hkkurdistan
سازدانی: نازەنین ساڵح
بۆپێشەوە: هۆکاری سەرەکی توندوتیژی دژ بەژنان لە کۆمەڵگای کوردستاندا، چییە ؟
گوڵزار عەلی: سەرەتا سوپاستان دەکەم بوئەم بە سەرکردنەوەیە وە هیوای بەردەوامی و سەرکەوتنتان وەکارکردنتان لە دۆزی هەستیاری ژنان…
توندوتیژی دیاردەیەکی جیهانییە، بۆیە هەموو ساڵێک لە ٢٥ نوامبرەوە بە هەڵمەتێکی ١٦ ڕۆژی لە جیهاندا بۆ باس لە بە رەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژ بە ژنان دادەنرێت. ئەو ڕۆژانە هەموو جۆرە توندوتیژییەکانمان وە بیر دێنێتەوە، بەتایبەت توندوتیژی فیزیکی و دەرونی وسێکسی بویە دەبێت سەرنج و هەڵوێستی زۆری لەسەر بکریت رۆژانە هەزاران ژن لە شوێنە گشتیەکان و شوێنەکانی تر ڕووبەڕووی دەبنەوە هەروەها هەموو ئەوشوین و ماڵانەی کە توندوتیژی کردنەکان تێیدا بە نهێنی دەمێنێتەوە و لەلایەن مێردەکانیان یان بنەماڵەکانیانەوە، دەکوژرێن و لە هیچ شوێنێک باسی لێوە ناکرێت. لێدان و کوشتنی ژنان لەسەر مەسەلەی شەرەف و کومەلایەتیەکان بویە ئەبی سەرنجێکی زوری لەسەر بدریت بەرانبەر ئەو کەسەی توندوتیژیەکەی بەرانبەر دەکرێت. دەبێت پشتگیری و کومەکی زۆر بکرین..
ئەنجامدانی توندوتیژی دژ بە ژنان بە یەکێک لە گەورەترین کێشەکانی دنیای ئەمڕۆ هەژمار دەکریت، لەهەموو ئەو وڵات و دەوڵەتانەی دین تێکەڵی یاسا و پەروەردە و فێرکردن کراوە، بەهەمان شێوە توندوتیژی بەرامبەر بە ژنانیش یاسایی کراوە. پیاوسالاری دەوڵەت چۆته پشتی، کوشتنی ناموسی بەرگی رەوایی پێدراوە، دابونه‌ریتی کۆمه‌ڵگەی کوردی به‌گشتی، تێکه‌ڵه‌یه‌که له که‌لتوورێکی ئایینی و خێڵەکی. فه‌لسه‌فه‌یه‌کی په‌روه‌رده‌یی که ئه‌قڵییه‌تی پیاوسالاری و باوکسالاریی به‌سه‌ریدا زاڵه.
ئەم واقعه کاریگەریی ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆی لەسەر بیرکردنەوە و بیروباوه‌ڕی مرۆڤه‌کان هەیە. ئه‌قڵییه‌تێکه که کارکردنی ژنان له نێوه‌ندی سیاسه‌تدا ڕه‌ت ده‌کاته‌وه، هه‌میشه به پله دووی مرۆڤایه‌تی مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ژنان ده‌کات و، وه‌ک پاشکۆ و ڕه‌گه‌زێکی لاواز ڕه‌فتاری له‌گه‌ڵ ده‌کات، نه‌ک وەک مرۆڤێکی خاوه‌ن کیانێکی سه‌ربه‌خۆ که ئه‌رکه‌کانی له نێوه‌ند و چواچێوه‌یه‌کی ته‌سکدا قه‌تیس ده‌کات.
بۆیه هەمیشە جیاکاری و جیاوازی، بۆته که‌لتووری ڕۆشنبیریی باوی کۆمه‌ڵگە.
لەم نێوەدا عێراق و کوردستان، گۆشەیەکی دنیای نابەرابەریی ئەم سەردەمەیە. ئەگەر نیزامی سەرمایەداری سەرچاوەی سەرەکی، نابەرابەری نێوان ژنان و پیاوان بێت، ئەوا نابەرابەری نێوان ژن و پیاو وە سوکایەتی و توندوتیژی و کوشتاری ژنان لە ژێر دەسەڵاتی ئیسلامی سیاسی عروبی عێراق و دەسەڵاتی ناسیونالیزمی میلیشایی کوردیدا، بەیاسایی کراوە… قوربانیانی توندوتیژی و ئاماری کوشتاری ژنان، لە ئاماری قوربانیانی جەنگی دەسەڵاتی ناوخۆیی و دەستی داعش و کیمیابارانی هەڵەبجە زیاترە، بویە بە هەمان شێوەش تۆمەتبارانی توندوتیژی و کوشتاری هەزاران ژن، هێشتا ئازادن هیچ یاساو ریسایەک نایان گریتەوەو ئازادانە دە سورینەوە. وە دەسەڵاتی پیاوسالاری و میلیشیایی کوردی، پارێزەریی بکوژی ژنان خۆێ لەپشتی ئەم تاوانکاریەوەیە.
بە شیکی تر لە هۆکارەکانی توندوتیژی دزی ژنان، ئابوری و پە روەردەیی و ژینگەییە. ئەگەر بەوردی تەماشای ئابوری ژنان بکەین بەگشتی ژنان سەرچاوە و داهاتی سەربەخوییان نییە و ئابوریان وابەستە بە ئابوری پیاوانە.
وە هوکاری پەروەردەیی و روشنبیری کە ژنان هەست نەکەن سەبارەت بە ئەرک و مافەکانی لەلایەکەوە وە لەناو کومەلگە و خیزانیشدا لەلایەکەوە کە وشیاری لە کومەلگەدا بە گشتی لە ئاستیکی بالادا نییە، بویە بە بەشداری ژنان لە کایە سیاسی و فەرهەنگی و کومەلایەتیەکاندا دوچاری توندوتیژی دەبنەوە.
وە نەبونی سیستمی پەروەردە و فێرکردنیکی مودێرن و پیشکەوتنخواز کە زیاتر پەروەردە و فیرکردن سەرچاوەی لە دین و یاسا کونەپەرستەکان وەرگرتووە و بوتە بنەما لە یاساو سیستمی پەروەردە وفیرکردن .
بۆپێشەوە: رێگاچارە چییەو دەبێ چ بکرێت، بۆ کۆتاییهێنان بەو ستەم و توندوتیژییەی، دژ بەژنان لە ئارادایە؟
گوڵزار عەلی: بە بروای من ریگاچارە، دەبیت بزوتنەوەی یەکسانیخوازی ژنان و پیاوان، بە هێزێکی فراوانی کۆمەڵایەتیەوە بێتەمەیدان، بزوتنەوەیەک کە دین لەپەروەردەو فێرکردن، جیا بکاتەوە و سایەی کۆنەپەرستی ئیسلامی لەسەر کۆمەڵگە لاببات.
یاسای وڵات لە بنەڕەتەوە بگۆڕێت و هەموو ئەو بڕگە یاساییانە لاببات کە دژی ژنانن و دەبنە هۆکاری توندوتیژی و چەوسانەوەی ژنان. دەبێ ژنان و پیاوان هاوڵاتی یەکسان بن لە هەموو مافەکانیان. بە واتایەکی تر دەبێت دین لە دەوڵەت جیابکرێتەوە، لەبەرئەوەی یاسا ئیسلامیەکان سەرتاپایان دژە ژنن. وتاربیژی مزگەوتەکان دەبیت ریگایان پی نەدریت بانگەشەی توندوتیژی لەمینبەرەکانەوە بلاوبکەنەوە کە روژانە لەم میمبەرانەوە هیرش دەکریتە سەر مافە سەرەتاییەکانی ژنان.
وە ئاشناکردنی تەواوی کومەلگە بە ماف و ئازادیەکانی ژنان وە دەستەبەرکردنی بەرنامەی تایبەت لە میدیاکانە وە لەسەر وشیاری کومەلگەو مافەسەرەتاییەکانی ژنان و تا گورینی سیستم و یاسا بە سیستمیکی سیکولارو مودیرن وە جیایی دین لە یاساو دەسەلات ولە سیستمی خویندن و پەروەردەو فیرکردن.
ئەمە هەنگاوێکی کارسازو پێشمەرجی، هەموو هەوڵێکی ئازادیخوازانەو سوسیالیستییە بۆ کۆتاییهێنان بە جیاوازی و هەڵاواردنی ژنان و یەکسان بوونیان لەگەڵ پیاواندا، لە هەموو ئاست و زەمینەو بوارێکدا…
تێبینی: ئەم دیمانەیە لە بڵاوکراوەی بۆپێشەوەی ژمارە ١٧ ی بەرواری ١/١٢/٢٠١٧ بڵاوبۆتەوە…www.bopeshawa.net
