hkkurdistan
ئۆکتۆبەر: هاوڕێ خەسرەو بەیاننامەی حزب سەبارەت بەهەڵبژاردن وا نیشاندەدات کە لە سەرەتاوە بڕیاری لەسەر بەشداریکردن یان نەکردن نەداوە و تەنانەت ناوی حزبیشتان لە کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق تۆمارکردوە. دەکرێ روونی بکەنەوە کە لەسەر کام پێوانەو بنەما ئەم هەڵوێستەتان گرتۆتەبەر. واتە بۆچی لەپێشدا چاوەروانی ئەوەتان هەبووە بەشداری بکەن و دواتریش بڕیاری بەشدارینەکردنتان دا!؟ ئایا گۆڕانێک لەسیاسەتی حزبدا ڕوویداوە بەرامبەر بەم هەڵبژاردنە؟
خەسرەو سایە: حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان، حزبێکی سیاسیەو لەواقعیەتی کۆمەڵگاو ڕوداوەکان و ئەو فاکتۆرانە دەڕوانێ کە کاریگەری ڕاستەوخۆیان لەسەر هێزهاوسەنگی چینایەتی و خەباتی واقعی کرێکاران و جەماوەری نارازی لەبەرامبەر دەسەلاتدا هەیە، لێرەوە هەلویست و سیاسەتەکانی خۆی لەبەرامبەر هەر بابەتێکدا، لەوانەش بابەتی هەلبژاردن دیاری دەکات و دەیگرێتەبەر، هەربۆیە دەڵیم گۆرانێک لەهەڵویستی حزبدا بەرامبەر بە هەڵبژاردن ڕووینەداوە، بەڵکو ئەوە ئەو گۆڕانکاریەیە کە لە پێگەی حزبەکان و ناکۆکی نیوانیان و دوبارە ڕیکەوتنەکانی نیوانیاندایە کە ئێمەی بەوەگەیاندووە هەر لەوڕۆژەی کە بەروارێک دیاریکرا بۆ ئەنجامدانی خولی شەشەمی پەرلەمان، بەچاوێکی کراوەوە مامەڵە لەگەڵ ئەم پرسەدا بکەین.
ئەوە راستە کە حزب لەسەرەتاوە خۆی ناونوسکرد لەکۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکاندا، چونکە یەکەم: وەک بەرئەنجامێک لە درێژبونەوەی قەیرانی دەسەلات و ئەو بنبەستەی کە تێیدا چەقیبوو، کە هەم حکومەت و پەرلەمانی کوردستانی لەکارخست و هەم پێگەی قانونی کۆمسیۆنی هەلبژاردنەکانی کوردستان، کە لە دەستی هەردوو حزبی دەسەلاتداردا بوو، کارامەیی خۆی لەدەستدا و کەوتە دەست دادگای فیدراڵەوە. دووەم بڕیارەکانی دادگای فیدراڵیش لەپەیوەند بە هەلبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستانەوە، حزبە دەسەلاتدارەکانی دەستکۆتاکرد لەوەی خۆیان سەرپەرشتی راستەوخۆی هەڵبژاردنەکە بکەن و بەکۆمسیۆنی هەلبژاردنی عیراقی سپارد، وەک دەزگایەکی سەربەخۆ و گەلێک هەنگاوی تریشی فەرزکرد کە بەزیانی پارتی و یەکیەتی دەشکایەوە؛ لەوانە: کەمکردنەوەی ژمارەی کورسیەکان، هەڵوەشاندنەوەی” ١١ کورسی کۆتاکان” کە زیاتر نفوزی ئەم دوو حزبەی دابیندەکرد لەپەرلەماندا، هەروەها گێرانەوەی ئاوارەکان و پاکردنەوەی ناوی دەنگدەران و گەلێک هەنگاویتر کەهەموویان بەزەرەی پارتی تەواودەبون.
بەهاتنەپێشەوەی ئەم واقعیەتانە جیاوازیەکی تایبەتی بەم هەڵبژاردنە بەخشی لەچاو ئەو بەناو هەڵبژاردنانەدا کەپێشتر ئەنجام درابوون. لەبەر ڕۆشنایی ئەم راستیانەدا حزب بە لەبەرچاوگرتنی تواناکان و ئامادەییەکانی خۆی، تەوەقعی وابوو کە بەشداری لە هەلبژاردندا بکا و وەک مەیدانێکی تاکتیکی بەئاراستەی ئیبرازکردنی سیاسی خۆی و باوەرولێکدانەوەکانی سوودی لێوەربگرێ. بەلام کشانەوەی پارتی و بایکۆتکردنی هەلبژاردن و هەولەکانی بۆ گێرانەوەی ئەو ئیمتیازاتانەی لەدەستی دابوو، بەپاساوی ئەوەی کە “ئەم هەڵبژاردنە پێشتر دیزاینکراوە”، گۆرانکاریەکی لەپێگەی ئەم هەڵبژاردنەدا پێکهێنا و دۆخەکەی گێڕایەوە بۆنوک. سەردانەکانی نێچیرڤان بەرزانی بۆ بەغداو تاران و ئەو سەفقەیەی لەگەڵ لایەنە شیعەکان بەستی، جارێکیتر ئەم هەڵبژاردنەی خستەوە دەستی حزبە دەسەلاتدارەکان و سیفەتی هەڵبژاردنێکی هاوشیوەی ولاتانی تری لێسەندەوە. ئیستا دەبینین نە ئاوارەکان گەڕاونەتەوە شوینی خۆیان و نە لیستی ناوەکان پاکراونەتەوە. تەنانەت بەجۆرێک لەجۆرەکان “کورسی کۆتاکان” دانرانەوەو دابەشکران بەسەر یەکیتی و پارتیدا. هەروەها ئۆفیسی کۆمسیۆنی هەلبژاردنەکانی عیراق، ڕێگەیان بۆکرایەوە تا بەبەشداری نوینەرانی پارتی و یەکیەتی لەسلێمانی و هەولێر بکریتەوە… ئەمانە ئیتر نەک هەر پڕۆسەی هەڵبژاردنی بەقازانجی پێشوەختەی یەکیەتی و پارتی دیزاینکردەوە، بگرە ئەو راستیەی سەلماند کە هەڵبژاردن لەسایەی دەسەلاتی حزبی و ناوچەیی ئێستادا جگە لە سیناریۆیەک زیاتر نیە و لەپێشەوە دیاریکراوە کە ئەمجارەش وەکو نمونەکانی پێشوتر هەردوحزبی دەسەلاتدار براوەی سەرەکی دەبن و زۆرینەی کورسیەکان بۆئەوان دەبێت.. لەسەر بنەمای ئەم واقعیەتانەو ئەم گۆرانکاریانە، پلنۆمی ٣٠ی کۆمیتەی ناوەندی بریاریدا کە بەشداری لەهەلبژاردندا نەکات. ئێمە هەموو ئەم ڕاستیانەمان لەبەیاننامەیەکدا بۆ ڕای گشتی کوردستان بەرۆشنی خستۆتەڕوو.
ئۆکتۆبەر: میدیای حزبەکان وا بانگەشەدەکەن کە ئەم هەڵبژاردنە هەم هاوکێشەی سیاسی لەکوردستان دەگۆڕێ و هەم گۆرانکاری ڕیشەیی بەدواوە دەبێ، تاڕادەی ئەوەی کێشەو گرفتەکانی خەڵک لەوانە مووچە و باری ژیان و خزمەتگوزاریەکان و ئەو پشێویە کۆمەلایەتیەی هەیە، کۆتایی پێدێنێ. بەڵام بەپێچەوانەشەوە ئەو بۆچوونەش هەیە کە ئەم هەلبژاردنە هیچ گۆرانکاریەک ناکات و هەمان دۆخ درێژەی دەبێت، ڕای ئێوە لەسەر ئەم قسانە چیە؟ ئایا ئەم هەڵبژاردنە گۆرانکاری دروست دەکات و کۆردستان لەقەیرانەکانی ئێستا دەربازدەکات؟
خەسرەو سایە: سەرهەڵدانی ئەو دوو بۆچونەی کە لەپرسیارەکەدا هەیە، ئاماژەیە بۆئەوەی کە هەم هەلبژاردن روداوێکی سیاسی گرنگەو هەم لێکدانەوەو هەڵویستی چینەکانی کۆمەڵگای لەسەر خستۆتەڕوو. واتە کوردستان وەک ئەوەی کە کۆمەلگایەکی چینایەتیە و چینەکانیش لەڕیگای ئەو بزوتنەوە و حزبانەوە کەنوینەرایەتی بەرژەوەندیەکانیان دەکات لەسەر ڕوداوە سیاسیەکان جەمسەر دەگرن وخەریکن بۆ بەرژەوەندیەکانی خۆیان دەڕوانن. بەدڵنیایەوە هەڵبژاردن گۆرانکاری دروست دەکات، بەڵام خودی واتاو ناوەڕۆکی کۆڕانکاریەکان لەڕوانگەی حزبەکانی نێو دەسەڵات وئەوانەشی کە بەخۆیان دەڵین ئۆپۆزسیۆن و هەموو ئومێدیکیان بەهەلبژاردن و دەنگدانەوە گرێداوە، ماناو ناوەڕۆکێکی هەیە، تەواو جیاوازە لەماناو ناوەڕۆکیک کەخەڵکی کرێکارو فەرمانبەران و زەحمەتکێشان و جەماوەری ناڕازی، بۆ گۆرانکاری هەیانە.
گۆڕانکاری بۆ حزبەکانی دەسەڵات و ئەوانەی کە لەچوارچیوەی سیستەمی ئێستادا، یاری هەڵبژاردنیان بەدەستەوە گرتوە، ماناو ناوەڕۆکەکەی لەوە زیاتر تێناپەڕیت، کەحکومەت و پەرلەمان بەدەنگی خەڵک قانونی و شەرعیەت پێبدەنەوە، لەوە تێناپەڕێت کە ڕیزی حزبەکان و ناکۆکیەکانی نێوانیان جارێکیتر لەسەرئەساسی دابەشکردنی کورسیەکان ڕێکبخەنەوە و هەریەکەیان پێگەی خۆی لەو سیستەمەدا وەربگرێتەوە و چەند دەموچاوێکی تازەش بخەنە بەرچاوی خەڵک. هەڵبژاردن پێویستە بۆ ئەم حزبانەو ئەمجۆرە گۆڕانکاریە، تا لەئاستی نیونەتەوەیی و دەولەتانی ناوچەکەو ڕیکەوتنەوە لەگەڵ حکومەتی عیراقیدا، دۆخێکی “قانونی و شەرعی” بدەنەوە بەخۆیان و سیستەمەکەیان. ئەمەش بەومەرجەی کەهەر لایەکیان بەئەنجامی هەلبژاردنەکان رازی ببن و لەسەر ژمارەی کورسیەکانیان ئاژاوە نەگێڕن! لەمەزیاتر هەر شتێک کە ئەم حزبانە سەبارەت بەوەی کە”هەڵبژاردن گۆرانکاری بەدواوە دەبێت” دەیڵێن لەبەڵێنێکی درۆ زیاتر نابێت. تەنانەت ئەو پڕوپاگەندەیەی کە بەگوێی خەڵکیدا دەیدەن، کە گوایە “دەستاودەستپێکردنی دیموکراسیانەی دەسەڵات لەڕێگای دەنگدانەوە” بەدیدێنن، دیسانەوە درۆیەکی شاخدارە، چونکە نەسیستم و دەسەڵاتە حزبی و ناوچەییەکان و هیزی چەکداریان ڕێ بەمە دەداو نە ئەمریکاو دەولەتانی ناوچەکە پێی رازی دەبن و بەرژەوەندی و پێگەی بەدەستهاتوی چەندین سالەیان دەخنە بەردەم داهاتویەکی نادیارەوە.
بەلام ماناو ناوەڕۆکی گۆرانکاری لەڕوانگەی خەڵکی کرێکارو ناڕازی و بەشمەینەتی کوردستانەوە، باشکردنی ئاستی بژێوی و موچەی مانگانەی مسۆگەر و سەلامەتی ژینگەی کۆمەلایەتی و ئازادیەکانە، مانای نەهێشتنی بێکاری و هەژاری و فشاری ئابوری و کۆمەلایەتی حکومەت و کۆمپانیاکان و ئەو دۆخە شڵەژاوەیە کە دەخالەتی دەولەتان لەکوردستاندا پێکیانهێناوە. لەیەک وتەدا ماناو ناوەڕۆکی گۆرانکاری، جگە لە ڕزگارکردنی کۆمەلگا لەسەرتاپای ئەو سیستەم ودەسەڵاتەی کە سێ دەهەیە ژیانی خەڵک دەهارێ شتێکی تر نیە، ئەمەش بەهەڵبژاردن و دەنگدان بەدینایەت. بەتایبەتی کە خەڵکی کوردستان ئەزمونی حکومەتە یەک حزبی و دوو حیزبییە ناوچەییەکان و حکومەتی هاوبەش و بنکە فراوانی ئەم حزبانەی تاقیکردۆتەوە، کەپارتی و یەکیەتی یاریکەری سەرەکی بوون تێیدا و هەر لەم ئەزمونانەشدا بەم ڕۆژە گەیشتووە. بەبروای من ئەم هەڵبژاردنە نەک هەر قەیرانەکان چارەسەر ناکات، بگرە ئەو ئەگەرەش بەکراوەیی لەبەردەم خەڵکدا ماوە کەخودی ئەم هەڵبژاردنەو ئەنجامەکانی بۆخۆی ببێتە هۆکارێک بۆ بارگرژی وئاژاوەیەکی ناوخۆیی..
ئۆکتۆبەر: هاوڕێ خەسرەو حزبەکان بەگەرمی پڕوپاگەندە دەکەن تا خەڵک بچن کارتی دەنگدان وەربگرنەوەو بەشداری لەدەنگداندا بکەن، لەولاشەوە دەنگۆی بایکۆت لەنیوخەڵکدا بڵاوە، لەم نێوەدا بانگەوازی حزب چیە لەکاتێکدا ڕایگەیاندوە کە لەهەڵبژاردندا بەشداری ناکات؟ ئایا بەشدارینەکردنی حزب بەمانای ئەوەدێت بانگەشە بۆ بایکۆتی هەڵبژاردن دەکات؟
خەسرەو سایە: بەپێی مەنتق هەرحزبێک سیاسەتی چی بێت بەرامبەر بە هەر هەڵبژاردنێک، هەر بۆ ئەوەش خەڵک بانگەوازدەکات. دیارە کاتێک حزبی ئێمە لەسەر ئەو بنەمایانەی کە لەوەلامی پرسیارەکەی پێشودا خستمەڕوو بەشداری ناکات لەم هەلبژاردنەدا و هەربەم پێیەش خەڵک بانگەواز دەکات بۆئەوەی لەم هەڵبژاردنەدا بەشداری نەکەن، واتە بایکۆتی بکەن، بەلام ئەمە هێشتا تەواوی سیاسەتی حزب بەیان ناکات، لەکاتێکدا کە”بایکۆتی هەڵبژاردن” لەڕووی یاساییەوە گوێ بەوە نادات کە ڕیژەی بەشداربووان زۆرە یان کەم، تا ئەنجامی هەڵبژاردنەکان پەکبخات. بەواتایەکیتر دەمەوێت بڵێم ئەگەر لە٩٠٪ی دەنگدەران بەشداری نەکەن و بایکۆت بگرنەبەر، سیستەمی هەڵبژاردن وایە کە هەڵبژاردن دوبارە ناکرێتەوە بەو دەلیلەی کە خەڵک بەڕیژەیەکی کەم بەشداریان کردوە. هەربۆیە ئەو حزبانەی کە لەو لە ١٠٪ی کە دەنگیداوە و ڕیژەکەیان زیاترە خۆیان بەبراوەی هەلبژاردنەکە دەزانن و دەسەلات وەردەگرنەوە. کەوایە بایکۆت ئەگەرچی تەعبیریش بێت لە ناڕەزایەتیەکی گشتی خەڵک بەرامبەر بەدەسەلات و دۆخی ئیستا، بەڵام بەتەنها بەمانای ئەوەی “دەنگ نەدەیت و لەماڵەوە دابنیشت” ناتوانێت فاکتۆرێکی یەکلاکەرەوە بێت. بۆیە بانگەوازی حزبی ئێمە بۆ بەشدارینەکردنی خەڵک، بنگەوازیکە بۆ هێنانەمەیدانی نارەزایەتی و خواستەکانی جەماوەر. بانگەوازیکە کە خەڵکی مەحرومی کوردستان هەرلەئێستاوە تا ڕۆژی دەنگدان لەدەوری خواستەکانی خۆیان کۆببنەوەو لەناوەندەکانی کار، لەگەڕەک و لەئاست شارو شارۆچکەکان، ڕیزەکانی خۆیان یەکگرتوو بکەن و لائیحەی داخوازیەکانی خۆیان بەروی دەسەلاتداراندا بدەنەوە و رابگەیەنن کە نان و کارو مەعیشەت و خزمەتگوزاری و ئازادی و ئاسایشی کۆمەلایەتیمان دەویت. ئێمە دەمانەوێت لەم بێکاری و بێموچەیی و نەبونی خزمەتگوزاری و لەو پشێویەی کە دەسەلاتداران بەسەر کۆمەلگادا دایان سەپاندووە چیتر ژیان بکەین. دەبێ بایکۆتی هەڵبژاردن هاوکات بێت لەگەڵ بەرزکردنەوەی ئەو دەنگەدا کەدەڵێت “هەلبژاردن بۆ خۆتان، نان و ئازادی و خزمەتگوزاریش بۆئێمە”.. ئیوە بیهێننە بەرچاوی خۆتان ئەگەر هەلسوراوانی جەماوەری و کرێکاری، ئەگەر لاوان و ژنان و فەرمانبەران و بێکاران و خەڵکی مەحرومی کۆمەلگا یەکگرتوانە دەست بنێنە نیودەستی یەکتر ولەدەوری خواستی موچە، دامەزراندن، خزمەتگوزاری و.. پێبنێنە مەیدانەوەو ناوەندی شارەکان پڕبکەن، ئەوکات هەڵبژاردن چ مانایەکی دەمێنێتەوە؟ ئایا ئیتر هیچ کاندیدێک دەتوانی دەرکەوێت؟ هیچ سندوقێک دەتوانرێ دابنرێ؟ بەبراوای من ئەگەر زۆرینەی خەڵک بەمشێوەیە بایکۆت بکەن و ئەم ڕیگایە بگرنەبەر، نەک هەر سیناریۆی گاڵتەجاڕی هەڵبژاردن لەحزبەکان ڕوبەڕوی شکست دەکاتەوە، بەڵکو لەبنەوە هاوکێشەی هێزی نیوان جەماوەرو دەسەلاتداران وهەموو ئەو حزبانە دەگۆڕی کە لەهەولێ فریودانی خەڵکدان.
ئۆکتۆبەر: بەلام هاوڕی خەسرەو حزبە بەناو ئۆپۆزسیۆنەکان ئەو بۆچوونە بڵاودەکەنەوە کە لەئیستدا نە شۆڕش دەکرێ و نەکودەتا، خەڵک ڕیگای تریان لەبەردەمدا نیە جگە لەوەی کە بەشداری لەهەڵبژاردندا بکەن و پەنابەرن بۆ سندوقەکانی دەنگدان و تۆڵەی خۆیان لەحزبەکانی دەسەلاتدار بکەنەوە. ڕای ئێوە لەسەر ئەم بۆچوونە چیە؟ حزب چ رێگایەك دەخاتەبەردەم خەڵك بەرامبەر بەم هەڵبژاردنە ؟
خەسرەو سایە: بەرای من ئەم قسانە هێ ئەو حزب و کەسانەیە کە لەژێر سیبەری کۆمپانیاکانی یەکیەتی و پارتیدا دەخۆن و ئەو بازارە بەرەڵاو سەراپا گەندەلیەی کە دەسەلات فەرشی بۆڕاخستوە و ناویان ناوە”بازاڕی ئازاد” خەریکی کۆکردنەوەی سەرمایەو بەتاڵکردنەوەی گیرفانی خەلکی هەژارو کەمدەرامەتن، ئەمانە هەرچەندە گلەیی و ناڕازی بن بەدەسەلاتی یەکیەتی و پارتی، بەلام لە راپەڕین و شۆڕشی برسیەکان و ژنان دەترسن، چونکە ئەم کارە بەرژەوەندیەکانی ئەوانیش ڕادەماڵێت. بەدڵنیایەوە حزبەکەی شاسوار عبدولواحیدو ئیسلامیەکان و کەسانێکی هەڵبڕاو لەحزبەکان، کە خاوەنی کۆمپانیاکانی بازرگانی و دروستکردنی بیناو شوقەو قاچاخچێتین، لەزەرەریانە ئەم دۆخەیان لەدەست بچیت، هەربۆیە دەڵێن “هەمومان لەکەشتیەکداین ئەگەر غەرقببێت، هەمومان دەمرین”. لەکاتێکدا ئەو کەشتیەی کەپارتی و یەکیەتی و ئەم حزبانەی ناوی خۆیان ناوە”ئۆپۆزسیۆن” کۆکردۆتەوە، ئەو کەشتیە نیە کە خەلكی کرێکارو زەحمەتکێش و ژنان و لاوان و کارمەندان سورای بون و نارازین بەدۆخی خۆیان و دەیانەوێت لە دەردومەینەتیەکانی ژیانی ئەمڕۆیان ڕزگاریان ببێت. ئەوانەی کە دەڵێن” ڕیگایەکی تر نیە جگەلە هەلبژاردن”، مەبەستیانە خەڵک دەست لە راپەرین و شۆڕش هەلگرێ و لەو چوارچیوەیەدا بمێننەوە کە پارتی و یەکیەتی بەناوی دیموکراسی و هەلبژرادن دایانڕشتوە، مەبەستیانە “قەوارەی هەرێم” وەک دەستکەوت و حوکمەتی خەڵک بناسێنن و بیپارێزن لەتوڕەیی و نارەزایەتی جەماوەر. بەلام ئەگەر هەڵبژاردن ڕیگای ئەو گۆرانکاریە نەبێت کە بەقازانجی خەڵک و بەدیهێنانی داخوازیەکانیانە، کەوایە چ ڕیگایەک لەپێشە؟
وەلامی ئەم پرسیارە، خەڵکی نارازی کوردستان لە١٧ی شوباتی ساڵی ٢٠١١ەوە بەکردەوە داویەتەوە. ئەویش هاتنەمەیدانی یەکگرتوانەی خەلكی کرێکارو زەحمەتکێشە لەبزوتنەوەیەکی چینایەتی و سەربەخۆی جەماوەریدا، بۆ بەدەستهێنانی نان و کارو ئازادی، بۆ مووچەو خۆشگوزەرانی و باشبژێوی، کەوایە ڕیگایەک کە لەبەردەم خەڵکی نارازیدایە، راپەرین و شۆڕشە، کەنەک هەر دەسەلات و سیستەمی ئێستا هەڵدەتەکێنێ، بەلکو ئیرادەی هۆشیارانەو یەکگرتوی جەماوەر دەکاتە سەرچاوەی بەڕیوەبردنی کۆمەلگا و سیستمێک دەخاتە جێگای کە ئازادی و خۆشگوزەرانی بۆ هەموان مەیسەر دەکات.
