یەکێتی لەم کۆنگرەیەدا چی لێ بەسەر دێت …؟!

پرسی بەستنی کۆنگرەی چوارەمی یەکێتی نیشتیمانی دەمێکە، و تانەنەت پێش مردنی تاڵەبانیش هەتا ئێستا، کەم ڕۆژو هەفتە هەبووە نەبووبێتە یەکێک لە هەواڵە بەرچاوەکانی میدیاکان و سەرخەتی هەواڵەکان، بە گشتی و میدیای  خودی یەکێتی بە تایبەتی. هەروەها بۆتە جێگای پرس و ڕای رۆژنامەنوسان و سیاسەتمەداران و چاودێرانی سیاسییش. جا بەڕەچاوکردنی ئەوەی یەکێتی یەکێک لە دوو هێزە قەومی و میلیشا دەسەڵاتدارەکانی کوردستانە هەر  بۆیەش بەستنی کۆنگرەکەی  کاریگەری  دەبێت لەسەر خۆیان و کۆمەڵگەش .لەم سۆنگەیەشەوە ئێمەش بە پێویستی دەزانین لە گۆشەنیگای خۆمانەوە لە وەڵام بەم پرسیارەوە ڕایەکەمان بدەین، کە لەو باوەرەدام پرسیاری زۆر چاودێرو کەسانی تریش بێت.

پرسیارەکەش ئەوەیە  کە: یەکیتی لەم کۆنگرەیە بە داوە چیان لێ بەسەر دێت؟!بەرلەوەی تەنها بە ڕستەیەکی کورت وەڵام بدەمەوە وا پێویست دەکات هەندێک قسە لە پێشینەی فکری و سیاسی و ڕێکخراوەیی و دۆخی تا ئێستایان بکەین تا ببێتە مایەی پشت بەستن بە بەڵگەی سیاسی بۆ ئەوەی وەڵامەکەمان وەک پێشبینی یەک بە واقعی بێتە بەرچاو… دیارە کورتترین وپوخترین و ڕۆشنترین تێزیک کە ناوەڕۆکی ئایدیولۆژی و فکری و سیاسی و ڕێکخراوەیی هەمەلایەنەی یەکێتی دەربڕێت ئەوەیە کە یەکێتی  لەسەرەتای پێکهاتنیەوە لە نیوەی حەفتاکانەوە تا ئێستا، بەڕەچاوکردنی هەندێک ئاڵوگۆڕ، کە ڕەنگدانەوەی بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی و چینایەتی کۆمەڵگەی کوردستان و عێراق و ناوچەکەو جیهان بووە، بریتی بووە لەوەی کە باڵێکی بزوتنەوەی ناسیونال عەشیرەتی کورد- کوردایەتی– یە کە بە جەلالی ناسراوە بەرامبەر باڵە ڕەسەنە قەومی عەشیرەتییەکەی تر کە پارتییەو بە مەلایی ناسراوە لە کۆتایی پەنجەکانەوە تا ئێستا.بێگومانە ئەم تێزە لای ئەو ڕۆشنبیرو نووسەرو سیاسیانەی لە هەناوی خودی جوڵانەوە قەومییەکەو باڵەکانی –پارتی و یەکیتی– دان هەرگیز بۆیان هەزم ناکرێت و دانی پیانانێن. بێگومان ئەمەش لەبەر ئەوەی ئەوانە خێل و قەوم و نەتەوەو نیشتیمان و گەل و..هتد وەک دیاردیەک کە ئاکامی بەرەو پێشەوەچوونی کێشەو ململانێی چینایەتی هەناوی هەموو کۆمەڵگەیەو، هاوکات گۆڕان و وەرچەرخانە فکری و سیاسی و کەلتورییەکان نابین، بەڵکو بە دیاردەیەکی ئەبەدی و ئەزلی و سروشتی دەبینن. تەنانەت کە ئەم جۆرە گفتوگۆیەیان لەگەڵ دەکەیت وەک ئەوە وایە کە ئاسنی گەرم بە چەکوشێکی نەرمی سارد بکوتی بۆ ئەوەی بیتوێنیتەوە کە ئاکامەکی ئەوەیە چەکوشەکە دەتوێتەوە نەک ئاسنە ساردەکە.هەڵبەت توێژێکی تری ئەم جوڵانەوەیە، کە زیاتر ڕۆشنبیرە وردە بۆرژواکان و بەناو چەپگەراو سوسیال دیموکراتەکانن، زیاتر بەشێکی ڕابردویی یەکێتی بوون، ئەوە دوو دەیەیەک دەبێت لە دەرەوەی یەکیێتن درکێکی ناڕۆشنیان هەیە لەسەر ئەم تێزە. بەڵام ئەوانە هەندێکیان پێیان وایە

کە ئەمە تەنها تایبەتمەندی پارتیەو بەس. وە هەندێکیان تریشیان پێیان وایە پارتی و یەکیت و زۆر بەناو حزبۆکەی تریش هەر وان. لەهەمان کاتدا ئەوانە ناوەڕۆکی خودی جوڵانەوە قەومییەکە –کوردایەتی – وەک جوڵانەوەیەکی چینی بۆرژوازی لە کۆمەڵگەی کوردستان نابینن. هەر بۆیەش  ڕەخنەو سەرنجەکانیان لە باشترین باردا شۆر نابێتەوە بۆ هۆکارە ئابوری و کۆمەڵایەتی و فکرییەکانی ئەوەی بۆ ئەم جولانەوە قەومییە خێڵەکی و میلیشایییە ئاوایە. ئەوانە هەر پێیان وایە مادام خەڵکی کوردستان ستەمی قەومیان لەسەرە کەواتە جوڵانەوە قەومییەکەشی هەمان ناوەڕۆکی پێشکەتنخوازی و نیشتیمانی سەدەکانی نۆزدەو بیستی ڕابردوویان هەیە کە کاتێک سیستەمی دەرەبەگایەتی فەڕمانرەوا بووە. تەنانەت ئەم دیدو بۆچون و لێکدانەوەی باوی حزبە شیوعییەکان و چەپی باوی چەند دەیەی رابردوو بووە ئێستاش برەوی هەیە لەناویاندا. وە هەر لەم روانگەو خەیاڵ پڵاوەوە بە جۆرێک هاوئاسۆ و هاو ئامانج و هەمیشە هاوپەیمانیان لە زۆر لایەنەوە تەنانەت لە دەسەڵاتی سیاسی و ئیداری ئەم نزیک بە ٣ دەیەی رابردوویان. بەڵام وەک ڕۆشنمان کردەوە ئەوە دەیان ساڵە ڕۆشنبیرو نووسەرو سیاسەتمەدارەکانی باڵی مەلایی، کە پارتییە، زیاتر شانازی بەم چەمکانەوە دەکەن و ئەم شانازی کردن و پیرۆزکردنەش لە خودی کەسایەتی و بنەماڵەو خێڵی بارزانی یەوە دەست پێدەکات.هەر بۆیە ئەم فکرو کەلتورە کۆمەڵایەتی و سیاسییە زۆر ڕیشەیی ترە لە ناو پارتی، بەڵام یەکێتی بەهۆی ئەوەی هەر لەسەرەتاوە  هەندێک لە ڕۆشنبیرە بەناو چەپ و مارکسییەکانی وەک ئیبراهم ئەحمەدو هەمزە عبداللەو، پاشان جەلال تاڵەبانی کە دوایی بووە ڕابەری روحییان، ئەم ڕەوت و باڵە لەسەرەتاوە دەیانویست تۆزی خێڵەکییان بەرنەوکەوێت. تەنانەت ڕەخنەکاشیان –کە خۆشم لە  کۆتایی هەفتاکانەوە تا نیوەی هەشتاکان کە کادری کۆمەڵەی رەنجدەران بوم- بروام وابو. وە هەر لەم ڕوانگە ڕوکەشییەشەوە ڕەخنەو ناکۆکیمان هەبوو لەگەڵ پارتی کە ئەوان حزبێکی بنەماڵەیی و خێڵەکی و، زیاتر نەخوێندەوارو سەرکردەکانیشیان ئاغاو شێخ و مەلاو کە بەرجەستە ببونەوە لە بنەماڵەو خێڵی بارزانی.لە کاتێکدا وتمان ئەمە هۆکارە ڕیشەیییەکەی دەگەرێتەوە بۆ خودی جولانەوەی قەومی کورد-کوردایەتی – و چینی بورژوازی لە کوردستان کە ناتوانێت و  نایەویت، بە حوکمی بەرژوەندی یە ئابوری و کۆمەڵایەتییەکەی، ئازادیخوازو پیشکەوتنخواز بێت. هەڵبەت ئەمە جگە لەوەی کە ئەم بۆرژوازی یە بەشێکە لە بۆرژوازی وڵاتانی ژێردەستەی سەرمایەی ئیمپریالیزم کە هەرگیز لیبرال و سۆسیال دیموکرات نابێت. وە هەمیشەش شێوازی دەسەڵاتەکانیان یان سەرکوتی رەهای وەک رژیمە هارەکانی بەعس و سەدام یان دەسەڵاتی خێڵەکی و میلیشایی کە لە پاڵ سیناریوی پەرلەمان و حکومەتی قەومی خێلەکی و ئیسلامی- تایفی خۆیان شاردۆتەوە.. دیارە ئەمە ڕونکردنەوەی زیاتریشی پێویستە کە لێرەدا ناکرێت.جا یەکێتی یەک کە ئاوا مێژووی سەر‌هەڵدان بریتی بێت لە باڵێکی بەناو چەپی ئەم جوڵانەوەیە (کە ڕۆشبیرە وردە بۆرژواکانیان وا پێناسەی دەکەن، بەڵام لەسەر بنەمای ئەم تێزو لێکدانەوەیەی ئێمە بۆ ئەم جوڵانەوەیە ڕاست وچەپییان نییە چونکە کرۆکەکەیان خێڵەکی یە – هەروەها تەعبیری ڕاست و چەپ لەگەڵ سەرهەڵدانی کۆمەڵگەی مەدەنی و حزبە بورژوا پێشکەوتنخوازەکانی-لەچاو درەبەگایەتی یەوە)  و نزیک بە نیو سەدەش وەک ڕێکخراوێک پێکهاتبێت، سێ دەیەشە لەگەڵ برا ڕەسەنەکەی لە دەسەڵاتدایە ،ئیتر بەرژوەندییە ئابوری و سیاسی و فکری و کەلتورییەکانی وا دەخوازێت هەمو شتێکیان جووت بێتەوە لەگەڵ یەکتر. وە باڵەکانی ناوی کە بە تەواوی سەروسیما ی بنەماڵەیی و- لەسەرویانەوە بنەماڵەو عەشیرەتی تاڵەبانی و  ناوچەگەریتی و شارچێتی و وە شانازی کردن بەم سیماو هیمایانەوە کە دەمێکە پێیانەوە دیارە، کە لەم کۆنگرەیەدا هەمو ئەمانە بکەنە ڕەسم و یاساو داب و نەریت و جێگیری کەن هەروەک پارتی. خۆ هەر کەس گەردیلەیەک فکری ئازادیخوازی و یەکسانیخوازی ئینسانی تیا بێت و، تەنها لە دورەوە بڕوانێت لە شێوازی دەسەڵاتی سیاسی و بەڕێوەبردنی کۆمەڵگەو کۆنگرەو کۆڕو کۆبونەوەکانیان، ئەوە ئەم ناوەڕۆکەکەیانی ڕۆشن لێوە دیارە. وە بچوکترین سیماو هیمای، نەک ئازادیخوازی و یەکسانیخوازی، بە مانا چەپگەرایییە مارکسییەکەی، بەڵکو بەماناو پێوەرە مەدەنییە گشتی یە بۆرژوازییەکەی دوو سەدەی ڕابردوش هیج یەکێک لەو هێماو سیمایەیان تیادا نەماوە کە وەک وتمان بە حوکمی بونی کۆمەڵەی پۆپۆلیستی مارکسی –لینینی و کۆمەڵەی رەنجدەرانەوە لە دەساڵی سەرەتاوە هەبوون.بۆیە بە لای هەر کەسێکەوە ئەم خاوەنی ئەم دیدگایە بێت بۆ هەڵسەنگاندنی یەکێتی پێی وایە کە کرۆکی وەڵامی ئەم پرسیارە کە ئاخۆ یەکیتی دوای ئەم کۆنگرەیەی چی لێ بەسەر دێت، ئەوەیە کە وەک تاقمێکی بنەماڵەیی و خێڵەکی و قەومی میلیشایی ناوەڕۆک و ناویان وەک یەکیان لێدیتەوە بە فەرمی و ئاشکرا.وە هەر لەم چوارچێوەیەشدایە کە سەرانی بنەماڵەو خێڵی تاڵەبانی، هەر وەک بنەماڵەو خێڵی بارزانی، بە کردەوەو ئاشکرا زیاتر دەبنە جێگای شانازی و پیرۆز ڕاگرتن و هێماو سیمای یەکیتی.  وە بە ئاشکراش نەوەکانی تالەبانی لەم کۆنگرەیەوە داستیان بەسەردا دێنن وەک رابەرانی داهاتوی دورو نزیکی یەکێتی دەیانناسێنن و، جومگەکانی دەسەڵات و پلەو پایەو پول وپارە کە لە دەسەتیان دایە بە ویراسە رادەستی ئەوانی دەکەن. جا ئەوکات سەرانی تری بنەماڵەو خێل و ناوچەکانی تر بە دەوری ئەماندا گرت دەبنەوەو پلەو پایەو پارەو بەرژەوەندییەکان دابەش دەکرێت بەسەریاندا بە پێی ڕووهینان- ولاء – یان  یان باشترە بڵێین پاسەوانیان بۆ بنەمالەی تاڵەبانی. وە هەر کەسێکیش ئەگەر کەمترین ناکۆکی و ڕکابەری هەبێت لەگەڵ ئەم پلان ونەخشەو نەریت و فەرمانانە ئەوە خۆیان حیسابی دڕکی پاڵ چەپکە گوڵەکەیان بۆ دەکەن و لێێ دەکەنەوە، ئەم راستییەش لە هەڕەشەنامەکەی هێرۆخان بۆ کۆسرەت ڕەسوڵی جێگری مام ،تا ئێستا بە پێ دەچێت بە تەواوی ملکەچ نەبوبێت بۆیان، کە ڕێکەوتی ٢٢ ئەم مانگە بۆی ناردوەو و فەرمانی پێداوە تا ٢٥ ئەم مانگە کاتی بەستنی کۆنگرە دیاری بکات.لە کۆبەندی ئەم لێکدانەوەو ڕونکردنەوەیەوە بۆ ڕایەکەمان کە ئایا یەکێتی لە کونگرە بە دواوە چی لێ بەسەر دێت، پێویستە ئەوەش بڵێم کە یەکێتی جگە لەوەی لە چوارچێوەی ئەم دۆخە پڕ کێشەو گیروگرفت و ناکۆکی یە فکری و سیاسی و قەیرانە ناوخۆیی و، لە نەبونی مێشک و دڵی یەکێتی کە خودی جەلال تاڵەبانی بوو، کۆنگرەکەی دەبەستێت، هاوکات لە هەلومەرجێکی پڕ کێشەو گرفت و قەیرانی ئابوری و سیاسی و کۆمەڵایەتی و دەسەڵاتداریتی سەرجەم ناسیونالیزمی کوردو عێراق ناوچەکەو جیهان کە پیایدا تێپەر دەبێت. ئەمە سەرەرای نارەزایەتی قوڵی جەماوەر لە دژیان کە ماوە ماوە سەرهەڵدەدات بە تایبەتی لە ناوچەی سەوزی دەسەڵاتی ئەمان. بێگومان  ئەمانەش زیاتر چارەنوسیان دەخاتە بەر ڕەشەبای ئەم بارودۆخەوە. وە زیاتر ناچارییان دەکات کە بۆ ئەوەی دەسکە گوڵەکەی مامیان بمێنێتەوەو، هەر گوڵەو پەڕەیەکیان بەلایدا رەشەبای ئاڵوگۆڕ نەیبا، هەر پێویستەو ناچارن بە فەرمی و کردەوە لەم کۆنگرەیەیان هەر وەک پارتی هەموو سیاسەت و کەلتورو پلەو پایەو پولەکان بە پێی ڕیزبەندییە خێڵەکییەکان لەسەرەوە بۆ خوارەوە دابەشکەن. ‌پێ دەچێت ئەمەشیان بە هەر دەردەسەرییەک بێت بۆ بێتە دی. وە   ئامرازو هۆکارەکانی ئەم پلان و نەخشەو نەریتەشیان لەبەردەستدایە کە ئەوانەش کۆنترۆڵکردنی هێزی چەکدار، لە پێشمەرگەو پۆلیس و ئاسایش و دژە تیرورەوە بگرە تا دەزگای راگەیاندن و بەریوەبردنی حزبی و ئیداری و کۆمەلایەتی و ئابوری و …هتدئەوانێک کە توانییان بە کەمترین دەردی سەر نەوشیروان و هەڤاڵانی بکەنە کەنارەو، و هاوکات کوڕە صالحەکەی مام – دکتور بەرهەم – کە جێگری دوەمی بوو بتۆرێنن لەگەڵ چەند هاودیدێکی– ئیتر چۆن ناتوانن زاڵ بن بەسەر نەیارەکانی تریاندا کە ئەوەی ماوەتەوە کەم تا زۆر ملکەچ بێت تا  ئێستا جێگری یەکەمی مام کۆسرەتە، بەڵام پێ دەچێت ئەویش لەنێو هەمو ئەم بارودۆخەدا کە هیچ دەرفەتێکی بۆ نەماوە مل بدات بە پلان و نەخشەو نەریت و بڕیارەکانی کۆنگرە. کە بە گوێرەی هەرەشەنامەکەی ئەم رۆژانەی خانم تاڵەبانی پلان و نەخشەکانییان بۆ باڵادەستبوونی رەهایی بنەماڵەیی و خێلەکیان لە چێشخانەکەی کۆشکی دەباشانەوە هەموی کوڵابێت تا بیکەنە بەردەم میوانە پاسەوان و وەرزێرو شوانکارەییەکانیان لە شایی و لۆغانی بەناوی کۆنگرەکەیان.هەڵبەت لە کۆتاییدا پێویستە جەخت لەوەش بکەینەوە کاتێك دوای کۆنگرە یەکیتی بە تەواوی وەک پارتی لێهات و یەکدەست بوەوە و تەسفیە حیسابیان لەگەل نەیارەکانی ناوخۆیان کرد ئیتر سەرکوتی هەر دەنگێکی نارەزایەتی بە تاک یان کۆمەڵ لەناو جەماوەر ئاسانتر دەبێت وەک ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی پارتی لە دهۆک و هەولێر.. هتد.

تێبینی: ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٢٣ بەرواری ١/٣/٢٠١٨ دا، بڵاوبۆتەوە