hkkurdistan
١٤-٦-٢٠٠١٨
موزەفەر عەبدوڵا
لە ڕۆژەکانی هەفتەی ڕابردوو کۆمەڵێک ڕوداو لەئاستی ناوخۆ و دەرەوەی کوردستان بونە هەواڵی گەرمی ڕاگەیاندنەکان و پرسوڕای گشتی، لە ڕوانگەو بەشێوازی جۆراجۆریش ڕاو هەڵویستگیری لەبارەیانەوە دەکرا.
گرینگترین ئەو روداوانەش بریتی بوون لە:
یەکەم: بەرامبەرکێی نێوان بەرەی ئیسلامی و یەکسانیخوازی…
وەک ئاشکرایە لە چەندین ساڵی ڕابردوەوە هەتا ئێستاش کەم ڕۆژو هەفتە هەبووە کۆمەڵگەی کوردستان بەهۆی ململانێی نێوان بەرەی کۆنەپەرستی و یەکسانیخوازیەوە نەشڵەقیبێت، بەتایبەتی بەهۆی سوکایەتی و هێرشی ئیسلامییەکان و مەلاکان و ڕێکخراوەکانیانەوە بۆسەر مافەکانی ژنان.
لە ڕۆژەکانی ڕابردوش بانگەشەی لۆمپێن ئاساکانی مەلا مەزهەر ناوێک کەژنانی کوردستانی بە دیناسۆر ناوبردب و کەوتە بەر ڕەخنەو ناڕەزایەتی ڕای ئازادیخوازی بە گشتی و هەڵسوڕاوانی بەرەی یەکسانیخوازی و مافەکانی ژنان. لە ئاکامدا دەسەڵات ناچارکرا بڕیاری داخستنی کەناڵی تی ڤی یەکەی بدات و هاوکاتیش کۆمەڵێک لە هەڵسوڕاوی ژنان لە پێش هەمویانەوە، بەهار مونزیر، تا داوا لەسەر مەلا تۆمار بکەن و بیدەنە دادگا کە هەموو ئەم ناڕەزایەتییانە شایانی دەستخۆشانەو پشتیوانی کردنن.
بەڵام خاڵی جێ سەرنج و پرسیار بۆ بەرەی یەکسانیخوازی لەم ڕوداو و پرسەدا ئەوەیە هۆکاری سەرەکی چییە کە مەلایەک ئاوا بە ئاشکرا دەتوانێت ئەم هەمو سوکایەتی و بێرێزی بە ژنان بە گشتی بکات؟
بێگومانە هەر کەسێک لە ڕوانگەیەکی چینایەتییەوە بۆ دەسەڵاتی سیاسی و پێگەی ئایین و ئەم مەلاو ئیسلامی یانە بروانێت وەڵامەکەی ئەوە دەبێت کە هۆکاری سەرەکی بۆئەوەی وا بە ئاسانی سوکایەتی بە ژنان بکرێت دەگەڕێتەوە بۆ ناوەڕۆکی دژە ژنی و دژە ئازادی ویەکسانی خودی دەسەڵاتەکە. هێزەکانی پشت و پێشی ئەم دەسەڵاتە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەکانی خۆیان ناتوانن و نایانەوێت دەست بەرداری ئایین بن. وە نە دەتوانن و نە دەیانەوێت دەسەڵاتێکی سکیولارو هاوچەرخی تەواو بن سەرەڕای پڕوپاگەندەکانیان.
ئەگەر دەسەڵاتی سیاسی لە کوردستان بە تەواوی سکولارو مۆدێرن بێت و ئایین بە تەواوی لە دەسەڵاتی سیاسی و خوێندن و فێرکردن جیا بێت، وەک بڕوای تاکەکان بناسێنرێت، ئەوە بێگومانە ئەوکاتە ئەم مەلاو ئیسلامییانەش نەک هەر ناتوانن و ناوێرن ئەم هەموو سوکایەتییە بە ژنان و ئازادیخوازان بکەن و دەسبەرن بۆ توندوتیژی و تیرۆر، بەڵکو ناتوانن و ناوێرن لە دەرگەی مزگەوتەکانیشەوە سەربەرزانە بێنە دەرەوە. هەر وەک چۆن سەرانی کەنیسەو قەشەکان لە زۆر وڵات نەک هەر ناتوانن سوکایەتی بە ژنان بکەن، بەڵکو بۆئەوەی ڕێزیان لێبگیرێت دەبێت هەر وەک پاپا بڵێت ژن و پیاو لەهەمو ڕویەکەوە یەکسانن.
هەڵبەت هەر لە ڕۆژەکانی ئەم هەفتەیەش بەهۆی قسەوباسەکانی دکتور یونس ڕاوی، کە لێکوڵەرێکی بواری ئیسلامی ناسییەو زیاتریش لە ڕوانگەیەکی لیبرالییەوە ڕایەکانی دەدات، بەڵام بەهۆی ئەوەی کە وتوێتی ڕۆژو فەرز نییە، بەڵکو سونەتە لە ئیسلامدا، ئیسلامییەکان و یەکێتی مەلاکانی کوردستان ئەم قسەیەی ڕاویان کردۆتە بەهانە تا بیدەنە دادگاو سزای بدەن.
بەڵام خۆشبەختانە ئەم هەرەشەیەش ڕووبەڕووی ناڕەزایەتی ڕای ئازادیخوازی بۆتەوە.
جا چ ئەم دوو ڕوداوەو چ هەموو ئەو ڕوداوانەی تر کە بەهۆی سوکایەتی و هەڕەشەو گوڕەشەی ئەم ئیسلامییانەوە ڕودەدەن هۆکارەکەی راستەوخۆ، وەک وتمان، دەگەڕێتەوە بۆ ناوەڕۆکی کۆنەپەرستانەی دەسەڵاتی پارتی و یەکێتی و هاوپەیمانەکانیان کە ئیسلامییەکان بەشێکن.
بۆیە پێویستە وێرای ڕووبەڕوبوونەوەی ئەم ئیسلامیانەو مەلاکانیان، هاوکات نوکی تیژی ڕەخنەو خەبات و ناڕەزایەتی بەرەی یەکسانیخوازی و ئازادیخوازی بە خواستی جیایی ئایین لە دەسەڵاتی سیاسی و خوێندن و فێرکردن ڕوو لە دەسەڵات بێت، چونکە بەبێ بەدیهێنانی ئەم خواستە ئەوە تا دەیان ساڵی تر ئەم مەلاو ئیسلامییانە بەردەوام دەبن لەسەر کاروکردەوەی کۆنەپەرستانەی دژی ژنی خۆیان.
دووەم: سوتانی کۆگای دەنگەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمان وەک چی وایە…؟
سەرەنجام دوای بەڕێخستنی چەند هەفتەو مانگ لە گاڵتەجاڕی بەناو هەڵبژاردن و ئاشکراکردنی ئاکامەکەی و سەرکەوتن و ژێرکەوتنی لایەنەکان و شەپۆڵێک ناڕەزایەتی و ململانی و هەڕەشەو گوڕەشەو شەڕ دوا ڕوداوی ئەم گاڵتەجاڕییە لەم رۆژانە بریتی بوو لە سوتانی کۆگاکانی دەنگەکانی هەڵبژاردن لە بەغدا.
بە پێی هەواڵەکان تا ئێستا نازانرێت کێ بەم کارە هەستاوە، بەڵام ئەم کارە وێرای ئەوەی جارێکی تریش دروست و ناوەڕۆکی ڕاو بۆچون وهەڵویستەکانی بەرەی ئازادیخوازی، بە تایبەتی کۆمۆنیستەکانی، نیشاندا کە ئەوە هەڵبژاردنی واقعی پەرلەمانی نییە، سەرەڕای ناکۆکیمان بە سیستەمی پەرلەمانی، بەڵکو تەنها گاڵتەجاری یەو بەس. ئێستا سوتانی ئەم کۆگایانە زۆر زیندوتر ڕاوبۆچون و هەڵویستەکەمانی سەلماند.
جا ئەم کارە وەک کاری ئەو ئاغاو دەرەبەگانە وایە کە لەو دەورانە کاتێک جوتیارێک سەرانەی نەدایە بە ئاغاو دەرەبەگ ئەوە ئەوانیش لە ڕێگای چەتەکانیانەوە خەرمانی جوتیارەکانیان دەسوتاند.
ئیمە دەمێکە دەڵێین دەزگای پەرلەمان و هەڵبژاردن و دەنگدانی ئازادو دیموکراسی لەگەڵ ناوەڕۆکی ئەم دەستەوتاقمانە نایاتەوە سەرەڕای ئازادییە ڕوکەشییەکەیان.
سێهەم : تورکیا: شەڕ و هەڵبژاردن…!
لەشکرکێشی وشەڕی سوپای فاشی تورکیا لە کوردستانی عێراق و سوریا بەناوی لێدانی پەکەکەوە، و هاوکات پرۆسەی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کۆمار، بۆ هەڵبژاردنەوەی ئۆردوگان وەک سەرۆک کۆمار تا ببێتە خاوەن دەسەڵاتی ڕەهای سوڵتانی، دوو هەواڵی گەرمی ڕاگەیاندنەکان و ڕای گشتی بوو لە ئاستی تورکیاو دەرەوە. وە هەردوو ئەم ڕوداوەش کاریگەری گەورەیان هەیە لە ئاستی کوردستان چ ئێستاو چ داهاتو.
بێگومان ئەم شەڕو لەشکرکێشی و هەڵبژاردنە لە کاتێکدا بەڕێوەدەچیت کە باڵی بۆرژوا قەومی و ئیسلامی ئوردوگان و حزبەکەی لەناو قەیرانیکی قوڵدایە لە ئاستی ناوخۆ و ناوچەکەو جیهان. ئەگەر چی بە ڕواڵەت بەشێکی زۆر لە ڕاڤەکاران و چاودێران و خودی ئوردوگان و سەرانی حزبەکەی خۆیان لە پێگەیەکی بەهیزەوە دەبینن، بەڵام هەرگیز وا نییە.
لە راستیدا ئەم لەشکرکێشی و شەڕو هەڵبژاردنە جگە لەوەی ئاکامێکی ڕاستەوخۆی قەیرانە ئابوری و سیاسییەکانە هاوکات بۆ کپکردنەوەو سەرکوتکردنی هەر ناڕەزایەتییەکی کۆمەڵایەتی و جوڵانەوەیەکی سیاسییە کە لە هەناوی دەوڵەت و کۆمەڵگەدایە.
ئەوە بێگومانە کە ئەم دوو ڕوداوە ڕاستەوخۆ پێکەوە پەیوەستن. ئۆردوگان و حزبەکەشی دەیانەوێت لەم چوارچیوەیەدا دەوڵەت و سیستەمی سیاسی تورکیاو کۆمەڵگەکەی بە شیوازیک لەقالب بدەن کە لەگەڵ بەرنامەو ئامانجە سیاسییەکانی ئەم باڵە بۆرژوا ناسیونال ئیسلامییە بێتەوە. ئەمەش وا دەخوازێت تا لەم دەرگا بەرتەسکەی دیموکراسی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە ئەمجارە کە ڕەنگە دوا جار بێت سەرکەون و ئیتر ئەم دەرگا بەرتەسکەش دابخەن وەک هەموو دەوڵە بۆرژوا ناسیونال ئیسلامییەکانی تر.
هەڵبەت قەیران و ململانێی ئابوری و سیاسی و سەربازی لە ئاستی جیهان و ناوچەکەش، بە تایبەت گۆڕانی هێزو هاوسەنگی جیهانی ڕۆڵ و کاریگەری خۆی هەیە لەسەر دەوڵەت و کۆمەڵگە لە تورکیادا.
هەر بۆیەش سەرکەوتن و بەدیهێنانی ئامانجەکانی ئۆردوگان و حزبەکەی لەهەردوو ئەم ڕوداو و پرۆسەیە حەتمی نییە، بەڵکو ئەگەری شکستی زیاترە وەک لە سەرکەوتن.
ڕاستییەکی کۆمەڵایەتی و سیاسی مێژوویی جیاواز هەیە بە نیسبەت کۆمەڵگەی تورکیا لەچاو کۆمەڵگەکانی تری ڕۆژهەڵاتەوە ئەویش ئەوەیە کە دەوڵەت و کۆمەڵگای تورکیا لە ئاڵوگۆڕەکانی سەدەی بیست لە پێش هەموویانەوە بووە. ئێستاش کە ئوردوگان و حزب و دەسەڵاتەکەی دەیانەوێت ڕەوڕەوەی ئەو مێژووە بە پێی بەرژەوەندییەکانی سەرمایە بۆ سەدەیەک زیاتر بگێرنە دواوە ئەوە هەرگیز لە توانادا نییە، چونکە پایەکانی کۆمەڵگەیەکی هاوچەرخ و پێگەی چینی کرێکارو جولانەوەی چەپ و کۆمۆنیستی و ئازادیخوازی، سەرەڕای سەرکوتکردنی بە درێژایی سەدەی ڕابردو، بەڵام وەک پشکۆیەکی گەشی ژێر خۆڵەمێش وایەو کڵپەکردنی بە ڕووی سەرجەم چینی بۆرژوا بە گشتی و باڵی ناسیونال ئیسلامی ئوردوگاندا تا ڕادەی ڕوخانی ئەگەرێکی ممکنە.
تەنانەت لە پرۆسەی ئەم هەڵبژاردنەش وەلانانی ئوردوگان و حزبەکەی لەلایەن باڵە راستەکان و چەپە قەومی و رۆشنبیری و وردەبۆرژوازییەکانەوە هەر دەرفەت ماوە، بەڵام لەم بارەدا هیشتا چاکسازی بنەڕەتی بۆ زۆریک لە کێشەکان لەوانە کیشەی کورد هێشتا لە توانادا نابێت، چونکە ئەمە بۆتە ئەرکێکی ڕاپەرین و شۆرشی سۆسیالیستی لە داهاتودا…
تێبینی: ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٣٠ بەرواری ١٥/٦/٢٠١٨ بڵاوبۆتەوە…
