hkkurdistan
لەچەند رۆژی ڕابردوودا میلیشیا ئیسلامیەکانی “بەرەی رزگاری شام” و “سوپای نیشتمانی سوری”، لە پارێزگای ئیدلیب، هیرشێکی فراوان وکتوپڕیان دەست پێکردو ناوچەیەکی فراوانیان لە باکوڕی رۆژئاوای سوریا، خستەژێر کۆنترۆڵی خۆیانەوە، ئێستاش بەرەو ناوەراستی سوریا و دیمەشقی پایتەخت لەپێشرەویدان. بەمەش ئاگری جەولەیەکی تری شەرو ماڵویرانی، کوشتن وئاوارەیی بەکۆمەڵ، ڕوبەڕوی خەڵکی سوریا کراوەتەوە. لەماوەی شەڕی ناوخۆی سوریادا لە ساڵی ٢٠١١ ەوە تا ساڵی ٢٠٢٠ کە ئاگربەستی ” ناوچەکانی کەمکردنەوەی بارگرژی” دامەزرا، بەپێی خەمڵاندنی نەتەوە یەکگرتوەکان نزیکەی ٦٠٠ هەزار کەس کوژراون، کە نیوەی ئەو ژمارەیە هاوڵاتی مەدەنی و ژن ومناڵن. هەروەها زیاتر لە ٦ ملیۆن کەس لەناوخۆی سوریادا ئاوارەبوون و چەند ملیۆنی دیکەش ئاوارەی وولاتانی دەوروبەرو ئەوروپا بوون. دەستپێکردنەوەی شەڕی بەڕواڵەتی نێوان گروپە ئیسلامیەکان و رژێمی ئەسەد، سەرباری بەگەرخستنەوەی ماشینی کوشتاری بەکۆمەڵ و کاولکاری وسەپاندنی ئاوارەیی وهەڵایسانی مەترسی فراوانبونەوەی جەنگێکی ناوچەیی، ژیان وچارەنوسی خەڵکی سوریا بۆ نێو تونێلێکی تاریک و پڕ لەکارەسات راپێچ داوەتەوە.
بەڵام بەپێچەوانەی میدیای بۆرژوازی جیهانی و دەوڵەتانی ناوچەکەوە، کە لەژێر پەردەی بێلایەنیدا خەریکن وا نیشان بدەن دۆخی ئیستای سوریا و هێرشی گروپە ئیسلامیەکان “کێشەیەکی ناوخۆی نیوان ڕژێمی ئەسەدو لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکانیەتی”، لەبنەرەتەوە ئەم هێرش و ڕووداوانە لەدرێژەی کێشمەکێش و ڕیکەوتن و دەستێوەردانە سیاسی و سەربازیەکان و ئەو گۆرانکاریانەدایە کە لە هێزهاوسەنگی نیوان جەمسەر و دەوڵەتانی جیهانی و ناوچەییەکاندا هاتۆتەئاراوە لەپەیوەند بەپێشهاتە تازەکانی جەنگی ڕوسیا لەئۆکرانیا و ئیسرائیل لەغەززەو لوبناندا. ئامانجیش لێی رێکخستنەوەی هاوکێشە سیاسی و ئەمنیەکان و جێخستنی ناوچەی نفوزو بەرژەوەندیەکانیانە لە”ڕۆژهەلاتێكی ناوەڕاستی تازە”دا. بەدیاریکراویش ئەم هێرشەی گروپە ئیسلامیەکانی سەر بەتورکیا لەکاتێکدا روودەدات کە زەبرە سەربازیەکانی ئیسرائیل لە حەماس وحزبوللە و”بەرەی مقاوەمەت” و وێرانکردنی بەشێك لە توانا سەربازیەکانی ئێران لە سوریا، کە دەورێکی گرنگیان هەبوو لە پاراستنی رژێمی بەشار ئەسەددا، دەرفەتی بۆ رەخساندن تا لەچوارچیوەی سیاسەتەکانی حکومەتەکەی ئۆردغاندا، دەست بۆ ئەنجامدانی هێرش و پێشرەویکردن بەشێوەیەکی دراماتیکی و خێرابەرن. بەوجۆرە جارێکی دیکە، دوای چەندساڵ لە ئاگربەست و دامەزراندانی “ناوچەکانی کەمکردنەوەی بارگرژیەکان” کە لە ئەستانە ڕێکەوتنی لەسەرکرابوو، خەڵکی سوریایان بەرەو زەلکاوی جەنگێکی سەراپاگیر ڕاپێچ کردەوە، کە رکابەرە جیهانی و ناوچەییەکان، یاریزانە سەرەکیەکانیەتی. تەنانەت ئەوەی کە تورکیا لەرێگای هاوکاری میلیشیا ئیسلامیەکانی “بەرەی رزگاری شام” و” سوپای نیشتمانی سوری” و ئەوانی ترەوە بەمەبەستی سەپاندنی مەرجەکانی خۆی لە ئاساییبوونەوەی دۆخی سیاسی و ئەمنی سوریادا، توانیویەتی ئەم هێزە ئینسانکوژ وتیرۆریستانە هەڵخڕێنی و بەریانداتە گیانی کۆمەلگا، بەبێ پشتگیری لەپێشینەی ئەمریکاو دەولەتانی ڕۆژائاوا و ڕێکەوتن و رازیکردنی ڕوسیا، هەرگیز لەتوانادا نەدەبوو.
لەئیستاشدا هەموو لایەنە دەرگیرەکان لەدۆخی سوریادا، باس لە”ڕژێم چەینج” و دابەشکردنی سوریا و دەسەلاتی دوای بەشارئەسەد دەکەن، بەوەی کە دەستوری ولات بگۆڕن و جیگایەک بۆ گروپە ئیسلامیەکان بکەنەوەو تەقسیماتێکی کۆنەپەرستانەی قەومی و ئاینی و تیرەگەری، هاوشیوەی عیراق، بەسەرخەڵکی سوریادا داسەپێنن، ئەمەش نەک هەر ماف وئیرادەی سیاسی خەڵکی سوریا بۆ بڕیاردان لەسەر چارەنوسی خۆیان پێشێل دەکات، بەڵکو ڕێگاچارە وسیناریۆی ڕەش وکۆنەپەرستانەی هاوبەشی سەرجەم ئەم هێزانەیە کەخەڵکی سوریا دەکاتە قوربانی. ئەمە ناوەڕۆکی ئەو پلانە گڵاوەیە کە هێزە ئیمپریالیست و ناوچەییەکان، لەپێشیانەوە ئەمریکاو روسیا و ئیسرائیل و تورکیا لەژێر پەردەی “ڕۆژهەلاتی ناوەراستی نوێ”دا، بەرامبەر بەخەڵکی سوریا گرتویانەتەبەر. لەم نیوەشدا ئەوە ” بەرەی ڕزگاری شام” و” سوپای نیشتمانی سوریا” و گروپە میلیشیا ئیسلامیەکانن کە نمونەیەکی تری داعشن، کراونەتە ئامڕازی بردنەپێشەوەی ئەم پلان وڕێگاچارەیەی دەولەتان.
ئەم شەڕەی سوریا، تەنها ژیان و ئەمنیەتی خەڵکی مەدەنی سوریا وێران ناکات، بەڵکو ئاگرەکەی بەرەو ناوچەکەو بەتایبەتی بەرەو عێراق دەکشێت. تێوەگلانی هێزە میلیشیاکانی عێراق بۆ هاوکاری رژێمی ئەسەد لە شەڕەکەوە، هەوڵەکانی دەوڵەتی فاشیستی تورکیا بۆ بەکارهێنانی بیانوی پەکەکە لە سوریاو عێراق بۆ دەخالەتی سەربازی، دەرفەت پەیداکردنەوەی گروپە ئیسلامیە تیرۆریستە جۆراوجۆرەکان بەدڵناییەوە دۆخی ژیان و ئەمنیەتی خەڵکی ناوچەکەو عێراق بەرەو ئاڵۆزی و کارەسات دەبات.
بێگومان ئێمە کۆمۆنیستەکان و چینی کرێکارو ژنان ولاوانی شۆڕشگێر و بەرەی سیکولارو ئازادیخواز چ لەسوریا و چ لەئاست ناوچەکە، کە لە شۆڕشەکانی بەهاری عەرەبیەوە، لەدژی دەسەلاتە سەرکوتگەرە دینی و قەومیەکانی بۆراژوازی، چەندینجار خرۆشانی جەماوەری و راپەرینیمان بەڕێخستووە، خوازیاری “ڕۆژهەلاتی ناوەڕاستێکی تازەین”، ڕۆژهەلاتێک کە ئیرادەی جەماوەری، ئازادی و یەکسانی و باشبژیوی، بەدەر لەهەر ناسنامەیەکی قەومی و دینی تیا سەروەرربێت. ڕۆژهەڵاتێکی ناوەڕاست کە خاڵی بێت لە ستەمکاری و دیکتاتۆریەت و جەنگ و ئاوارەیی، لە شەڕ و قەیرانەکان. بەدڵنیایەوە وەدیهاتنی داهاتوویەکی ئاوا لە شەڕی گروپە میلیشیاییە کۆنەپەرستەکان و لەڕیگای دەخالەتی سیاسی و سەربازی هێزەجیهانی و ناوچەییەکانەوە بەدی نایەت، بەڵکو ئەمانە خۆیان سەرچاوەی قەیران و کێشەکانی سوریاو ناوچەکەن. بۆیە دەبێ دەخالەتی هەموو ئەم هێزانە چ لە سوریاو چ لەناوچەکە دەستکۆتا بکرێ و پلان و سیناریۆکانیان، بەخەباتی هاوبەش و یەکگرتوو و شۆڕشگێڕانەی جەماوەری بەشکست بکێشرێت. چینی کرێکار و کۆمۆنیزم، بزوتنەوەی ئازادی و یەکسانی و خەباتی جەماوەری زەحمەتکێش لەناوچەکە، ئەو هێزەیە کە دەتوانێ وەڵامی کێشه کۆن و نوێکان بداتەوە و ژیانێکی سه قامگیرو ئاشتیەکی پایەدار زامن بکات.
٦/١٢/٢٠٢٤
