hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
دوای هەڵبژاردنەکان بۆ ئەنجومەنی نیشتیمانی عێراق، هەموو حزب و لایەنە دەرچووەکان و بەشدارەکان لە هەڵبژاردنەکاندا، سەرگەرمی پێکهێنانی حکومەتن. دیارە لەو راستایەدا چ ئەمریکاو غەرب و چ وڵاتانی ناوچەکە بەشێکن لە یاریچیەکانی ناو کایەی پێکهینانی حکومەتی داهاتوو لە عێراقدا.
بۆ عێراق، پێکهێنانی حکومەتی تازەی دوای هەڵبژاردنەکان، تا ئێستا هاوتایە لەگەڵ قەوارەدانەوە بە دەوڵەتی عێراق… عێراق بە کردەوە بەدوای ساڵی ٢٠٠٣ وە تائێستا پێک نەهاتۆتەوە… ئەگەر جغرافیای عێراق، لەسەر نەخشەو لەناو لیستی وڵاتانی دانپیانراودا، وڵاتێکی بەرەسمی ناسراوە و دەوڵەتێکی ناو کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییە، بەڵام لە دنیای واقعیدا، دەوڵەتێکی سەربەخۆ بە ناسنامەی ئازادانەی و خاوەن سەروەری خۆیەوە بوونی نییە. هێشتا حکومەتێک بۆ ئەم دەوڵەتە نەتوانراوە دروستبکرێتەوە. لە جێگای دەوڵەتدا جەنگ بۆ سازدانەوەی دەوڵەت سەنتیزی ململانێی بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکانە، بە پشتیوانی وڵاتانی ناوچەکەو ئەمریکاو غەرب. لەو راستایەشدا پێکهاتنی حکومەت بەو جۆرەی لایەنەکان دەیانەوێت، بۆتە بەشێک لە قەوارە دانەوە بە دەوڵەت.
هەرچی ئەمریکاو غەربە و ناسیونالیزمی عەرەبە لە ناوچەکەو دنیای عەرەبدا، خوازیاری پێکهێنانەوەی دەوڵەت و حكومەت عێراقن، کە سایەو رۆڵی ئێران تیایدا بڕیاردەر نەبێت. بۆ ئێرانیش دروستکرنەوەو بنیاتنانەوەی پایەکانی دەوڵەت، بریتییە لە دەوڵەتێکی سێبەرو ملکەچی خۆی، کە هەژموون و رۆڵی بریاردەر لەدەستی خۆیاندا بێت. حزب و لایەنە سیاسییەکانی سەر بە بزوتنەوە کۆمەڵایەتی و سیاسیەکانیش، لە بازنەی بەرژەوەندیەکانی ئەو ململانێیەدا، کاراکتەری گوێ لەمست و ماشێنی سازدانەوەی حکومەتن.
بزوتنەوەی ناسیونال ئیسلامی شیعی، بە رۆڵ و دەستێوردانی یەکلاکەرەوەی ئیران، لە ساڵی ٢٠٠٣ و کەوتنی دەسەڵاتی بەعسەوە، توانیویانە باڵادەستی و دەسەڵاتدارێتی خۆیان، بەسەر عێراقدا بسەپێن و رۆڵ و نەخشی بزوتنەوەی ناسیونالیستی عەرەبی رۆژ بەرۆژ بەرەو دواوە ببەن… لەم چوارچێوەیەدایە کە بزوتنەوەی ئیسلامی سیاسی شیعی، دەیانەوێت بە بەڵێن و بانگەشەی پێکهێنانی حکومەتێکی نە تایفی و نە قەومی، نەسونی و نەشیعی، بزوتنەوەی ناسیونالیستی عەرەبی دەستەمۆی ناو حکومەتەکەیان بکەن و بە پێدانی هەندێک بەش بێدەنگیان بکەن و لەو رێگایەشەوە رۆڵی ئەمریکاو غەرب لاوازتر بکەن. لەو نێوەدا بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردی، کە بزوتنەوەیەکی بێ ئاسۆی و ئەزمەگرتووی خۆشخزمەتە… لە ژێر ناوی بەشی کوردا!! دەیانەوێت بەشی خۆیان لە حکومەتی داهاتوودا وەربگرن. ئەو بەشە کە ناسیونالیزمی کورد دەیەوێت، بودجەو داهات و چەند پۆستێکە لە عێراق و رەوایەتی وەرگرتنەوەیە بۆ درێژەدانی دەسەڵاتیان بەسەر هەرێمی کوردستاندا، دیارە لە هەلومەرجی ئیستادا، بە بێ ئەوەی رۆڵی کاریگەرو یەکلاکەرەوەیان هەبێت لە کەرکوکی” قودس و دڵی کوردستان” و ناوچە کێشەلەسەرەکان. لەناو خانەوادەی بۆرژاوازی کوردا، دەنگێک هەیە کە لەبەرامبەر بە تورەییان لە ساختەکاری هەڵبژاردندا لە کوردستان، بایکۆتی پرۆسەی سیاسی عێراق بکەن، بەڵام ئەمە تەنها کارتی گوشاری بەشێکی بۆرژوازی نارازی کوردە لە دەسەڵاتیان لە کوردستان. لەدنیای واقعیدا حزبە خۆ بە ئۆپۆزیسیۆن زانەکان، زۆر لەوە بودەڵەترن دەستبەرداری ئیمتیازات و دەستکەوتە حزبییەکانیان ببن لە بەغداد.
هەموو حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی، بە رازیان و نارازییان لە دەسەڵات و لە هەڵبژاردنەکاندا، هێزی یەکلاکەرەوە نین لە پرسی بنیاتنانەوەی دەوڵەتی عێراق و حکومەتی نوێی دوای هەڵبژاردنەکاندا. ئەوە درۆیەکی گەورەیە کەبەشێک لە نوخبە و سەرانی دەسەڵات دەیبەخشنەوە کە گوایە ئەمان هێزی کایگەرو بریاردەرن لە عێراقدا. راستی ئەوەیە ئەگەر هەموو حزبەکانی کوردستان بەیەک فراکسیۆن و بە یەکەوەش بچنە ناو کایەی دروستکردنی حکومەت عێراقەوە، ناتوانن لە دۆخی سیاسی عێراق و لەگەڵ بزوتنەوەی ناسیونالیستی عەرەبی و ئیسلامیەکانی باڵادەست و شیعەی سیاسیدا، لە خێری ئەو دیموکراسییە!! بخۆن، کە بنەماکەی تایفی و قەومی و مەزهەبییە. بۆیە رۆڵی حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی بە تاک تاک یان بەکۆمەڵ، تەنها بوونە بەش و گوێرایەڵییە بۆ بزوتنەوە سیاسی و کۆمەڵایەتییە ناسیونالیستی و شیعییەکانە، لەبەرامبەر وەرگرتنی ئیمتیازاتی تایبەت بەخۆیاندا. حزبەکانی بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردی تا ئەو جێگایە پێگەیان هەیە، کە لە ململانێی ناوخۆی ناو خانەوادەی بۆرژوازی شیعی و سونی عەرەبیدا، پارسەنگی دروستکردنی حکومەت بەسودی لایەکیاندا بخەن و لەبەرامبەردا بەشی ئەو رۆڵەیان پێ بدرێت.
حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی، لەسەر ئاستی عێراقدا ناتوانن هیچ ببرێنەوە. بە بەشداریان لە حکومەتی تازەی بەغدادا، تەنها ئەو ڕۆڵە دەبینن کە ببنە پشتیوان لە فیدرالیزمی پوچی قەومی و لکاندنەوەی فەرمی کوردستانی بەکردەوە دابراوەوە بە عێراقی تایفی و قەومییەوە. واتە بەکردەوە دەبنە بەشێک لە ئەجندای بزوتنەوەی قەومی و دینی و تایفی عێراق، بۆ پاراستنی یەکپارچەیی عێڕاق…
ئەوەی کە دەبێ جێگای هەڵوێستە بێت لەلایەن جەماوەری ئازادیخوازی کوردستان و بزوتنەوەو خواستی سەربەخۆیی کوردستان ئەوەیە، کە بزوتنەوە و رەوتی جیاخوازو بزوتنەوەی سەربەخۆیی کوردستان لە عێراقی قەومی و دینی و تایفی عێراقدا، لەلایەن هیچ لایەن و حزبێکی بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردی” بەدەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆنەوە” نوێنەرایەتی ناکرێت. ئەوەتا هەموویان لەبەردەم قاپی لیستە سەرکەوتووەکان!! و بریاردەرەکانی عێراقدا وەستاون بۆ بیناکردنەوەی عێراق و دروستکردنەوەی حکومەت و سوێند بە یەکپارچەییەکی نادڵخوازانە لە عێراقدا دەخۆن. دیارە لە ناوخۆیی کوردستانیشدا ئەو حزبانەی بزوتنەوەی کوردایەتی نوێنەرایەتی هیچ خواست و ویستێکی جەماوەری خەڵکی کوردستان و مافەکانیان ناکەن و بەپێچەوانەوە دژی هەموو ماف و ویستێکی رەواو ئازادیخوازنەی خەڵکی کوردستانن و ئەزمونی ٢٧ ساڵەی رابردوش گەواهی ئەو راستییە.
بەو پێیەش ململانێی و چوونە ناو گەمەی سازدانەوەی حکومەت و هاوپەیمانییەتی تازە، دوورو نزیک نەک پەیوەندی بە بنیاتنان و نەخشەیەکەوە نییە کە ئایندەی سیاسی باشتر بۆ کوردستان بخاتە دەستورەوە، بەڵکو رێک لەدژی دیاریکردنی ئاینندەی ئازادانەی سیاسی کوردستان دەوەستێتەوە.
ئەمەش ئەو راستییە چەند بارە دەسەلمێنێتەوە، کە ئاسۆ و ئامانجی بزوتنەوەی ناسیونالیستی کورد، لەسەر پایەی دژایەتی خواست و ویستی خەڵکی کوردستان و لەبەرامبەر بە ئاسۆی رزگاری بەخشی خەڵکی کوردستان و بزوتنەوە ئازادیخوازانەکانیدا، دەوەستێتەوە. بۆیە خەڵکی کوردستان نابێ هیچ خۆشباوەرییەکیان بە حکومەتی ئایندەی عێراق هەبێت. پێویستە رۆڵی ریاکارانە و سازشکارانەی بزوتنەوەی ناسیونالیستی کوردی لە قاوبدەن، کە لە پێناو ئامانجە سیاسی و تەماحەکانی بۆرژوازی کوردا، دەیانەوێت خەڵکی کوردستان بکەنەوە بە بەشێک لە عێراقی قەومی و تایفی و دەسەڵاتی کۆنەپەرستانەیان.
کۆتایی ئایاری ٢٠١٨
تێبینی: ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٢٩ ی بەروارری ١/٦/٢٠١٨ بڵاوبۆتەوە…
