hkkurdistan
موزەفەر عەبدوڵا:
دوای چەند مانگ لە گاڵتەجاڕی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق کە لە ١٢ ئایاری مانگی ڕابردوودا بەڕێوەچوو، کە تا ئێستاش ئاکامەکەی بە تەواوی ڕانەگەیەنراوە بەهۆی گومان لە هەژمارو جیاکردنەوەی دەنگەکان، پرسی پێكهێنانی حکومەتی نوێ نەک هەر بۆتە جێگای قسەوباس و ململانێ، تەنانەت بۆتە جێگای هەڕەشەو گوڕەشەو ئەگەری شەڕو پێکدادانی نێوان دەستەو تاقمە ئیسلامی و تایەفی و قەومییە میلیشایییەکان لە ئاستی عێراق و کوردستانیشدا.
جا بەهۆی دواکەوتنی ئاکامی تەواوی هەڵبژاردنەکانەوە پەرلەمانی عێراق لەم ڕۆژانە ناچار بوو بڕیار لەسەر درێژکردنەوەی تەمەنی خۆی بدات. ئەم بڕیارەش ڕووبەڕووی ناڕەزایەتی هەندێک لە لایەنەکان بوەوە. لەوانە ڕەوتی حیکمە بەڕابەری عەممار حکیم و هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا بەرابەری نوری مالکی. هەروەها لە نێو لایەنەکانی ناسیونالیزمی کوردیش، بە تایبەتی پارتی، ناڕەزایەتییان هەبووە، بەڵام دیار بوو بە حوکمی لاوازی پێگەی ماڵی کوردایەتی لە بەغدا لایەنگری وا بەرچاویان بۆ پەیدا نەبوو. هەڵویستیان هەر ئەوەندە بوو وەک لەسەر زاری ئەندامانی فراکسیۆنەکەیانەوە ڕایانگەیاند، بەشداری کۆبونەوەیەک ناکەن تا پەرلەمان تەمەنی خۆی درێژ بکاتەوە. ئەم هەڵویستەی پارتی لە کاتێکدایە کە خۆیان چەندین جار نەک هەر تەمەنی پەرلەمانەکەیان درێژ کردۆتەوە، بەڵکو سەرۆکەکەیان شار بەدەرکردەوەو زۆرێک لە ئەندامەکانی پەرلەمانیان بە شەقی پۆلیس و پاسەوانەکان دەرپەڕاند.
بەهەر حاڵ ئێستا هەموو لایەنەکانی بەشدار لە پرۆسەی سیاسی ئاڵۆزکاوی عێراقدا، دانی خۆیان جیڕ کردۆتەوە بۆ بەشداریکردن لە حکومەت تا بێبەش نەکرێن لە بەشە دزی و گەندەڵی و هەڵوشینی سەروەت و سامانی ئەو وڵاتە لەسەر حیسابی گیان و ژیانی ملیونی جەماوەر.
هەموو ئەمانەش لە کاتێکدایە کە جەماوەری ئازادیخوازو بێبەش و ستەمدیدە هیچ چاوەڕوانییەکان نییە لەو حکومەتە نوێیە کە بڕیارە پێکبێت و، هەر بەم شێویەش هیچ دڵیان پێێ خۆش نییەو نابێت. ئەم ڕاستییەش لە بەشداربوونی ڕێژەی کەمتر لە نیوەی دەنگدەران لەو گاڵتەجاری هەڵبژاردن ڕون و ئاشکرا دیاربوو. ئەمە سەرەڕای ئەوەش پرۆسەکە بەشێویەکی گشتی کەمترین نەزاهەتی تیا بەدی نەکرا هەر وەک زۆربەی چاودێران و نوێنەرانی وڵاتانی تر ڕایان گەیاندن.
لەلایەکی تریشەوە سوتاندنی هەندێک لە کۆگاکانی فۆرمی دەنگەکان و بڕیاری دوبارە بژاردنەوەی دەستی دەنگەکان چەند قاتی تر ڕیسوایی ناوەڕۆکی ئەم بەناو هەڵبژاردنەی نیشاندا.
جا دوای خستنە ڕووی ئەم ڕاستیانە پرسیاری سەرەکی لێرەدا ئەوەیە ئاخۆ کێ بڕیار لەسەر پێکهێنانی حکومەتی نوێی عێراق دەدات..؟! هەر وەک کردومانە سەردێری ڕاوبۆچونەکەمان.
هەرچەندە وەڵامی ئەم پرسیارە بە شێوەو ڕواڵەت وا دێتە پێش چاو کە ئەوە براوەی یەکەمی هەڵبژاردنەکانە، کە رەوتی سائیرونە بە سەرۆکایەتی موقتەدا سەدر، بڕیاری پێکهێنانی حکومەت دەدات، بەڵام لە دونیای واقعداو لە ناوەڕۆکدا وا نییە.
با کەمێک ئەم واقع و ناوەڕۆکە ڕۆشن بکەینەوە.
بەر لەهەر شتێک ناوەڕۆکی کۆنەپەرستانەی زۆربەی هەرە زۆری ئەم دەستەوتاقمانەو نامۆیی و دژایەتیان بۆ ئازادی و دەنگدانی ئازادانە لە سایەی دەوڵەت و دەستورو یاسای ئازادیخوازانەو لانی کەمی مۆدیرن و سکولار لای ڕای گشتی شاراوە نییە. تەنانەت لە پێش هەموویانەوە ڕەوتی سەدر کە بڕیارە ئەوان ڕابەرایەتی پێکهێنانی حکومەتی بەناو تەکنۆکرات بکەن. ئەوان وەک زۆربەی دەستەو تاقمەکانی تر رەوتێکی بێ سنور تایەفی و میلیشایی و لۆمەپەنین.
هاوکات ئەمانە لەسەر وێرانەکردنی عێراق وەک وڵات و کۆمەڵگەیەکی مۆدێردن، لەلایەن ئەمریکاو هاوپەیمانەکانیانەوەو، هەروەها دەخاڵەتی سیاسی و سەربازی ڕژێمە کۆنەپەرستەکانی ناوچەکە، بوونە هێزو بەشدار لە دەسەڵات.
جا بەو پێیەی ئەمانە ئەمە ناوەڕۆکە ئیسلامی و تایەفی و قەومی وعەشیرەتییەکانیانەو، بەم شێوەیەش بوونە بەهێزی میلیشایی وابەستە بە زلهێزە جیهانییەکان و ڕژێمەکانی ناوچەکە وەک ئەمریکاو تورکیاو ئیران و سعودیەو …هتد و بە پێی بەرنامەو سیاسەت و ستراتیژی ئەوانە کار دەکەن، هەربۆیە ئەوەی بڕیار لەسەر پێکهێنانی حکومەتی داهاتو دەدات ئەوە زلهێزە جیهانی و ناوچەیییەکانن نەک دەنگ و ڕای دەنگدەرو لایەنی براوە.
لە ڕوویەکی تریشەوە دەکرێت ئەم واقع و ناوەڕۆکەیان ڕوشنتر بکرێتەوە. ئەویش ئەوەیە باشە بۆچی لیستی براوەی هەڵبژاردن، کە ڕەوتی سائیرونە، بە هاوپەیمانی لەگەڵ لایەنێکی تر، حکومەت پێکناهێنێت کە ئیستیحقاقی خۆیەتی، بەڵام ئێستا وا بە فەزل لێدانەوە داوا دەکات هەمو قەوارەو لایەنەکان و پێکهاتەکان بەشدار بن لە پێکهێنانی حکومەت و نابێت کەس پەراویز بکریت..!
جا ئەم هەڵوێست و بانگەشەیەش خۆی لە خۆیدا ئەوە دەسەلمێنێت کە بڕیاری پێکهێنانی حکومەت نە لای دەنگی دەنگدەران و پرۆسەی هەڵبژاردنەو نە تەنانەت بڕیاری لایەنی براوەشە، بەڵکو ئەوە ئاکامی ململانێ و کێشمەکێش و هێزهاوسەنگی و گەییشتن بە ڕێکەوتنی زلهێزە جیهانی و ناوچەیییەکانە کە بڕیار لەسەر پێکهێنانی حکومەتی ئیسلامی و تایەفی و قەومی و عەشیرەتی دەدات کە هەمان ناوەڕۆکی پێشوی حکومەتەکانی تری دەبێت. تەنانەت لەرزۆکتر و دارزیوترو گەندەڵتریش دەبێت.
لە ڕاستیداو لە ناوەڕۆکدا ئەوەی پێکدێت نەک هەر ئاکامی ئەو هەڵبژاردنە گاڵتەجاریەش نییە کە کەمتر لە نیوەی خەڵکی عێراق دەنگیان پێداوە تەنانەت لەسەر خواست و ئیرادەی ڕاستەوخۆی لیستی براوەش نییە، بەڵکو ڕێکەوتنەوەیەکی نێوان هەموو ئەو دەستەو تاقمانەیە لەسەر دابەشکردنەوەیەکی تازەی پێگەی دەسەڵات و دزینی سەروەت و سامانی عێراق ئەویش دوای ڕێکەوتنی زلهیزە جیهانی و ناوچەیییەکان بۆ هەمان ئامانج…
خەڵکی سەرتاسەری عێراق، کە زوربەی هەرە زۆریان بە بەشداری نەکردن لە هەڵبژاردنەکاندا، نایەکی گەورە و نارەزایەتی واقعی خۆیان بەرووی دەسەڵاتی تاڵانچی و میلیشیایی و خۆشخزمەتی وڵاتانی ناوچەکە بەیان کرد، پێویستە بە پەرەدان بە نارەزایەتیەکانیان و بەرینکردنەوەو خۆرێکخستنیان، بزوتنەوەی نا بۆ دەسەڵاتی قەومی دینی و تایفی و وەرێبخەن و رێگە نەدەن حکومەتی ئایندەی عێراق لەسەر بنەمای قەومی و دینی و تایفی پێک بێت… لەجێگای ئەوە داوابکەن کە حکومەتی ئایندەی عێراق لەسەر بنەمای هاوڵاتی بوون دروستبکرێت و دەوڵەتی عێراقیش بە بەشداری هاوڵاتیان و تاکەکانی و ئیرادەی سیاسی ئەوان بینابکرێتەوە، نەک لەسەردەستی ئەو هیزە کۆنەپەرستانەو و بە مۆڵەتی ئەمریکاو غەرب و دەوڵەت چنگ بەخوێنەکانی ناوچەکە. هەر حکومەتێک کە لەسەر بنەمای قەومی و دینی تایفی پێک بێت… دەبێتە مۆتەکەی سەر دڵی خەڵکی عێراق و ناوچەکە و قڵشتی نێوان خەڵکی عێراق لەسەر بنەمای ئەو ناسنامانە قوڵتر دەکاتەوە و ئایندەیەکی رەش بەدوای خۆیدا پەلکێش دەکات… نابێ رێگە بدرێت سیناریۆیەکی ئاوا بەسەر خەڵکی عێراق و ناوچەکەدا بسەپێنرێت…
۱_۷_۲٠۱۸
تێبینی: ئەم نوسینە لە ڕۆژنامەی بۆ پێشەوەدا بڵاوکراوەتەوە
