موحسین کەریم
رۆژی پێنجشەممە رێکەوتی ٢٢ی حوزەیران/ جوونی ٢٠٢٣، پێکدادانی چەکداری لەنێوان دوو گروپی چەکداری بەناوەکانی کۆمەڵەی شۆشگێڕی زەحمەتکیشانی کوردستان و کۆمەڵەی زەحمەتکیشانی کوردستان، ڕوویداو لەئاکامدا دوو چەکداری کۆمەڵەی زەحمەتکیشانی کوردستان بەچەکی قەناس لەلایەن چەکدارەکانی کۆمەڵەی شۆرشگێڕەوە کوژران و یەکێکی دیکەش بەسەختی برینداربوو.
ئەم دوو گروپە چەکداریە، کە ناوی کۆمەڵەیان لەخۆیان ناوە، لەو سەرکردەو کادرە ناسیۆنالیستە ڕاستڕەوانە پێکدێت کە عبدللەی موهتەدی و عومەری ئیلخانیزادەی ئامۆزای سەرکردایەتیان دەکەن و لەکاتی جیابوونەوەیاندا لە کۆمەڵە- رێکخراوی کوردستانی حزبی کۆمۆنیستی ئێران لە چەند ساڵی رابردوودا، دەستیان بۆ چەك و پەلاماری چەکداری بۆسەر هاورێکانی دوێنی خۆیان برد. دواتریش بۆ سودوەرگرتن لە مێژووی سیاسی درەخشانی کۆمەڵەی زەحمەتکێشان ناوی کۆمەڵەیان زەوتکرد، لەکاتێکدا هیچ پەیوەندیەکی فکری-سیاسی و نەریتی خەباتکارانەو شۆرشگێڕانەیان لەگەڵ کۆمەڵەی کۆمۆنیست دا نەمابوو! ئێستاش بە پەلاماری چەکداری و کوشتاری یەکتر وەڵامی شکستی پرۆسەی یەکسالەی یەکگرتنەوەیان دایەوە!
عبدللەی موهتەدی کە یەکێك بوو لە ڕابەرانی ناسیۆنالیستی کوردی ناو حزبی کۆمۆنیستی ئێران، بەڵام بەهۆی هەژموونی فکری –سیاسی و عەمەلی کۆمۆنیزمی کرێکاری و مەنسوری حیکمەتەوە لەناو ئەو حزبەدا، بێدەنگ و بێسەدا مابووە، دوای رووداوەکانی کەنداو لەساڵی ١٩٩١دا و جێگاپەیداکردنی ناسیۆنالیزمی کورد لە کوردستانی عێراق لە سیاسەتی شەرخوازی ئەمریکادا لە ناوچەکەدا، هەموو داوەکانی خۆی لەگەڵ کۆمۆنیزمدا پچڕی و خۆی هاویشتەوە ناو بزوتنەوە ڕەسەنەکەی خۆیەوە. دوای جیابونەوەی ڕەوتی کۆمۆنیزمی کرێکاری لەو حزبە و زاڵبوونی ڕەوتی ناسیۆنالیستی کورد لەناو کۆمەڵەو حزبی کۆمۆنیستی ئێراندا، عبدللەو هاوبیرەکانی زەمینەیان بۆڕەخسا تا هەرچی زیاتر کۆمەڵە لە نەریت و باکگراوندە فکری و سیاسیە کۆمۆنیستیەکانی دووربخەنەوەو دواتریش بۆ سەپاندنی هەژموونی خۆیان دەستیان بۆ چەک برد بەرامبەر بەو بەشەی دیکەی کۆمەڵە کە هێشتا پێیوابوو بەرگری لە نەریت و بۆچوون و سیاسەتە کۆمۆنیستیەکانی کۆمەڵەی کۆن دەکات!
مەنسوری حیکمەت، ئەوکات کەسایەتی عبدللە موهتەدی نەك وەکو سیاسیەك، بەڵکو وەکو کەسێکی تۆبەکار کە تف لە ڕابردووی خۆی دەکات و ئامادەیە هەرچی بکرێ لە دژی هاورێکانی دوێنێی خۆی بیکات، ناساند! مەنسوری حیکمەت لە وتاری روداوە گەورەکان و ئینسانە بچووکەکاندا کەوەڵامە بۆ کۆمەڵێك درۆو بوختان و چەواشەکاری عبدللە موهتەدی دژی مەنسوری حیکمەت و هاورێکانی، دەڵێ:
“جياوازيهكى بنهرهتى لهنيوان بادانهوهى سياسیو تۆبهكردندا ههيه. بادانهوهى سياسى خالىدهستپيكردنى حهرهكهتيكه. ئامادهيى نيشاندانه بۆ ههنگاوههلگرتن به رێرهويكى تردا. بهلام تۆبه، خالىكوتايى رێچكهيهكه. راگهياندنى شكستو تهسليم بوونه. … تۆبهكردن راگهياندنى ووردبوونى شهخسييهتو ئيرادهى ئهو كهسهيه. وه دهبێ ههر ئهمهش نيشانى ههمووان بدات. سووكايهتیكردن به موقهددهساتى پێشووى خۆت، به هاورێیانى پێشووى خۆت، گالتهكردن به شانازیەکان و دهسكهوتهكانى پێشووى خۆت، ژێرپێنانى پرهنسيپهكانى پێشووى خۆتو ئينكاركردنى بێشهرمانهى حهقيقهته زيندووهكانى بهرچاوى خۆت، ههموو ئهمانه برياره ئهم ووردبوونه نمايش بكهن. ناوهرۆكى باسهكهى جهنابى موهتهدى پووچه، ههروهك خودى خۆيشى كاريكى به ناكۆکیى سهرسورهێنهرى قسهكانى ئهمرۆى لهگهل ميژوويهكى نووسراودا نيه. ئهوهى كه ئهم قسانهى سهدو ههشتا پله بهپيچهوانهى قسه رهسميهكانى پێشووى خۆيهوهيهتى، ئازارى نادات. ئهو بهپيچهوانهوه خهريكه ئهمه رادهگهيهني: “هيچ شهرم ناكهم، من رۆيشتووم، ئيتر ههموو شتيك ئهشێ بڵێم، ئيتر ههموو كاريك ئهشێ بكهم.”
عبدللە موهتەدی لە رەوەندی خرۆشانی جەماوەری ناسراو بە شۆرشی ژینا دژی رژێمی ئیسلامی ئێران، لەپاڵ شازادە رەزای کوڕی موحەمەد رەزاشای ئێراندا و رەوتی پان ئێرانی و لیبراڵەکاندا راوەستاو ئومێدی بەوەبوو کە لە سیاسەتی ئەمریکادا دژ بە رژێمی ئیڕان، هاوشێوەی ناسیۆنالیستە کوردەکانی هاوخوێنی لە کوردستانی عێراق لە دەورانی شەڕی کەنداودا ساڵی ١٩٩١، لەچوارچێوەی فیدراڵیزمی شاهەنشاهیدا کورسی فەرمانڕەوایی کوردستانی ئێرانی پێببەخشن! هەوڵی یەکگرتنەوەی دوو باڵەکەی زەحمەتکێشان بۆئەوەبوو کە ئەم هیوایەی جەنابی موهتەدی وەکو سەرکردەی هێزێکی چەکدار کە ئامادەیە لەخزمەتی ئەو سیاسەتەی ئەمریکادا دەوری کۆنترا و یەکێتی و پارتی ببینن، بێتەدی، بەڵام نەبوونی سیاسەتێکی لەوجۆرەی ئەمریکا بەرامبەر بە ئێران، ئەو خەونەی عبدللەی موهتەدی و گروپەکەی پووچەڵ کردەوە. بەوهۆیەشەوە لەجیاتی یەکگرتنەوە، لێکترازان و پەلاماری چەکداری ئاکامەکەی بوو. بەڵام گومان لەوەدا نیە کە کاراکتەری مافیایی و چەتەگەری و خۆسەپێنی عبدللەی موهتەدی ئامادەیی ئەوەی تێدایە کە بائاسانی تاوان بەرامبەر بە هاورێکانی دوێنێی خۆی بکات، بۆیە دەستەو تاقمەکەی ئەو و عومەری ئامۆزای، خافڵگیرانە بە قەناس لە چەکدارانی گروپەکی دیکە دەدەن!
عبدللەی موهتەدی و عومەری ئیلخانیزادەو سەرانی گروپی کۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتکێشان بەهۆی دەستبردن بۆ چەك و کوشتنی دوو چەکداری باڵەکەی دیکەی کۆمەڵە، دەبێ وەکو تاوانبار مامەڵە بکرێن. ئەوانە رەوت و هێزی سیاسی نین و ناکرێ وەکو هێزی سیاسی مامەڵە بکرێن، نە لەلایەن خەڵکی کوردستان و نە لەلایەن هەر هێزو لایەنێکی سیاسیەوە. سەرەڕای ئەوە دەبێ دەزگای دادوەری کوردستان لەبەرئەوەی ئەو تاوانە لە کوردستانی عێڕاق ڕویداوە، هەریەکە لە عبدللە و عومەرو ئەوانەی کە دەستیان هەبوە لەو تاوانەدا ڕاپێچی دادگا بکات و لەسەر ئەو تاوانە سزای یاسایی بدرێن. لەهەر وولاتێکدا تاوانێك ئەنجام بدرێ، دادگای ئەو ووڵاتە ئەرکیەتی تاوانبار روبەرووی لێپێچینەوەی یاسایی بکاتەوە!