hkkurdistan
رۆژنامەی دەستور
ناسک ئەحمەد ناوێکی دیار و هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی چەپ، داکۆکیکارێکی سەرسەختی مافی ژنان، ماوەیەکە قسەی لەسەر دۆخی سیاسی کوردستان و ململانێی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن نەکردووە، دەستوور دەرفەتی بۆ رەخسا چاوپێکەوتنێکی لەگەڵ سازبکات تا دیدگای ئەو بۆ خوێنەرانی بخاتەڕوو. ناسک ئەحمەد چۆن رەخنەی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن دەکات، ئاواش رەخنە لەسەرانی چەپ دەگرێت و پێیوایە ئەوان ناتوانن رابەرایەتی جەماوەری ناڕازی بکەن.
دەستوور: رات چییە لەبارەی ئۆپۆزسیۆنی كوردی؟ ئەگەر تەماشای ئەزموونی ئەم چوار ساڵەی رابردوویان بكەین، چ كارێكی جدیان لێدەنرێت؟ پێتوانیە ئۆپۆزسیۆنبوون تەنیا لەكۆمەڵە پرۆژە یاسایەكی كرچ و كاڵ و بێڕۆحدا كورتبووەتەوە؟
ناسك ئەحمەد: رێگەبدەن سەرەتا بڕێك لەسەر ئەو كاریكاتۆرە پوچ و بێناوەڕۆكە قسەبكەم كە میدیاكانی درۆهەڵبەستن و كۆمپانیاكانی شێواندنی حەقیقەت بەناڕەوا ئەحزابی ئۆپۆزسیۆن و خودی چەمكی ئۆپۆزسیۆنیان لەژێردا وێناكردووە! ئەوان چەندان ساڵە تێدەكۆشن كە كۆمەڵگە بەو باوەڕە بگەیەنن كە ئۆپۆزسیۆنبوون راستەوخۆ قەرارگرتنە لەسەنگەری خەڵك و كۆمەڵگەدا و لەكێشمەكێشی نێوان بەرەی دەستتەنگ و بێبەشی كۆمەڵگەدا لەدژی دەسەڵات، ئەو نوێنەرایەتی خەڵك دەكات! ئەم وێنا و پێوەدانگە لەسەر ئۆپۆزسیۆن پوچ و فریوكارانەیە. ئۆپۆزسیۆنبوون بەتەنیا، هیچ راستییەك دەربارەی هیچ حزبێك ناڵێت و ئیمتیازی لایەنگری لەخەڵك و كۆمەڵگە و ئینسانیەت و پێشكەوتنخوازی ناكات بەیەخەی هیچ كەس و لایەنێكدا. ئۆپۆزسیۆنی حكومەتەكەی كارەزای ئەفغانی، ئینسانكوژانی تاڵیبانن! ئەوەی كە ناوی بەرەی ئۆپۆزسیۆنی سوریای لەسەر خۆی داناوە، هەزارجار رووی حكومەتەكەی ئەسەدی سپیكردووە! بۆیە پرسیاری سەرەكی كە دەبێت بۆ ناسینی هەر هێزێكی ئۆپۆزسیۆن بكرێت ئەوەیە كە ریشەی چینایەتی ئەو هێزە چییە و نوێنەرایەتی چ قازانج و بەرژەوەندییەكی چینایەتی دەكات؟ ئەگەر ئەو پێوەدانگە بۆ ناسینی حزبەكانی بەرەی ئۆپۆزسیۆنی بۆرژوایی كوردستان بەدەستەوە بگرین، زۆر سادە دەتوانین لەسەر بەرنامەو سیاسەت و كار و كردەوەكانیان قەزاوەت بكەین. چ سەرانی ئێستای دەسەڵات و چ سەرانی ئێستای ئۆپۆزسیۆن سەدانجار پێیان لەو راستییە ناوە كە ئەو سیستمی دەسەڵاتدارێتییەی ئێستا لەكوردستاندا هەیە، هەموویان دەستیان لەدامەزراندنیدا هەیە و تێیدا شەریكن، بەڵام بەو هۆیەوە كە جەماوەری ناڕازیی خەڵكی كوردستان كاسەی سەبریان لەبەرانبەر ئەم دەسەڵاتە هەتا سەر مۆخ كۆنەپەرست و نایەكسانەدا پڕبووە و ئاواتەخوازی رۆژێ زووتر ژێرە و ژووركردنین. دەبینین قارەمانانی دوێنێی جەنگی ناوخۆ و تاڵانچیانی سەروەت و سامانی كۆمەڵگە و بەڕێوەبەرانی زیندانە نهێنی و ئاشكراكانی دوێنێی هەر ئەم دەسەڵاتە، ئەمڕۆ لەبەرگی ئۆپۆزسیۆن و فریوكاری چاكسازیدا، دەیانەوێت ناڕەزایەتی خەڵك بكەنە پردی پەڕینەوەیان بۆ دەسەڵات و ئەزموونی دەسەڵاتدارەتی بۆرژوازی كورد لەڕووخان بپارێزن. چوار ساڵی رابردوو بەرەی بۆرژوایی ئۆپۆزسیۆن “گۆڕان، یەكگرتوو، كۆمەڵ” بەهەق ماندووبوونی زۆریان كێشا تا خەڵكی ناڕازی و توڕەی كوردستان لەدەوری سیاسەتی كۆنەپەرستانەی خۆیان خۆشخەیاڵ بكەن و دەستیان ببەستن لەهەر ئاڵوگۆڕێكی شۆڕشگێڕانە و چاوی ئومێدیان پێ ببڕنە رەحمەتی دەستی ئەندام پەرلەمانە هیچ كارەكانی خۆیان.
درێژەكێشانی هەلومەرجی پڕ گێژاوی كوردستان تا ئەم ساتەوەختە، جگە لەخۆشخەیاڵ مانەوەی تائێستای خەڵك بەسیاسەتی ئۆپۆزسیۆن شتێكی تر نییە. ئەم ئۆپۆزسیۆنە تا بڵێی هێزیكی كۆنەپەرست و دواكەوتووە گەر بۆ لەحزەیەك چاوی رادیكالیزم پێشكەوتوخوازی لەكۆمەڵگەدا پێڵو لەسەر یەك دانێت، ئەوا دواكەتووترین و پیاوسالاریترین یاسای دژە ژنی بەسەر كۆمەڵگەی كوردستاندا فەرزدەكەن و هەوڵدەدەن سیمای مۆدێرنیزم و جوانی و پیشكەوتوویی لەكۆمەڵگەی كوردستاندا بسڕنەوە. سەیركەن لەمەسەلەی مافی خەڵك لەبەڕێوەبردنی چارەنووسی خۆی و كۆمەڵگەدا هەمان قەوانی دەسەڵات لێدەدەنەوە و بەخاتری چەند كورسییەك لەو وەزارەت و پەرلەمانەی، بە‌حیساب ئۆپۆزسیۆنین، بەڵێنی بێدەنگكردنی خەڵك و ئارامیی شەقامەكان بەدەسەڵاتی یەكێتی و پارتی دەدەن، ئەمانە هەموویان بەگۆڕان و پارتی و یەكێتی و ئیسلامییەكانەوە یەك خێزانی بۆرژوا ناسیۆناڵ ئیسلامی كوردن و هەمووان هاوڕان لەسەر حوكمكردن و مەحرومكردنی خەڵك لەسادەترین مافی ئینسانی ئەم سەردەمە و باڵادەستی ئیسلام بەسەر قانوونەوە و بەمیلیشیاكردنی كۆمەڵگە و بەبارمتەگرتنی نانی دەمی خەڵكی كوردستان لەپێناو بەرژەوەندی و مەرامە سیاسی و ئابوورییەكانی خۆیاندا. مه‌ترسی گەورە لەسەر بەلاڕێدابردنی ناڕەزایەتی و جموجوڵی جەماوەری لەكوردستان بۆ گۆڕینی ئەم هەلومەرجە و بەدیهێنانی ژیانێكی باشتر و تێروتەسەل بۆ خەڵكەكەی بزووتنەوەی گۆڕانە بەبڕوای من. ئەمانە دەتوانن سواری سەری ناڕەزایەتیەكانی خەڵكی ببن و بەناوی ئۆپۆزسیۆنبوونی دەسەڵاتەوە، خۆیان تێكەڵی ناڕەزایەتییەكانی خەڵك بكەن، ئەم ناڕەزاییە بەبەرژەوەندیی خۆیان بگۆڕن و لەماهیەتی چینایەتی و پێشكەتووخوازانەی داتەكێنن. گەر كاتێك بەبەشی خۆیان لەدەسەڵاتدا رازینەبوون و ویستیان فشار بۆ یەكێتی و پارتی بێنن، خۆیان دەكەن بەبەشێك لەناڕەزایەتییەكان و بەشێكن لەشەقام، كاتێكیش جموجۆڵی شەقام و ناڕەزایەتییەكان ئارامی گفتوگۆ و رێكەوتنەكانیان تێكبدات، ئەوا خەڵكی ناڕازی گێرەشێوێنن و خواستەكانیشیان ناڕەوایە.
دەستوور: لەچوار ساڵی رابردوودا ئۆپۆزسیۆن زۆر قسەی لەبارەی گەندەڵی و ستەمكارییەكانی یەكێتی و پارتییەوە كردووە، بەڵام لە سەروبەندی دابەشكردنی پۆست و ئیمتیازاتدا هیچ شتێك لەبارەی مافەكانی خەڵك و داواكارییەكانی بۆ نمونە 17ی شوبات لەئارادا نییە؟
ناسك ئەحمەد: گەورەترین خزمەت بەڕاگرتنی دەسەڵاتی بۆرژوا سەرمایەداری كورد لەچەند ساڵی رابردوودا كوتلەی گۆڕان كردوویەتی، ئەویش لەڕێگەی بەلاڕێدابردن و سوار سەربوونی ناڕەزایەتییەكانی خەڵكی كوردستانەوە. لەناوەڕاستی ساڵەكانی دوو هەزارەوە ناڕەزایەتی و جموجۆڵی جەماوەریی خەڵكی كوردستان بۆ مافە سەرەتاییەكان و بەدژی دەسەڵاتی پاوانخوازی یەكیَتی و پارتی لەسەرهەڵدان و گەشەكردندا بوو، باڵێك و جەماعەتێكی ناو یەكێتیی نیشتیمانی جیادەبنەوە و لەژێر چەتری ئەم ناڕەزایەتیانەدا و بەوتنەوەی كۆمەڵێك شیعاراتەوە كە ساڵانێكی زۆر بوون هەر ئەم دەستەیەی كە بوونە گۆڕان، لەناو یەكێتیدا خەڵكیان لەسەر زیندانی و شەلاقكاری دەكرد و ویستیان هێزی جەماوەری پێ كۆبكەنەوە و لەهەمانكاتدا كۆنتڕۆڵی ئەم ناڕەزاییەتیانەیان كرد و بەڕێگەیەكدا بردیان كە دەسەڵاتی بۆرژوازی كوردی بەگشتی زەربە نەخوات. هەمان ئەم سیناریۆیە بەشێوەیەكی زۆر شەفافتر و لەماوەیەكی خێرادا لەحەڤدەی شوباتدا دووبارە بووەوە. لەڕۆژەكانی یەكەمی 17ی شوباتدا، بزووتنەوەی گۆڕان بەشێوەیەكی رەسمی لەبەیانێكدا ئەوەی راگه‌یاند كە ئەو بەدوورە لەم حەرەكەتە و بەگێرەشێوێنی لەقەڵەمدا، بەڵام لەگەڵ بەرەوپێشچوون و گەورەبوونی ناڕەزایەتییەكاندا، چالاكوانیان ناردە ناو حەرەكەتەكەوە و دركیان بەوەكرد، گەر پشت لەم حەرەكەتە بكەن وەك هێزێك تەریك دەكەونەوە، بەپێچەوانەوە دەتوانن ئەم حەرەكەتە بەكاربێنن بۆ فشاری زیاتر خستنە سەر یەكێتی و پارتی. چوونی گۆڕان بۆ ناو حەرەكەتی 17ی شوبات، پەیوەندی نەبوو بەماف و داواكارییەكانی خەڵكەوە، بەڵكو رێگەیەك بوو كە لێوەی هاوسەنگی هێزی لەبەرامبەر پارتی و یەكێتیدا بەقازانجی خۆی لاسەنگبكات و لەسەر مێزی گفتوگۆ لەگەڵیان، هێزێكی گەورەتر لەخۆی نیشانبدات، بۆیە نەك شتێكی سەیر نییە كە لەسەروبەندی دابەشكردنی پۆست و ئیمتیازاتدا قسە لەسەر داواكاری و مافی خەڵك نەبێت، بەڵكو بەڵێنی ئارامكردنی شەقامەكان و داخستنی دەمی خەڵك بدرێت لەلایەن ئەم ئۆپۆزسیۆنەوە. ئەوەی شتێكی تری لەم ئۆپۆزسیۆنە چاوەڕێدەكرد، یان چاوەڕێدەكات، ئەوە یان هێشتا پەتای خۆشباوەڕیی بەم هێزانە بەرینەداوە، یان بەرژەوەندییەكی چینایەتی بەم هێزانەوە دەیبەستێتەوە.
دەستوور: كێشەی ئۆپۆزسیۆن بەتایبەت بزووتنەوەی گۆڕان، تەنیا لەگەڵ هەندێك تەكتیك و بەرنامە و شەخسی پارتی و یەكتێیدایە، كێشەی ئۆپۆزسیۆن لەگەڵ شتە ریشەییەكاندا نییە، بۆ نمونە دابونەریت و كولتوور وەك خۆی ماونەتەوە و كاریان لەسەر نەكراوە، پێتوانییە بەم هۆیەوە هەندێك كێشەی رووكەش چارەسەركراون و كێشە و گرفتە ریشەییەكان وەك خۆیان ماونەتەوە؟
ناسك ئەحمەد: بزووتنەوەی گۆڕان و پارتی و یەكێتی و ئیسلامییەكان ئەندامانی یەك خێزانی بۆرژوازی كوردن. لەنێو ئەم خێزانەدا دەكرێت هەزار و یەك كێشە لەسەر چۆنیەتی راگرتنی دەسەڵاتی سەرمایەدارانەیان بەسەر چینی كرێكار و بەشی هەرە زۆری بێبەشانی كۆمەڵگەوە رووبدات، تەنانەت زۆرجار هەر لەم پێناوەدا دەست بۆ چەك دەبەن و كارەساتی خوێناوی بەنسیبی كۆمەڵگە دەكەن. مێژووی رابردووی ئەم حزبانە لێوان لێوە لەم كارەساتانە. بزووتنەوەی گۆڕان بۆ ئەوە دروستنەبووە تا ئاڵوگۆڕی ریشەیی لەكۆمەڵگەدا پێكبێنێت، دروست بەپێچەوانەوە، ئەو بۆ ئەوە دروستبووە، ئەگەر خەڵك ئومێدیان لەدەسەڵات بڕی و ویستیان بەهێزی شۆڕشگێڕانە و سەربەخۆی خۆیان هەلومەرج بەقازانجی خۆیان یەكلاییبكەنەوە و مشتێك ملیاردێری ئێستا لەدەسەڵات بكێشنە خوارەوە، ئەو لەنیوەی رێگەدا جڵەویان بكات و كۆمەڵگە لەپەتای شۆڕش دووربخاتەوە و رێگای هەڵبژاردن و كوتانی مێزەكانی پەرلەمانیان بخاتە بەردەم. بزووتنەوەی گۆڕان و بەرەی ئیسلامییەكان لەڕووداوەكانی 17 شوبات و رۆژانی دواییدا هەر ئەمەیان كرد، بۆیە ئێستاش لەپێشبڕكێی شەریكبوون لەدەسەڵاتدا وەستاون تا شیرینییەكەیان وەربگرن. گێژاوی سیاسیی كوردستان چۆن بەهێزێك چارەسەردەكرێت كە خۆی بەشێك بێت لەخوڵقێنەرانی گێژاوەكە، یان نانی مانەوەی بەمانەوەی گێژاوەكەوە گرێی خواردبێت.
بەڕاستی جێگەی تێنەگەیشتنی قوڵە لەكۆمەڵگە و میكانیزمی گۆڕینی، ئەگەر كەسێك پێیوابێت، كۆمەڵگەی كوردستان و فەرهەنگ و دابونەریتی دواكەوتووانە و كێشە بنەڕەتییەكانی ئەم كۆمەڵگەیە، لەسەر دەستی بزووتنەوەی گۆڕان و هاوپەیمانە تاسەر مۆخ كۆنەپەرستە ئیسلامییەكانی دەگۆڕێت. من نازانم گۆڕینی ریشەیی و بزووتنەوەی گۆڕان بۆ دەبەستیت بەیەكەوە، تەنانەت ئەوان خۆشیان لەهیچ شوێنێكدا باسیان لەگۆڕینی ریشەیی نەكردووە، گۆڕان وەختێك دەڵێن دەیگۆڕین هەر مەبەستیان ئەم گۆڕینەیە كە ئێستا پێیگەیشتوون، گۆڕان لەبەش و ژمارە و دەموچاوی بەشەرەكانی ناو كورسییەكانی پەرلەمان و وەزارەتەكاندا، نەك دەستكاریكردنی بۆ نمونە یاسا پیاوسالاری و دژە ژنییەكان، تەنانەت بۆئەوەی هەر ئەم لێكدانەوەیە بەدوور بێت لێیان، هەر لەسەرەتاوە وتیان رەخنە لەدینی ئیسلام و ئەو یاسایانەی كە سەرچاوەكەی ئیسلامە، بۆ ئێمە هێڵی سوورە. هەر لەسەرەتاوە بەهاوپەیمانی لەگەڵ كۆنەپەرستترین و رەشترین گروپ كە ئیسلامییەكانن هاتنە مەیدان، ئەو هێزانەی كە چاویان بەكەمترین مافی ژن و لاوانی ئەم كۆمەڵگەیەدا هەڵنایەت و لەنمونەی هەر ئەم گروپانەیە كە لە ناوچەكەدا رەشترین و نائینسانیترین مێژوویان لە كەلەپاچەكردن و سەربڕینی ئینسان و لاقەكردن و بەردبارانكردنی ژناندا تۆماركردووە.
گۆڕینی ریشەیی بەهێزیك دەكرێت كە رەخنەگرێكی هەمەلایەنەی كۆمەڵگە بێت، لەگەڵ ئیسلام و ناسیۆنالیزم و بیروباوەڕی كۆنەپەرستانە و دواكەوتووانەدا سازش نەكات و لەجەنگێكی بیئەملاولا بێت لەگەڵیاندا، بەبنەما ئابوورییە نا یەكسانە سەرمایەدارییەكان رەخنەگر بێت و ئاڵای هەڵوەشانەوەی ئەم بنەمایەنە هەڵبگرێت.
دەستوور: دەسەڵاتی پارتی و یەكێتی لەڕێگەی هێز و پارەوە بەزۆر درێژە بەخۆی دەدات، ئایا ئەمە دەكرێت هەتا سەر وەها بێت؟ ئەم دۆخە چۆن چارەسەردەكرێت؟ لەنێوان ئۆپۆزسیۆنێكی شەرمن و دەسەڵاتێكی ستەمكاردا، چارەسەر چییە؟
ناسك ئەحمەد: پێویستە بارودۆخی ئێستای كوردستان و ئەو گێژاوە سیاسییەی كە ژیانی ملیۆنان مرۆڤی ئەم كۆمەڵگەیەی لەقاڵبداوە، وەك ئەوەی هەیە بناسین. تابزانین ئێمە لەگەڵ چ كێشەیەك بەرەوڕووین و چۆن چارەسەر دەكرێت و بەچ هێزێك دەكرێت و دەبێت چیبكەین، چونكە هەم دەسەڵات و هەم ئۆپۆزسیۆنەكەی ئاگاهانە دەیانەوێت كێشە ریشەییەكانی كۆمەڵگەی كوردستان لەدزی و تاڵانی كۆمەڵێك بەرپرسی حزبەكانی دەسەڵاتدا وێنابكەن و بۆ چارەسەریشی گۆڕینی دەموچاوەكان و پرۆژە پوچەكانی چاكسازی، نیشانی خەڵك بدەن. گەڕان بەدوای چارەسەری دۆخی سیاسی لەنێو ململانێی نێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆندا نییە. ئەوەی كە دەستی ناوەتە بینەقاقای كۆمەڵگەی كوردستان و گەورەترین كۆسپی لەبەردەم هەر جۆرە ئاڵوگۆڕ و گەشە و هەڵدانێك لەژیانی خەڵكەكەیدا دروستكردووە و چەندان ساڵە كۆمەڵگەی غەرقی گێژاوی سیاسی كردووە، خۆی ئاكامی لكاندنەوەی بەناڕەوای كوردستانە بەدەوڵەتی بۆرژوا قەومی–ئیسلامیی عێراقەوە. ئەمەش لەچوارچێوەی فیدراڵیزمی قەومیدا و بەیاساییكردنی دەسەڵاتی میلیشیایی یەكێتی و پارتی و پارچە پارچەكردنی كوردستان بەهێزی چەك، بۆ ناوچەكانی ژێر نفوزی خۆیان و بەمشێوەیەش بارمتەگرتنی ژیان و موقەدەراتی خەڵكەكەی. بۆیە چارەسەری ئەم هەلومەرجە و تەنانەت هەر ئاڵوگۆڕێكی بەرچاو لەژیانی مادی و مەعنەویی كۆمەڵگەدا، بەستراوەتەوە بەجیابوونەوەی كوردستان لەعێراق و پێكهێنانی دەوڵەتێكی سەربەخۆی سكۆلاری نا نەتەوەیی و نائاینی. سەربەخۆیی كوردستان و پێكهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆ، ناتوانێت بەدەستكۆتاكردنی دەسەڵاتی میلیشیایی یەكێتی و پارتیدا كە كۆسپی سەرەكی ئەم رێگەیەن تێنەپەڕێت. ئەزموونی ژیانی سەختی زیاتر لەدوو دەیەی رابردووی كۆمەڵگە، ئەو راستییەی هەزارجار سەلماندووە كە ئەم دەسەڵاتە میلیشیاییە قابیلی چاكسازی نییە. ئەم دەسەڵاتە دەبێت لەڕێگای شۆڕشی كرێكاران و لاوان و ژنانی ستەمدیدە و جەماوەری دەستتەنگی كوردستانەوە بڕوخێنرێت و كۆمەڵگەیەكی سەربەخۆی شایستەی ئینسانی بۆ خەڵكی كوردستان و دەسەڵاتێكی هەڵبژێردراوی راستەوخۆی خەڵك بخرێتە جێگەی. ئەم رێگاچارەیە، بەبەرەی رێكخراو و بەرچاوڕۆشنی كرێكاران و لاوان و ژنانی ستەمدیدە و جەماوەری دەستتەنگی كوردستان دەكرێت.
دەستوور: پێتوانییە بوونی هێزی چەپ و بەرنامەی چەپ بۆ ئەم ساتەوەختە گرنگە؟ بۆچی چەپەكان نەیانتوانیوە ببنە ئۆپۆزسیۆنێكی كارا؟ غیابێكی گەورە هەیە و پێویستی بەدەركەوتنی بزوتنەوەی چەپ هەیە، چەپەكان لەكوێن و بۆچی جگە لەهەندێك هەوڵی كۆمەڵایەتی، هەوڵ و رۆڵ و كاریگەریی سیاسییان نییە؟ بۆچی بەرنامەی جدی و سیاسییان نییە بۆ گۆڕینی كۆمەڵ؟
ناسك ئەحمەد: هێزی چەپ دەبێت پێناسەبكەین كە مەبەستمان لەچ هێزێكە. ئەو هێزە كۆنەپەرستانە زۆرن كە خۆیان لەژێر ناوی چەپدا حەشارداوە. لەكوردستانیشدا لەمجۆرە هێزانە كەمنین، كاتێك كە دەرگا بەڕووی مۆدێرنیزم و كۆمۆنیزمدا ئاوەڵایە و مۆدێلی مەركسیزمە، ئەوا ئەوان لەمەكتەبی فیكری ماركسیزم-لینینیزمەوە هاتوون و لەڕیزبەندی بزووتنەوەكاندا لەئەوسەری چەپدا خۆیان دەبیننەوە، كاتێكیش فەزا بۆ كۆمۆنیستەكان تەسكدەبێتەوە و هێرش بۆ سەر كۆمۆنیزم و ماركسیزم دەستپێدەكات و رەونەق دەدرێت بەبیروباوەڕی كۆنەپەرستانە و دواكەوتووانە و بزووتنەوە دینییە مردەوەبووەكان زیندوو دەكرێنەوە بۆ گیانی كۆمەڵگە، ئەوا ئەم چەپانە لەهەموو كەس خراپتر دەمیان بەڕووی ماركس و ماركسیزم دەكەنەوە و بۆ بەرگری لەشەریعەت و مەزهەب، لەئیسلامییە سەلەفییەكان بەپەرۆشترن. هەر بۆیە لێرەدا من ئەوە بەفەرز وەردەگرم كە مەبەستی ئێوە كۆمۆنیزم و بەرنامەی كۆمۆنیستەكانە. بەبڕوای كۆمۆنیزم و بوونی هێز و قوتبێكی كۆمۆنیستی نەك لەئێستادا، بەڵكو بەدرێژایی دروستبوونی كۆمەڵگەی سەرمایەداری، پێویستییەكی چارەهەڵنەگرە بۆ رزگاركردنی جەماوەری كرێكار و زەحمەتكێش و سەرجەم كۆمەڵگە لەدەرد و موسیبەتەكانی نیزامی سەرمایەداری و دەسەڵاتی بۆرژوازی بەهەموو شكڵ و شێوەكانییەوە. بەڵكو گەر ئەمڕۆ لەدنیادا شاهیدی لەئارادابوونی هێزێكی ئینتەرناسێۆنالیستی كۆمۆنیستی بەهێز بووینایە، ئەوە دڵنیابە لەوەی بەشێكی هێجگار زۆر لەم موسیبەت و كارەسات و ماڵوێرانییەی كە بەسەر بەشەری ئەم سەردەمەدا هاتووە و بینیومانە، روویان نەدەدا و بەشەریەت و ئاستی ئاسوودەیی و كامەرانی و خۆشبەختی بەشەر ئێستا لەجێگەیەكی تر و باشتردا دەبوو. كۆمەڵگەی كوردستان وەك هەر كۆمەڵگەیەكی تری سەرمایەداریی ئەم سەردەمە، بەتایبەتی لەچەند دەیەی رابردوودا قڵشتی چینایەتیی نێوان سەرمایەداران و چینی كرێكار و ئۆردووی بەرینی جەماوەری دەستتەنگ، بەوپەڕی رادەی خۆی گەیشتووە. ئێستا ئیتر رەنگە شیكارییەكی ورد بۆ نیشاندانی ئەوەی كە تەواوی كێشەكانی تری كۆمەڵگە لەمەڕ مافەكانی ژنان و لاوان و ئازادییەكان لەدەوری ناكۆكیی چینایەتیی چینی كرێكار و چینی بۆرژوازی كوردستان تەوەرەی بەستووە، پێویست نەبێت. هەربۆیە چارەسەری ریشەیی كێشەكانی ئەم كۆمەڵگەیە بەبەرنامە و پراكتیكی كۆمۆنیزمی كرێكاری و حزبەكەیەوە گرێی خواردووە. ئەوەی كە ئەم هێزە بەشێوەیەكی سیاسیی كاریگەر بۆ غائیبە، راستییەكەی وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە بۆ منیش ئاسان نییە و مەشغەڵەمە. من وا دەزانم ئەم باسە دەبێت كراوە بێت تا هەڵسوڕاوانی كۆمۆنیست و كرێكارانی پێشڕەو و كۆمۆنیست لەمبارەیەوە قسەی خۆیان بكەن و رێگای دەربازبوونی كۆمەڵگە پەیدابكەن. من بەدەوری خۆم دەتوانم هێما بەچەند خاڵێكی سەرەكی بكەم:
یەكەم: بۆئەوەی بەدیل و رێگەچارەیەكی شۆڕشگێڕانەی ئینسانی لەهەر كۆمەڵگەیەكی دیاریكراودا شانسی بەدیهاتنی هەبێت، تەنیا راست و دروستبوونی بەس نییە، بەڵكو دەبێت خاوەنی حزبێكی بەهێزی مەیدانداری كۆمەڵایەتی بەرچاو رۆشنبێت. كرێكاران و خەڵكی بێبەشی كوردستان سەرباری هەر كەموكوڕییەك خاوەنی حزبی كۆمۆنیستی خۆیان بوون، بەڵام بەپیلانی راستەوخۆی كۆماری ئیسلامیی ئێران و بەڕابەریی یەكێتیی نیشتیمانی هێرشی سەربازی كرایە سەر ئەو حزبە و هەڵسوڕانی قەدەغەكرا و پاشەكشەیەكی هەمەلایەنەی بەسەردا سەپێنرا.
دووەم: سەرگەردانیی كوردستان و نەبوونی حكومەت و دەسەڵاتی سەدان هەزاری كەسی میلیشیای چەكدار و بەبارمتەگرتنی ژیان و موقەدەراتی كۆمەڵگە و جەنگی ناوخۆ و دەستوەردانی وڵاتانی ناوچەكە لەكوردستان و پەرەدانی مادی و مەعنەوی بەڕەوتی كۆنەپەرستیی ئیسلامی سیاسی، كۆمەڵگەی كوردستانیان لەگەڵ گەورەترین گێژاوی سیاسیدا بەرەوڕوو كردووە، لەئاوها هەلومەرجێكدا بوار بۆ گەشەی كۆمۆنیزم و چەپ تەنگدەبێتەوە.
سێیەم: ئالودەبوون بەسوننەتی چەپی رۆشنفكری ناكرێكاری و ناكۆمەڵایەتی كە وەك وەرهەمێكی سەرەتانی لەساڵانی حەفتاكانەوە كۆمۆنیزمی لەباوەشی چینی كرێكار دوورخستووەتەوە و چەقی قورسایی هەڵسوڕانی كۆمۆنیستەكان جەرگەی كۆمەڵگە و چینی كرێكار نەبووە. رابەرانی راستەقینەی ناو چینی كرێكار بریتینەبوون لەبڕبڕەی پشتی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری بەتایبەتی و لەسەحنەی سیاسیی كۆمەڵگە بەگشتی غائیب بوون.
