hkkurdistan
لە گۆشەیەکی ترەوە
پرس و ڕای هەفتانە، گۆشەیەکی هەفتانەیە کە هاوڕی مزەفەر عەبدوڵا دەینووسێت، بۆپێشەوە هەر دوو هەفتە جارێک، باسێک یان چەند باسێکی بڵاودەکاتەوە…لەم گۆشەیەدا “بۆ نابێت خەڵک هیچ ئومێد و چاوەروانییەکیان لە حکومەتی داهاتوی عێراق هەبێت؟…دەخوێننەوە
بۆ نابێت خەڵک هیچ ئومێدوچاوەڕوانییەکیان لە حکومەتی داهاتوی عێراق هەبێت…؟؟!!
ئێستا نزیک بە دوو هەفتە بەسەر گاڵتەجاری هەڵبژادنی پەرلەمانی عیراق تێپەڕبووە. بەپێی هەواڵەکان لیستی سائیرون، کە موقتەدا سەدر سەرۆکایەتی دەکات، زۆرایەتی دەنگەکانی هێناوەو بووە بە لیستی براوە بۆ پێکهێنانی حکومەتی داهاتوو. وەک ئاشکراشە لیستی سائیرون جگە لە تاقمی سەدر کۆمەڵێک دەستەو لایەنی تری تێدایە، لەوانە حزبی شیوعی عیراقیش کە تاکە لایەنێکی سیاسییە بانگشەی چەپ و سکویلاریزم و ئازادیخوازی دەکات و، لەمبارەیەشەوە مێژوویەکی دێرینی هەیەو نکۆڵی لێ ناکرێت.
شایانی ئاماژەیە کارنامەی موقتەداو تاقمەکەشی وەک تاقمێکی میلیشایی و شیعەگەرا لای ڕای گشتی، بە تایبەتی بەرەی ئازادیخوازی و یەکسانیخوازی، ئاشکرایە کە یەکێکە لە دەستەو تاقمە لۆمپەنەکانی گۆڕەپانی شەڕو کوشتارو سەرکوت و کۆنەپەرستی ئیسلامی لە عێراقدا.
هەرچەند ئەم بەشدارییەی حزبی شیوعی کەوتە بەر ڕەخنەو ناکۆکی زۆرێک لە ئەندامانی لەسەرەوەو خوارەوەو لایەنگرانی و، بەرەی چەپ و ئازادیخوازییەوە، بەڵام هیچ گومان لەوەدا نییە ئەگەر پێیان وابێت کە هاوپەیمانیان لەگەڵ ڕژێمی بەعس و هەڵەیەکی سیاسی گەورە بووە، ئەوە ڕۆژێکش دێت ئەم هاوپەیمانییەشیان لا هەڵەیەکی سیاسی گەورەیە دەبێت.
بەهەرحاڵ ئەوە چەند ڕۆژێکە سەرانی لیستی سائیرون، لە پێشیانەوە سەدر بە سنگ دەرپەڕاندنەوە، کەوتوتە هاش و هوش و بەڵێندانی بەدرۆ. هەر لەبەڵێن لە گۆڕانکاری و چاکسازی بە قازانجی خەڵکییەو تا دەگاتە بەڵێنی ئاشکراکردن و دەسگیرو دادگاییکردنی گەندەڵکاران و تاوانباران و سەپاندنی یاسا لەسایەی حکومەتی تەکنۆکرات. هەتا وەدەرنانی ئەمریکاو ڕژێمەکانی ناوچەکەو ڕیگاگرتن لە دەخاڵەتی هیچ دەوڵەتێک بۆ کاروباری عیراق و پاراستنی سەروەری عیراق.
بێگومان ئەمەش وەک هەمو سەرانی دەستەو تاقمەکانی تری پێش خۆی تا جێگیرکردنی پایەکانی دەسەڵاتی خۆی پێویستی بەم وەعدو بەڵێنە درۆزنانەو ڕیاکارییە هەیە.
بەڵام خاڵی سەرنجڕاکێش لە پاڵ هەموو ئەم بەڵێنانە بۆ چاکسازی و گۆڕانکاری و باشکردنی وەزعی خەڵکو سەروەری یاساوە دەبینین سنگە دەرپەڕیوەکەی کردۆتەوە بۆ پێکهینانی حکومەت لە هەموو لایەنەکانی بەشدار لە هەڵبژاردن و بڕیاری داوە دڵی هیچ لایەنێک نەشکێنێت. ئیتر هەر ئەمە هەموو بەڵینەکانی بۆ چاکسازی بە قازانجی خەڵک بەدرۆ دەخاتەوە.
جا هەموو ئەم قسەوباسوو پەیمان و بەڵێنانە دوای پێکهیانی حکومەت بۆتە جێگای پرس و ڕاو هەواڵی سەرەکی دەزگاکانی راگەیاندن و ڕای گشتی و بەشێکی خەڵكیان لە ئومێدو چاوەڕوانیدا ڕاگرتووە.
بۆیە پرسیاری سەرەکی و گرینگ لێرەدا ئەوەیە بۆ نابێت خەڵک هیچ چاوەڕوانییەکیان لەو حکوتە هەبێت کە لە داهاتودا بڕیارە پێک بێت، بە تایبەتی ئەو کەسانەی کە بەشداری دەنگدانیان بە ئومێدو چاوەڕوانی باشبوونی وەزعیان، کردوە؟!
زۆر بەڵگە هەیە بۆ وەڵامی ئەم پرسیارە کە بۆ نابێت خەڵک هیچ ئومێدو چاوەڕوانییەکیان لەو حکومەتە هەبێت کە لە ئاکامی ئەم هەڵبژاردنەوە پێک دێت. وە ئەو حکومەتەش هەر هەمان ناوەڕۆکی حکومەتە ئیسلامی و تایەفی و قەومییەکانی ڕابردوی دەبێت.
بەڵگەکان هەر پەیوەستە بە خودی ئەم هەڵبژاردنەو لایەنەکانی بەشدارو ئەو هەلومەرجە تایبەتییە کە ئەم هەڵبژاردنەی تیا بەڕێووە چوە. لەمبارەیەوە پێویستی بە لێکدانەوەو شیکردنەوەو هەڵسەنگاندنی زۆر بۆ بارودۆخی سیاسی ناوخۆیی و ناوچەیی و جیهانی و ئاڵوگۆڕ لە هاوکێشە سیاسییەکان ناکات.
ئەو بەڵگانەش ئەمانەن:
بەڵگەی یەکەم: ئەوەیە کە لە گۆشەنیگای مارکسیستی و بەرژەوەندی سیاسی چینایەتی کرێکاران و جەماوەری ستەمدیدەوە، هەڵبژاردنی پەرلەمانی و سیستەمی پەرلەمانی بە گشتی، کە تەعبیرە لە شێوازی دەسەڵاتی چینی بۆرژوازی و سیستەمە سەرمایەداریەکەی، هەتا پاکترین و دیموکراترینیان لە سکویلارترین دەوڵەتیش، ناتوانێت نەک هەر ئازادی و یەکسانی ئابوری و سیاسی و کۆمەڵایەتی و دادپەروەری تەواو دەستەبەر بکات، بەڵکو ناتوانێت جیاوازییە چینایەتی و سیاسییەکان و گیروگرفتەکان تا ڕادەیەکی کەمیش کەمکاتەوە. ئەمەش بەهۆی ئەوەی کە خودی هەڵبژاردنی پەرمانی و حکومەتی هەڵبژێردراو و دادوەرییەکەی، کە سێ پایەکەی ڕاوەستان و پاراستنی سیستەمی سەرمایەداریە، هەرگیزاو هەرگیز ئازادی و یەکسانی و دادپەروەری تەواو لە سایەیدا دەستەبەر نابێت.
بەڵگەی دووەم: ئەوەیە کە دەسەڵات و دەوڵەتیک ڕێساو یاساکانی بە فەرمی لەسەر بنەمای ئایین و تایەفەو نەتەوەو قەوم و خێڵ و ..هتد دامەزرا بێت، وەک عێراق و زۆر وڵاتی تری هاوشێوەی، هەرگیز ناتوانرێت دەزگای پەرلەمان و حکومەت و دادوەری دیموکراسی لەسایەیدا دامەزرێت. هەر بەم هۆیەشەوە هەرگیز ناتوانرێت هەڵبژاردنی پەرلەمانی پاکوخاوین و ئازادانە، بە پێوەرە بۆرژوا لیبرال و سۆشیال دیموکراسییەکەی بەڕێوە بچێت. یانی کاتێک حزبێک یان کۆمەڵە حزبێکی دینی و تایەفی و قەومی و خێڵەکی، میلیشایی یان میلیتاری، دەسەڵاتدار بن ناکرێت و ناتوانرێت هەڵبژاردنی ئازادانە لە سایەیاندا بەڕێوەبچێت. خۆ ئەگەر بەڕێوەش بچێت ئەوە شتێکی ڕواڵەتی و ڕوکەشیانەو ناوەرۆک بەتاڵە. تەنها بۆ شاردنەوەی ناوەڕۆکی دەسەڵاتە سەرکوتگەری و کۆنەپەرستیەکەی خۆیانە. نمونەی ئەمانە هەموو ئەو هەڵبژاردنانەیە کە لە زۆربەی ئەو وڵاتانەی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست و زۆربەی ئەفریقا بەڕێوەدەچێت.
بەڵگەی سێهەم: ئەوەیە کە هەمو ئەو هەڵبژاردنانەی لە ساڵی ١٩٩١وە لە کوردستان و لە ٢٠٠٣ لە عێراقدا بەڕێوەچووە ئەگەرچی، بەناوی هەڵبژاردنی پەرلەمان و بۆ پێکهێنانی حکومەتی هەڵبژێردراو دەزگای دادوەرییە، بەڵام نەک هەر ناچنە خانەی هەڵبژاردنی ئازادانەو دیموکراسییەوە، بەڵکو جگە لە شانۆگەرییەکی کۆمیدی زیاتر هیچی تر نییە. چونکە لە سایەی هەلومەرجێکدا بەڕێوەدەچێت ئیتر نەک هەر دەسەڵات و دەوڵەتێکی هاوچەرخ و سکویلارو دیموکراسی بوونی نییە، بەڵکو ئەوەی هەیە کۆمەڵێک دەستەو تاقمی چەتەو ڕێگرو چەقوکیش و مافیایی چەکدارن. ئەمانە چونکە لە سایەی شەڕو داگیرکاری و وێرانکاری و کوشتوبڕ هاتونەتە سەر دەسەڵات بۆیە بچوکترین بوار نییە تا هەڵبژاردنی ئازادی تیا بەڕێوە بچێت. بێگومانە هەمو سەرانی ئەم دەستەو تاقمانەو نوسەرو ڕۆشنبیرەکانیان باش ئەم بەڵگەو ڕاستیانە دەزانن، بەڵام ئەوان بۆ شەرعیەتدانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی تەفرەدانی ڕای گشتی پێویستیان بەم بەناو هەڵبژاردنانە هەیە.
جا کە بەشێکی کەم یان زۆر لە خەڵکی بێبەش و ستەمدیدە بەشداری دەکەن و دەنگدەدەن ئەوە یان بەهۆی گوشارە ئابوری و سیاسییەکانی دەسەڵاتدارانەوەیە یاخود بەهۆی خۆشخەیاڵی و ئومێدو چاوەڕوانی بێهودەیە بۆ بچوکترین گۆڕانکاری و باشبوونی ژیان و گوزەرانیان بەشداری دەکەن و دەنگ دەدەن.
بێگومان ئێمەش ڕوی ڕاوقسەمان لەو کەسانەیە. لە کرێکاران و خەڵکی ستەمدیدە کە نابێت بەشداری لەم شانۆگەرییە گاڵتەجاڕییە بکەن. وە ناشبێت هیچ ئومێدو چاوەڕوانییەکیشیان هەبێت لەو حکومەتەی کە پێک دێت تا کەمترین چاکسازی بە قازانجیان بکات.
بەڵگەی چوارەم: ئەوەیە ئەم هەڵبژاردنەی کە لە چەند هەفتە لەمەوبەر بەڕێوە چوو، و سێهەم هەڵبژاردن بوو لە دوای شەڕو داگیرکاری ئەمریکا بۆ عێراق، کەمترین ڕێژەی دەنگدەران بەشداربونەو دەنگیان داوە. بە پێی قسەی دەزگا سەرپەرشتییەکانی خۆیان ڕێژەی کەمتر لە سەدا چلو سێ بەشدار بوونە. بەڵام وەک پێشتریش ئاماژەمان پێداوە بەپێی هەندێک سەرچاوە کەمتر لە سەدا بیست و سێ، دەنگی داوە. دیارە ئەم ڕێژەیەش ناکاتە ڕێژەی ستانداردی نێودەوڵەتی کە لەسەدا بیستو پێنجە. ئەم بەڵگەیەش ڕادەی ڕیسوایی و گاڵتەجاری زیاتری ئەم هەڵبژاردنە دەردەخات.
تەناتەت ئەگەر لەسەدا سەد ڕێژە فەرمییەکەی لێژنەی سەرپەرشتیاری عێراق ڕاست بێت ئەوە هەر مایەی گاڵتەجارییە. چونکە بەپێی خودی ئەو لێژنەیەو زۆربەی لایەنەکانی بەشدار، تەزویر بە شێوازی جۆراجۆر کراوە. لەمبارەیەشەوە بەڵگەی زۆر هەیەو بڵاوکرانەوە. بە تایبەتی بەڵگەکان لەسەر هاک کردنی کۆمپیوتەرەکان.
هەموو ئەمانەو زۆر بەڵگەی هەن، وەک وەڵامێک بۆ ئەم پرسیارە کە بۆ نابێت خەڵک هیچ ئومێدو چاوەڕوانی یەکیان لەو حکومەتە هەبێت بۆ کەمترین ئاڵوگۆڕو چاکسازی و باشبوونی ژیان و گوزەرانیان لە داهاتودا.
خەڵکی بە گشتی و، ئەو کەسانەی کە دەنگیان داوە، دەبێت ئەوە باش بزانن کە ئەوەی دەگۆڕێت تەنها هەندێک لە دەموچاوەکانەو بەس. یاخود هاتنەپێشەوەو چونە دواوەی دەستەو تاقمە ئیسلامی و تایەفی و قەومی و خێڵەکیەکانە کە هەمویان یەک شێوەو ناوەڕۆک و، یەک ئامانج و مەبەستی، کۆنەپەرستی و سەرکوتگەریی و دژی ئینسانییان هەیە. ئەوەی بۆیان مەبەست نییە ئینسان و خواست و مافەکانی ئینسانە.
تێبینی: ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٢٩ ی بەروارری ١/٦/٢٠١٨ بڵاوبۆتەوە…
