێنان بە مێژووی مەحفەلیزمی پێش حزب. هەڵبژاردنێکی تازە و رێگایەکی دیکەو جیاوازە لە کۆتابڕیار و هەڵبژاردنی سیاسیی (رەوت) و تازە ناتوانن ئەمە بلکێنن بە (رەوت) و مێژووی (رەوتی کۆمۆنیست)ەوە. بۆیە هەڵەدەکەن گەر وا نیشانبدەن ئەوە ئەوانن کە میراتگری (رەوتی کۆمۆنیست)ن. ئەوان ئەوکاتە دەیانتوانی بڵێن خاوەنی (رەوت)ین کە لەگەڵ بڕیاری هەڵوەشانەوەی (رەوت) و پەیوەستبوونی بە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری عێراقەوە نەبوونایە و بۆ ئەم بڕیارەش دەنگی زۆربەی کادرو ئەندامانی (رەوت)یان لەگەڵ بووایە! نمونەی ئەمجۆرە پاشەوپاشگەڕانەوەیە لەمێژووی بزووتنەوەی کۆمۆنیستیدا کەم نیە. بەڵام بێهودەیە و ناتوانن مێژوویەکی راستەقینە بگۆڕن. دەبێت تاهەتایە هەر لەخەون و خەیاڵی مێژوویەکدا بن کە پێیانوایە لەباری تیۆری و سیاسیەوە بە ئاسودەیی و بێ قڕەوبڕە تیایدا حەواونەتەوەو هەرخۆیان پاڵەوانی ئەو مەیدانە بوون. ئەمە رێکوڕاست لاساییکردنەوەی ئەو هەوڵانەیە کە لە کوردستانی ئێراندا لەلایەن مەیلە ناسیۆنالیستیەکانی ناو کۆمەڵەی زەحمەتکێشانەوە دران بۆ نیشاندانی پەشیمانی کۆمەڵە لە پەیوەستبوونی بە حزبی کۆمۆنیستی ئیرانەوە.

(رەوتی کۆمۆنیست) بریارێکی سیاسی دروست و گرنگی دا، بەڵام وادیارە بەشێك لە رابەریی ئەوکاتی (رەوت) هەروەکو بەشێك لە رابەریی گروپ و رێکخراوەکانی تری ئەو قۆناغەی بزووتنەوەی کۆمۆنیستی، لەو رۆژگارەدا بەناچاری تەسلیمی ئەمری واقع بوون و بەڕواڵەت رەزامەندیی خۆیان لە کۆتایهێنان بە دەورانی مەحفەلی و دەستپێکردنی دەورانی حزبی سیاسی دەربڕیوە، بەڵام لەپشتی ئەم رەزامەندیە ڕوواڵەتیەوە پلانی ئەوەیان هەبوو کە لەناو حزبدا هێلانەیەکی تازە بۆ مەحفەلیزمی گروپەکەی پێشوویان دروست بکەن. هەڵبەتە هاوڕێ موئەیەد یەکەم کەس نیە کە ئێمەمانان سەرزەنشت دەکات لەسەرئەوەی لەگەل رەوتی پرۆسەی بینای حزبدا رۆیشتووین و لەناو حزبدا پشتمان کردوەتە پاشماوەکانی مەحفەلیزمی (رەوتی کۆمۆنیست). ئەوانەی ئەم قسانە دەکەن لەراستیدا بەمجۆرە بێگانەیی خۆیان بە سیاسەت و بریاری سیاسی و شەرعی (رەوتی کۆمۆنیست) نیشاندەدەن. ئەوانەی کە تا ئەمڕۆش پابەند و پەیوەستن بە نەریت و خەتی فکری و سیاسی و سونەتە عەمەلیەکانی (رەوتی کۆمۆنیست)ی پێش بریاری پەیوەست بوون بەحزبەوە، لەراستیدا پشتیانکردوەتە ئاخرین بڕیاری سیاسی و مێژوویی (رەوتی کۆمۆنیست) بۆ کۆتاییهێنان بە مێژووی مەحفەلیزم و بوون بە بەشێک لە مێژوویەکی تازە، کە مێژووی دروستکردنی حزبی سیاسی و کۆمۆنیستی بوو لەپێناو سازدان و رابەریکردنی شۆڕشی سۆشیالیستیدا. بەشداریکردنی هاورێ موئەیەد لە پێکهێنانی حزبدا، کە دوابڕیاری سیاسی و گرنگی (رەوتی کۆمۆنیست) بوو، جا بەهەر بۆچوون و هۆکاریکەوە بووبێت، هەنگاوێك بوو بۆپێشەوە، بەڵام گەڕانەوەی بۆ (رەوت)ی پێش دامەزراندنی حزب و لەوەش زیاتر بۆ (رەوت)ی بەرلە راپەڕینی ئازاری ٩١، دوو هەنگاوە بۆ دواوە.

هۆکاری راستەقینەی وازهێنانی لە حزب

لەڕاستیدا هاوڕێ موئەیەد لەژێرناوی خەت و باس و تیۆریدا کە لای خۆیشی ناڕۆشنن، بەرگریەکی سەرسەختانە لە نەریتە مەحفەلیەکانی٢٧ ساڵ پێش ئێستای (رەوتی کۆمۆنیست) دەکات. هەڵبەت زۆرکات بەشێوەیەکی تەمومژاوی لەناو حزبدا و لەکاتی هەر باس و بڕیارێکی سیاسیدا ئەوەی درکاندوە کە ملاحەزاتی هەیە، بەڵام هیچکات روونی نەکردوەتەوە کە ملاحەزەکانی چین و کەی باسەکانیان دەکات، تا ئێمەش بۆچوونەکانی ببیستین و بتوانین باس و جەدەلی لەگەڵدا بکەین، جا یان باسەکانی قەبوڵ بکەین یا رەتیان بکەینەوە. لەمەش سەرنج راکێشتر لەژیانی سیاسی هاوڕێ موئەیەدا وەك کەسێك لە رابەریی حزبدا، بۆ یەکجاریش لە کۆنگرە یان پلینۆمێکدا بڕیار یا بڕیارنامەیەکی سیاسی تایبەت بەخۆی و بۆچوونە تایبەتەکانی خۆی نەهێناوەتە بەردەممان تا پەسەندی بکەین یا رەتی بکەینەوە. هەمیشە بە رستەیەکی کورت ووتویەتی باس و ملاحەزەم هەیە، کە داوای لێکراوە قسەو ملاحەزەکانی بەیان بکات، هەمیشە وەڵامی ئەوەبوو کە ئێستا کاتی نیە! راستیەکەی ئەوەندەی تەواوی ژیانی سیاسی هاورێ موئەیەد پێداگری دەکات لەسەر ئەوەی جیاوازی فکری و سیاسی و خەتی سیاسی جیاوازی هەیەو بۆ کاری مەحفەلی بەکاری هێناوە، یەك لەسەر هەزاری ئەوە، هەوڵی نەداوەو خۆی خەریک نەکردوە بەوەی کە جیاوازیەکانی رۆشن بکاتەوە. لەکۆتایدا ئێمە وەکو هاوڕێ موئەیەد وا نازانین کە بەرژەوەندی شەخصی و پێگەی حزبی ئەو بنەمابێت بۆ بۆچوون و هەڵبژاردنە سیاسیەکانی، بەڵکو وا دەزانین کە هێشتا ئەو نەیتوانیوە لە نەریت و دیدگا و شێوەکاری مەحفەلی تێپەڕبکات. هێشتا ئەو لە باوەڕ و بەها و پەیوەندیە مەحفەلیەکانی ئیلهام وەردەگرێت و ئەمەش هۆکاری سەرەکی دڵەراوکێ و نەحەوانەوەیەتی لەناو حزبی سیاسیداو نامۆبوونیەتی بە گێڕانی دەوری رابەری سیاسی لەناو حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری بەتایبەتی و لەناو حزبی سیاسیدا بەگشتی. ئەو بەوازهێنان لە حزب و پێداگرتنەوەی لەسەر نەریت و بەها و روانگە مەحفەلیەکان، گەڕایەوە بۆ خاڵی سەرەتای بازنەکەو بۆ هەمان جێگا و باوەڕ و نەریتەکانی چارەکە سەدەیەک لەمەوبەری، بەداخەوە!

****