hkkurdistan
عەبدوڵا مەحمود
یەکی ئایار، ڕۆژی هاوپشتی و هاوچارەنووسی جیهانی چینی کارگەرە. ڕۆژی “نا” وتن و بە نیزامی سەرمایەدارییە، کە کوانووی سەرجەم موسیبەت و کوێرەوەییەکانی دنیاییە.
نا وتن و بە نیزامی سەرمایەداری و وەستانەوە بەڕووی نەهامەتیەکانی سەرچاوەگرتوو لەم سیستەمە تاڵانچی و دڕندەیە، ناسنامەی چینی کرێکارە. هەر ئەم ناسنامە جیهانیەشە وای کردووە چینی کارگەر لە ئایاردا، بێ گوێدانە نەتەوەو نیشتیمان، دین و مەزهەبەکان. رەنگ پێست و دورونزیکی لەیەکتری، ژن بوون و پیاو بوون، لاو و بە تەمەن، لەسەر کار و بێکار، لەدەور یەکتری کۆدەبنەوە. کۆبوونەوە و مەراسیم سازدەدەن، جەژن دەگێرن و پیرۆزبایی لە یەکتری دەکەن، پەیامی هاوپشتی بۆ یەکتری دەنێرن، پشتیوانی بۆ یەکتری دوپات دەکەنەوە. ناسنامەی ئایار، بەوێنەی ناسنامە جیهانی دەکەنە جێگرەوەی ناسنامە خوێجیی و نیشتیمانی نەتەوەییی و مەزهەبیەکان. ناسنامە دروستکراو ساختەکان لە ژێر هەیمەنەی ناسنامەی جیهانی چینی کرێکاردا، ون دەبن.
یەکی ئایار… جەژن و ڕۆژی هیچ دەوڵەت و وڵات و دین و مەزهەب و کەمایەتی و زمان و کەلتورێک نییە. هەرکام لە دەوڵەتەکان، وڵاتەکان، نەتەوەکان، مەزهەبەکان و ئاینزاکان، تایفە و کەلتورەکان… دەیان بۆنەو رۆژی نیشتیمانی و نەتەوەیی، دینی و مەزهەبی، تایفی و کەلتوریان هەیە، بەڵام هیچ کامیان زاتی ئەوە ناکەن ئایار بە جەژن و رۆژی خۆیان بزانن. لەبەرامبەردا چینی کرێکار لەهەر جێگاو گۆشەیەکی ئەم هەسارەیە بن، سەر بەهەر نەتەوەو نیشتیمان و هەڵگری هەر دین و دین زاو مەزهەب و کەلتورێک بن، بە هەر زمانێک بدوێن و رەنگی پێستیان هەر جۆرێک بێت، یەکی ئایار بە رۆژی هاوپشتی و هاوچارەنووسی و جەژنێکی چینایەتی دەزانن. مەبنای ئەو واقعیەتە حاشا هەڵنەگرەش ئەوەیە، چینی کریکار ئەو ئۆردووە عەزیمەیە کە هەژمار بە ژمارەی هیچ وڵات و نەتەوەیەک ناکرێت. وە جێگەی ئەو لە بەرهەمهێنان و چەرخاندنی کۆمەڵگەدا لەسەرجەم دنیادا میحوەرییە.
خاڵی هاوبەشی چینی کریکار لەناو دەیان و سەدان ولات و دەوڵەت و نەتەوەی جیاجیادا، هاوچارەنووسی چینی کریکار لەناو رەنگاڵەیی هەمەجۆری دەسەڵاتدارێتیەکاندا، ناچاربوونیەتی بە فرۆشتنی هێزی کارو کۆیلەبوونی کاری کرێگرتەیە.
لەناو نزیک بەهەشت ملیار ئینسانی سەر ئەم گۆی زەویەدا، کەمایەتیەکی زۆر زۆر ناچیزی لێ دەرچێت، باقیەکەی بۆ مانەوەیان لە ژیان، ناچارن هێزی کاریان بفرۆشن و ئامادەبن بۆ رۆژانی دواتریان… ئەمە ئەو ئۆردووە بێ شومارەیە کە کۆمەڵگە دەچەرخێنێت و سەروەت و سامانی کۆمەڵگە، بەرهەم دەهێنێت.
بەکورتی بنەمای ناسنامەی جیهانی کارگەر، کویلەتی بەکرێی چینی کارگەرە لەژێر سایەی نیزامی سەرمایەداریدا و یەک چارەنووس بوونیانە.
هەر ئەو واقعیەتەشە وای کردووە، کە بۆرژوازی لەدەسەڵاتدا بێت یان لە ئۆپۆزیسیۆندا بێت، بەردەوام و بەنەخشە، خەریکی ئەوەن چینی کرێکار لە ژێر ناوی نەتەوەو نیشتیمان، دین و مەزهەب، زمان، رەنگی پێست، ژن و پیاو بوون، لەسەر کار و بێکار… تاد، پارچە پارچە بکەن و ناسنامەی چینایەتیان بسڕنەوە. بەڵام بۆرژوازی لەم مەئموریەتیەدا تێکشکاو و ناکامە. جێگاو ڕیگای چینی کریکار لە بەرهەمهێنان و کۆمەڵگەدا، زۆر لەوە بەرجەستەترە کە ناسنامەکەی بسردرێتەوە، مەگەر بە سڕینەوەی کۆمەڵگەی چینایەتی، کە ئەویش هەر کاری چینی کرێکار و شۆرشی ئەوە.
خواستەکانی چینی کریکار، لە پێناو ژیانێکی باشتردا… لە زیادکردنی کرێوە، تا دەگاتە کەم کردنەوەی شیدەتی کار، لەخەبات بۆ کەمکردنەوەی سەعات کارەوە، تا دەگاتە ئارامی و ئاسایشی شوێنی کار. لە دابین بوونی خزمەتگوزارییەکانەوە تا دەگات بەدەستڕاگەیشتنیان بە بیمەی بێکاری و بیمەی کۆمەڵایەتی و تەندروستیەکان… ئەو خواستانەن کەبۆژوازی نەیتوانیوە، لە چینی کریکاریان بسەنێتەوە یان لەژێر ناوی بەرژەوەندییە قەومی و دینی و نیشتیمانی و بۆنەکانیاندا، پاشەکشەیان پێ بکات. تەنانەت لەو وڵات و کۆمەڵگەیانەشدا، کە زوڵم و کیشەی تر سیاسی و کۆمەڵایەتی بوونیان هەیە، بەڵام ئەولەویەت لە روانگەی چینی کریکارەوە هەر مەسەلەی ژیانێکی باشتر و تیکۆشانە بۆ دابین بوونی خواستە ئابوری و کۆمەڵایەتیەکانیان. لەیەکی ئایارەکاندا، ئەو واقعیەتە زۆر بەرجەستەتر خۆ دەنوێنێت، کە ئایار هەم ناسنامەی چینی کریکارەو هەم ئەولەویەتی خواستەکانیشی خەباتە بۆ ژیانێکی باشتر. میژووی یەکی ئایار لە یەکەم رۆژی جێگیر بوونیەوە تا دەگات بە ئەمڕۆ، میژووی هێنانە مەیدانی خواستەکانیانە لە پێناو دنیایەکی باشتردا… ١ ئایار بۆتە رۆژی کۆبونەوە، مانگرتن، خۆپیشاندان، ئاکسیۆن سازکردن، دوبارەکردنەوەی پەیامی هاوپشتی و هاوچارەنووسی، وە سەکۆیەک بۆ خستنە رووی خواستەکانیان بەلەبەرچاوگرتنی هەلومەرجەکان.
ئایاری ئەمساڵ لەدڵی هەلومەرجێکدا بەڕێوەدەچێت… کە لەژێرسایەی نیزامی چاوچنۆکی سەرمایەداریدا، کۆڕۆنا ڤایرۆس بەربۆتە گیانی ملیاردەها ئینسان، کە لەگەڵ ئەوەدا کە رۆژنە گیانی دەیان هەزار ئینسان دەچنێت… هاوکات بۆتە مایە شەپۆلێکی بەرینی بێکارکردن و ئۆردوی بێکارانی چەند بەرابەر کردووە، هەژاری و برسێتی بێ وێنەی پەرەپێداوە. لەهەمان کاتدا ڤاکسینی کۆڕۆنا و بەکارهێنانی بەشێوەی زۆر هێواش بەڕێوەدەچێت. لە زوربەی وڵاتانی دنیادا بەتایبەتیش لەوڵاتانی دواکەتوو پەراوێزخراودا لە ئاستی نەبووندایە. ئەوە لە حاڵێکدایە بۆرژوازی دەتوانێت لە یەک رۆژدا ئاکامی هەڵبژاردنێک بۆ وڵاتێکی چەند سەد ملیۆنی رابگەیەنێت، بەڵام بۆ دابینکردنی فاکسین و بەرهەمهینانی ڤاکسین کە وەڵامدەروە بە ویستی زۆربەی جەماوەری بێت و دەستە وەستان و لاباکە.
بێگومان ئایاری ئەمساڵ لە دڵی کۆرۆنا ڤایرۆسدا، سنورداریەک دەبەخشیت بە مەراسیم و ئاکسیۆنە ئایارییەکان، و رابەرانی کرێکاری و چەپ و کۆمۆنیستەکان ناچار دەکات، کە ڕەچاوی هەلومەرجی ئێستا و دۆخی کۆرۆنا ڤایرۆس بکەن، بەڵام ئەمە هەرگیز بەمانای دەستهەڵگرتنی چینی کریکار لە ڕێزگرتن لە ئایارو دەستبەرداربوون لە خواستەکانیان نییە.
چینی کریکار لە کوردستان وەکو بەشێکی دانەبراو لە چینی کریکاری جیهانی لە جەرگەی هەلومەرجی ئێستادا، خاوەنی خواست و داوکاری تایبەتی خۆیەتی. ئەگەر چینی کریکار لە ئاستی جیهانیدا خوازیاری خواستە هاوبەشەکانییەتی و بە شێوەی گشتی وێڵی دنیایەکی باشتر و ژیانێکی تەسەلترن، و لەهەر وڵاتێکێشدا لەدەوری خواستی تایبەتی تەوەرە دەبەستن و سیما و تایبەتمەندی دەدەن بە ئایار، ئاواش لە کوردستان چینی کریکار… خواستی تایبەت بەخۆی هەیە. گرنگترین خواستی چینی کریکار لە کوردستاندا بەجیا لە دوپاتکردنەوەی هاوپشتی چیینایەتیان لەگەڵ کرێکارانی جیهاندا، خواستی زیادکردنی کرێ، فەراهەم بوونی ئەمنیەتی شوێنی کار و ئازادی مانگرتن و ڕیکخراوبوون… سەرەکیترین خواستەکانی چینی کریکاریی کوردستانن لە ئایاری ئەمساڵدا.
کرێکارانی کوردستان بۆ هێنانە مەیدانی ئەو خواستانەیان لە ئایاردا پێویستە لە ئێستاوە خۆیان بۆ رۆژی یەکی ئایار ئامادەبکەن، بە لەبەرچاوگرتنی هەلومەرجی ئێستای کۆرۆنا ڤایرۆس و ڕینماییە تەندروستیەکان، لە ڕیگای ڕاگرتنی کار، وەخستنە رووی داخوازییەکانیان لە ڕێگای نوینەرانیانەوە، نمایشی یەکگرتوویی چینایەتی و هێنانە مەیدانی خواستەکانیان بکەن. لەم راستایەدا رۆڵی رابەرانی کریکاریی و کریکارانی سۆشیالیست و کۆمۆنیست چارەنووسازە.
بژی یەکی ئایار، ناسنامەی چینایەتی چینی کریکاریی جیهانی لەپێناو ژیان و گوزەرانێکی تەسەل و دنیایەکی باشتردا.
