موحسین کەریم:
ماوەیەکە لەلایەن بەشێك لە سیاسەتمەداران و نوسەرانی بۆرژوازی کوردەوە باسی مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێم دەکرێت. بێگومان ئەوان ئەم دەسەڵات و حکومەتەی هەرێم کە ٣٠ ساڵە بێجگە لە هەژاری و برسێتی و بێمافی، بێجگە لە تەنگەبەرکردنەوەی ئازادیەکان و کوشتنی نەیارانی سیاسی و خۆپیشاندەران و خەڵکی ناڕازی بە ستەمی دەسەڵاتەکەیان، بێجگە لە بەرپاکردنی شەڕی ناوخۆ و تاڵانکردنی داهاتی کوردستان و دەوڵەمەندکردنی کۆمەڵێك بەرپرس و خاوەن کۆمپانیای نزیك لە خۆیان، هیچ خێرێکیان بۆ خەڵکی کوردستان نەبووە، بە دەسکەوتی مێژوویی خەڵکی کوردستان دادەنێن! ئێستا کە بەهۆی رووداوە سیاسیە تازەکانی ناوچەکەو عێراقەوە پێگەی خۆیان لەق بووەو مەترسی لەسەر دەسەڵاتەکەیان دروست بووە، دەیانەوێ ئەو مەترسیە بە مەترسی لەسەر ژیان و ئایندەی خەڵك هەژمار و ناوزەد بکەن. وەکو ئەوەی خەڵك لە سایەی دەسەڵاتی ئەواندا لە خۆشیەکانی ژیان بەهرەمەند بووبێت و لەهیچ شتێکی کەم نەبووبێت و ئێستا بە تەنگەبەربونەوەی دامێنی دەسەڵاتیان خەڵك ئەو دەسکەوت و خۆشیانەی لەدەست بچێت!
ئەوەی ڕاستیە ئەوەیە کە هیچ کات دەسەڵاتی بۆرژوازی کوردو حزبەکانی یەکسان نەبووە بە دەسەڵاتی خەڵکی کوردستان و رەنگدانەوەی بەرژەوەندیە ئابوری و سیاسیەکانی ئەو خەڵکە. ڕاستە لەسەر بنەمای وەهمێكی سیاسی کە بەشێكی بەرچاوی خەڵکی کوردستان لە سەردەمی ڕاپەڕینی ساڵی ١٩٩١ و هەڵبژاردنی پەرلەمان و دامەزراندنی حکومەتی هەرێم، بەو حزبانە هەیان بوو، ئەوان توانیان وەکو نوێنەرانی خەڵکی کوردستان، دەسەڵاتی هەرێمی کوردستان، بەدیاری لە ئەمریکاو رۆژوا وەرگرن، بەڵام هەرزوو بۆ جەماوەر ئاشکرا بوو کە ئەوان نوێنەرێکی ساختەو ناشەرعیان بوون بۆیە زۆری نەخایاند ناڕەزایەتی جەماوەری بەرامبەر بە حزبە دەسەلاتدارەکانی کوردستان وحکومەتەکەیان سەری هەڵدا و چەندین قۆناغی جۆراوجۆری تێپەڕاند، تا کار گەیشتۆتە ئەوەی خەڵك خوازیاری کۆتایی هاتنی دەسەڵاتی حزبەکانی کوردایەتی و بۆرژوازی کورد بن. ئەم خواستەو ئەو حوکمەی خەڵك کە لەچەندین بۆنەو فرسەتدا رایگەیاندوە، دەرخەری ئەوەیە کە بەرژەوەندی خەڵك و حکومەتی هەرێم یەك شت نین، بەڵکو جیاوازو ناکۆکن! بۆیە مەترسی لەسەر ئەو دەسەڵاتە بەشێوەیەکی سادە ناکاتە مەترسی لەسەر خەڵکی کوردستان.
گومان لەوەدا نیە کە دەسەڵاتی حزبەکانی بۆرژوازی کورد لە عێراقدا بەرهەمی سیاسەتی ئیمپریالیستی و دەخالەتگەری سەربازی و سیاسی ئەمریکاو ووڵاتانی ئەوروپا بوو لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا کە لەرێگای جەنگ دژی رژێمـی سەدام حسین دەچوەپێشەوە. ئەم دەسەڵاتە بەرهەمی خزمەتکاری حزبەکانی کوردایەتی بوو بۆ سیاسەتی جەنگخوازی بۆرژوازی ئەمریکاو ئەوروپا کە ماوەی سێ دەیەی خایاندوە. بەڵام ئێستا ئیتر بارودۆخەکە گۆڕاوە. ئێستا بۆ ئەمریکاو بۆرژوازی رۆژاوا، ناسیۆنالیزمی کوردو حزبەکانی ئەو پێگەیەی جارانیان نەماوە، بۆیە مانەوەی دەسەڵاتی ئەم حزبانەی کوردایەتیش لەبەردەم مەترسی و یاخود گۆڕانکاری جدیدایە. ئێستا چ ئەمریکاو چ ووڵاتانی رۆژوا، بەتایبەتی دوای ئاڵوگۆڕە سیاسیەکانی ناوچەکەو جۆرێك نزیکبوونەوەی نێوان ووڵاتانی کەنداو و سعودیەو چەند ووڵاتی عەرەبی دیکە لەگەڵ ئیسرائیل و دروستبوونی جۆرە بلۆکێكی ناوچەیی دژ بەئێران، لەناو خێزانی بۆرژوازی عەرەبیدا بۆ هاوپەیمانی دڵخوازی خۆیان دەگەڕێن بەمەبەستی پاشەکشەکردن بە دەورو نفوزی ئێران لە عێراق و پتەوکردنی جێ پێی خۆیان لە عێراق و بگرە ناوچەکەشدا. ئاڵوگۆڕە سیاسیەکانی دوای خرۆشانەکانی ئۆکتۆبەری دوو ساڵ لەمەوبەری شارەکانی عێراق پێگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی ئیسلامی سیاسی سەر بە ئێرانی لاواز کردوە. ئەمەش زەمینەی لەبارتر کردوە بۆ جێبەجێکردنی ئەو سیاسەتەیان، بەتایبەتی کە جۆرێك لە بوژانەوەی ناسیۆنالیزمی عەرەبی و عێراقی لە هەناوی ئەو بزوتنەوەیەدا دەبینرێ و ئەمەش رێگای کردەوە بۆ هاتنی کەسێکی وەکو مستەفا کازمی کە بە لایەنگری ئەمریکا یاخود بەبەشێك لە پرۆژەی ئەمریکا لە عێراق ناوزەد دەکرێت.
بەمجۆرە بەهێزکردنی پێگەی عێراق و کێشکردنەوەی بۆناو میحوەری ناسیۆنالیزمی عەرەبی و دەوڵەتە عەرەبیەکانی دۆستی ئەمریکاو بەستنەوەی بەو بلۆکەی دژی ئێرانەوە، یەکێکە لە سیاسەتە بنەڕەتیەکانی ئەم دەورەیەی ئەمریکاو ووڵاتانی ئەوروپی لە ناوچەکەو عێراقدا. ئێستا ئیتر حزبەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی و بۆرژوازی کورد دەبێ خۆیان لەچوارچێوەی ئەم سیاسەتەدا بگنوجێنن، کە بەستنەوەیە بە عێراق و بەدەسەڵاتی ناوەندی عێراقەوە. ئەمەش مانای وایە کە بەشێك لەو دەسکەوتانەی لە هەلومەرجی شەڕی دوەمی کەنداو لە ساڵی ٢٠٠٣ دا و لە هاوسەنگیەکی جیاوازدا بەدەستیان هێنابوو، جۆرێك لە سەربەخۆیی سیاسی و ئابورییان هەبوو، کە زۆر حسابیان بۆ دەوڵەتی ناوەندی نەدەکرد، ئێستا لەدەستی بدەن و بە دەسکەوتی کەمتر و بە بەشی کەمتر ڕازی بن و بگەڕێنەوە ژێر باڵی دەسەڵاتی بۆرژوازی عەرەب و دەسەڵاتی حکومەتی ناوەندی.