hkkurdistan
نوری بەشیر
بەپێی بڕیارێک کە ئەنجومەنی سیاسی حکومەتی ناتانیاهۆ داوێتی بۆ شەڕ لەدژی حزبوڵای لوبنان، هەروەها بەپێی وەڵام و قسەکانی حەسەن نەسروڵا بۆ ئامادەیی شەڕ، هەروەها هەر بەپێی راگەیاندنەکانی میدیا و سیاسەتمەدارە گوێ لەمستە بۆرژوازیەکان و لایەنگرانی هەردوو بەرەکە لە حکومەتان و حزبە ملیشیاکان، دەبێت جەنگێکی ترسناک کە پڕە لە کوشتارو کاولکاری لەدرێژەی ئەوەی لە غەززە تا ئێستا بەردەوامە، رووبدات.
گرژیەکانی تائێستای نێوان هەردوولای کۆنەپەرست و دژی ئینسانی حکومەتی ئیسرائیل و حزبوڵای لوبنان ئەگەرچی لە ٨ی ئۆگەستی ساڵی پارەوە بەدوای هێرشەکانی حکومەتی نەتەنیاهۆ بۆ غەززە بەردەوامە، بۆتەهۆی ماڵوێرانی و کوشتارو ئاوارەبوونی خەڵکی باشوری لوبنان و باکوری ئیسرائیل کە نزیکەی دووسەد هەزار کەس شوێن و جێگای خۆیان بەجێهێشتووەو ئاوارەی ئۆردوگاکان بوون، بە هەزاران کەس لە خەڵکی مەدەنی هەردوولا جیا لە هێزە میلیشیاکانی حزبوڵاو حکومەتی ئیسرائیل کوژراو و برینداربوون، بەڵام لە دوو هەفتەی رابردووردا کێشەکان پێیناوەتە دەوریەکی نوێیوە. دیارە ئیسرائیل زۆر لەمەزیاتری پێویستە کە لە کۆمەڵکوژی غەززەدا روویداوەو دەیەوێت کە بەردەوامبێت.
ئەم ئامادەکاریەی نەتەنیاهۆ بۆ بەرزبوونەوەی گرژیەکان و بەپێی هەواڵەکانی هەموو میدیاکان بۆ ئاستی شەڕێک لەناوچەکەدا ملدەنێت. ئەگەرچی کارێکی ئاوا لەهەلومەرجێکدایە کە نەتەنیاهۆ لە هەشت مانگی رابردوودا لە هێرشەکانی بۆسەر غەززە، ویستوویەتی چوارچێوەی هێرشەکانی بۆ ناوچەکە فراوانبکاتەوە، کە ئەمە پێداویستیەکی حکومەتی ئیسرائیل بووە، لەگەڵ هەموو ئاستەنگیەک و شکستێک کەبەرەوڕووی بۆتەوە، لەگەڵ هەموو ئاگادارکردنەوەیەک لەلایەن دۆستەکانیەوە لە وڵاتانی ئەوروپاو بەتایبەت ئەمریکاوە، لەگەڵ هەموو ئەو ناڕەزایەتیە جیهانیەی بەرەی ئازادیخوازو چەپدا لە ئاستی دنیاو ناوەوەی ئیسرائیلدا، لەگەڵ بڕیارەکانی دادگای دادی نێودەوڵەتی و دادگای تاوانی نێودەوڵەتیدا، بەڵام وەک پێداویستیەکی حکومەتەکەی و مانەوەی دەسەڵاتەکەی بەردەوامبوونی کێشمەکێش و بارگرژی و جەنگ وەکو رێگای دەربازبوون تەماشا دەکات.
لەگەڵ ئەو هەموو هەوڵە جیهانیەدا بۆ وەستانی ئاگربەست و تا دەگاتە بڕیاری ئه‌نجومه‌نی ئاسایش بۆ بەڕەسمیەت ناسینی دەوڵەتی فەلەستین، بەڵام تاکو ئێستا هێرشەکانی بۆسەر غەززەو رەفەح نەوەستاندوەو تەنیا چەند رۆژ لەمەوبەر و لەیەک رۆژدا ٦٠ کەس کوژارو و زیاتر لەسەدان کەس بریندارن زیان لە هێزەکانی ئەنروا -دەزگای فریاگوزاری و کاری نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەرانی فەلەستین کەوتوە. ئەگەرچی نەتەنیاهۆ بۆمانەوەی دەسەڵاتەکەی پێویستی بە شەڕ هەیە، تا نائارامی لەناوچەکەدا زیاتر بێت، بۆلابردنی زەینی دنیا لەسەر کۆمەڵکوژی و هێرشەکانی بۆسەر فەلەستین، ئەگەرچی کێشەکانی لەگەڵ حزبوڵا کۆنترن و هەردوولا بۆ هەیمەنەو دەسەڵاتیان لەناوچەکەدا هەوڵدەدەن، بەڵام لەبەرامبەر هەلومەرجی جیهانی و ناوچەیی و ناوخۆییدا هاوپەیمانانی هەردوولای هاوکێشەکە لەو گرژیەیەی دروستیان کردوە بۆ ئاستی شەڕێکی فراوان شتێکی تر دەڵێت.
هاوپەیمانانی حکومەتی نەتەنیاهۆ لە ئەمریکاو وڵاتانی ئەوروپا، کە تێوەگلاون لەکێشەیەکی گەورە، بەپێچەوانەی خواستی نەتەنیاهۆ بەرژەوەندیان لە درێژەی ئەو گرژیانەدا بۆئاستی شەڕ لەگەڵ حزبوڵا نیە، ئەوان و ناتۆکەیان ئێستا لە شەڕێکی سەختدان لەگەڵ روسیادا کە مەیدانەکەی ئۆکرانیایە، کە رۆژانە لە پاشەکشەدان، دەیانەوێت هیچ بەرەیەکی تریان بۆ دروست نەبێت، تائەوەی بەشێوەیەک لەژێر باری ئەو کێشەیەدا دەردەچن. ئەوەندەی بە ناوچەکە دەگەڕێتەوە کە خۆی بەهۆی بەردەوامی هێرشی ئیسرائیل بۆسەر غەززە، نائارامیەکی فراوانی تێدا دروستکردوە، نەک تەنیا بۆ کەشتیە بارهەڵگرو بازرگانیەکانی ئەمریکاو هاوپەیمانان، لە دەریای سورو کەنداوی عەرەبیدا، بەڵکو هەموو هەلومەرجەکە بۆ هەموو حکومەتانی ناوچەکە نائارامە کە سەرمایەی خۆیانی تێدا بەگەڕ بخەن، بۆیە بە پێچەوانەوە هەلومەجێکی ئارامیان دەوێت.
تا بەناوخۆی ئیسرائیل و لوبنان دەگەڕێتەوە، حکومەتی نەتەنیاهۆ بەجیا لەناڕەزایەتیە جیهانی و رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ، رووبەڕووی ناڕەزایەتی ناوخۆی جەماوەری و ئۆپۆزیسیۆن بۆتەوە، کە رۆژی شەممە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ بەدژی حکومەتی نەتەنیاهۆ نزیکەی سەدوپەنجا هەزار کەس لە تەلئەبیب خۆپیشاندانی ناڕەزایەتیان ئەنجامداو داواکاری؛ وەستانی هێرشەکانی سەر غەززە و ئاگربەست، ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان و داوای دەستبەجێ هەڵبژاردن و رۆشتنی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل بنیامین نەتەنیاهۆیان کردووە.
تا بە حزبوڵاش دەگەڕێتەوە وەک هێزێکی شیعەگەرای میلیشیایی کۆنەپەرست، لەخوارووی لوبناندا هێزی خۆی زاڵكردوە. حکومەتی لوبنان کە خۆی چەندین ساڵە دەرگیری قەیرانێکی قوڵە بەهیچ شێوەیەک بەرژەوەندی لە شەڕدا نیە، واتە گرژی و چونە شەڕی حزبوڵا لەگەڵ ئیسرائیل بەمانای هەموو خەڵكی لوبنان ناکات.
گرژیەکان بەشێوەی ئیستا و تا ئەوەی بەرەو ئاستی شەڕ کە ئیسرائیل دەیەوێت، بروات، قوربانیەکانی خەڵکی مەدەنیە، کە ریزی ملیۆی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی ئازادیخوازو مرۆڤدۆست و چەپ لە جیهاندا بەدژی هەردوو بەرەکە و هاوپەیمانەکانیان دەوەستنەوە کە کاولکاری و کۆمەڵکوژیەکی تریان قبوڵ نیە.
٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢٤
