دەربارەی ” مەنشوری خواستە لانی کەمەکانی … ٢٠ رێکخراوی ئێرانی

گفتوگۆ لەگەل خسرەو سایە سەرۆکی مەکتەبی سیاسی

ئۆکتۆبەر: وەکو ئاگادارن ٢٠ ڕێکخراوی مەدەنی و جەماوەری لە ئێران بەیاننامەیەکیان بڵاوکردۆتەوە کە کۆمەڵێك خواستی سیاسی و ئابوری لەخۆی گرتوە. ئەم مەنشورەبەشێکی زۆر لەلایەنە چەپو کۆمۆنیستەکانی ئێران پێشوازیان لێکردوەو وەکو دۆکیومێنتێکی گرنگ و پێشکەوتنخوازانە لەچوارچێوەی شۆڕشی خەڵکی ئێراندا تەماشا کراوە، بەڵام ئەوە حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستانە کەتائێستا سەبارەت بەو مەنشورە هیچ هەڵوێستێکی ڕانەگەیاندوە، هۆکاری ئەمە چیە لەکاتێکدا هەرلەسەرەتای سەرهەڵدانی ناڕەزایەتی وخۆپیشاندانی شارەکانی ئێرانەوە، پشتیوانی کردوەو لەخۆپیشاندانەکاندا ڕۆڵی گێراوە؟

خسرەو سایە؛ بەڵێ ئەوە ڕاستە کەحزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان، بەتەوای توانایەوە پشتیوانی لەبزوتنەوەی شۆڕشگێرانەی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشی ئێران کردوەو هەوڵیداوە ئەم بزوتنەوەیە هێزو تونا لەهاوچینەکان و ئازادیخوازانی جیهان وەربگرێ و ئاستێکی بەرزی پشتیوانی جیهانی بۆ ڕاکێشێ، تا لەبەرامبەر بەرەی بۆرژوازی چ لەئاستی ناوخۆ وچ لەدەرەوەدا بەقامەتی خۆیەوە ڕاوەستێت. بەڵام هۆکاری ئەوەی کە هەڵوێستمان دەرنەبڕیوە لەبەر ئەوەیە کە حزبی ئیمە وەکو حزبیکی سیاسی و پشتیوانێکی بەهێزی بزوتنەوەی شۆڕشگیرانەی ئیران، ناکرێ نە بە پشتیوانی و نە بە ڕەتکردنەوە هەڵوێست لەو مەنشورە وەرگرێت، چونکە پێمان وایە ئەم مەنشورە هەڵگری هەندێک ئەشکالات و کەموکوریە کە ناکرێت بەبێ دەنگی بەسەریاندا تێپەرێن. هەڵوێستی دڵسۆزانەش ئەوەیە هەروەک چۆن پێویستە لایەنە پۆزەتیف و بەهێزەکانی پشتیوانی بکرێت، لەهەمانکاتدا دەبێ ئەشکالات و لایەنە لاوازەکانیشی نیشانبدرێت و رەخنەیان لێ بگیرێت.

لەسەرێکیترەوە بۆ ئێمەو بزوتنەوەی کۆمۆنیزمی کرێکاری، هیچکات ئەسڵ ئەوە نیە کەمادام ژمارەیەک لەحزبو لایەن وکەسایەتی چەپ وکۆمۆنسیت، تەنانەت هەموو خەڵکیش پشتیوانیان لە مەنشورێک کردوە، ئێمەش ئیجبارین پشتیوانی لێ بکەین! بەڵکو بۆ ئێمە، خواستی ڕۆشن و واقعی، ڕیبازێکی سیاسی چینایەتی ڕۆشن کەبەهۆیەوە چینی کرێکار لەدەسەڵات نزیک بکاتەوە و ئاستی هوشیاری سۆشیالیستی و یەکگرتووبونی ئەم چینە بباتە سەرەوە وسەرنجام ڕیزی سەربەخۆی چینایەتی کرێکاران و زەحمەتکێشان لەهەرجوڵانەوەیەکی جەماوەری و شۆڕشگێرانەدا پارێزراو ڕابگرێ وبەرجەستەی بکاتەوە، بنەمایە. بەجیا لەم قسانە ئێمە مەنشوری لانی کەمی داخوازیەکان، کە٢٠ ڕێکخراوی مەدەنی و جەماوەری لەئێران بڵاویان کردۆتەوە، سەرەڕای هەرسەرنجێک کەلەسەری هەمان بێت بەدەستکەوتێک دەزانین وشایانی ئەوەیە بۆ ئێمەو هەر کۆمۆنیستێک لەسەری ڕاوەستێ وهەڵویستی ڕۆشن ودلسۆزانەی لەسەر وەربگرێ.

ئۆکتۆبەر: کەوایە هەڵوێستی حزب لەسەر ئەم مەنشورە چیە وچ سەرنجو ڕەخنەیەکتان لێی هەیە ؟

خەسرەوسایە: سەرەتا ئەوە بڵێم کەحزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان، بەتەواوی توانایەوە پشتوانی دەکات لەهەرجۆرە یەکیەتی ویەکگرتوبونێکی نێوان بەشەکانی چینی کرێکارو جەماوەری زحمەتکێش وکۆبوونەوەیان لەدەوری ئەو داخوازیانەی، کەبەدیهێنانیان هەم خەباتی جەماوەری بەرەو پێشەوە دەباو هەم هەلومەرجی کارو ژیان باشتر دەکات. لەم ڕوانگەیەوە مەنشوری لانی کەمی خواستەکانی ڕیکخراوە پیشەیی و مەدەنیەکانی ئێران، بەوجۆرەی کە بۆتە مایەی کۆبوونەوەو یەکگرتووکردنی ژمارەیەک لەنیهادو ڕیکخراوی خەباتکارانە، بەتایبەتی لەدۆخێکدا کەجوڵانەوەی شۆڕشگیرانە لەئێران مەسەلەی ڕیکخراوەی جەماوەری کردۆتە خاڵیکی گرنگو چارەنوس ساز، هاوکات خودی ئەوەی کەمەنشورەکە کۆمەڵیک خواستی دەستبەجێی قابیلی جێ بەجێبوون لەهاوکێشەی هێزی نێوان جوڵانەوەکەو ڕژێمدا هەڵگرتوە، لەوانەش ئازادی زیندانیانی سیاسی، هەڵوەشاندنەوەی سزای لەسێدارەدان، ئازادی ژنان وئەو داخوازیانەی داکۆکی لەباشکردنی دۆخی کارو ژیان دەکات.. بەدڵنیایەوە شایانی پشتیوانی کردنە. بەلام خودی ئەوەی کەمەنشورەکە لەژێر ناوی “لانی کەمی خواستەکانی ڕێکخراوە پیشەیی ومەدەنیەکانی ئێراندا” بلاو کراوەتەوە وهاوکات پەلی کێشاوە بۆ کۆمەلە خواستو بابەتێکیتر کەلەچوارچیوەی خواستە دەستبەجێکاندا جێگایان نابێتەوە، تێکەولێکەو ناڕۆشنی وبگرە نادروستی لەخۆگرتوە، کەمەعلوم نیە لەکێ داوادەکاو لەکام حکومەت و سیستەمی سیاسی و ئابوریدا و لەلایەن چ ئۆرگان وهێزیکەوە و لەچ قۆناغیکی جوڵانەوەکەدا قابیلی جێبەجێ بوونن.. ئەمەش ناتەواویەکی جدیدیە، کەناکرێ لەژێر ناوی پشتیوانیکردندا، چاوپۆشیان لێبکرێ. ناتەواوییەک کە لەڕوی ستراتیژو تاکتیکەکانی بەسەرکەوتن گەیاندنی بزوتنەوەی شۆڕشگێرانەوە، نا بەجێیە ولەئەگەری مانەوەیاندا ئیمکانی بەشکست کێشانی بزوتنەوەکە دێنێتە پێشەوە. بەواتایەکیتر مادام کە مەنشورەکە، واوەتر لەداخوازیە ئانیەکان دەڕواو هەندێک خواست و بابەتی تر دێنێتە پێشەوە کەپەیوەستە بەقۆناغی دوای ڕوخانی ڕژێمەوە وهەندێکی تریشیان لەگرەوی شۆڕشی کرێکاریدایە وهەمو ئەمانەش لەڕژێمی ئیسلامی ئێران داوا دەکرێت. ئیدی بۆ ڕەوتێکی وەک ئێمە ناتوانری هەڵوێستگرتن بەتەنها لەچوارچێوەی پشتیوانی لەمنشورێکی ئاوادا قەتیش بێت، بەڵکو دەبێ دڵسوۆزانە لایەنە لاوازەکانی دەستنیشان بکرێت ولەو تێکەو لێکەو ناڕۆشنیانە دەر بکێشرێت.

بێگومان تەشخیسدانی تەوازنی هێزو درک کردنی قابیلیەتە چینایەتیەکانی هەربزوتنەوەیەکی شۆڕشگێرانە وخستنەروی کۆمەلێک داخوازی فەوری لەکەنار کۆمەلە داخوازی و مەسائیلێکەوە کەهەم جوڵانەوەکە لەتوانایدا نەبێ و هەم لەدوتوێی مانەوەی ڕژێمدا داوابکرێ، جگەلەوەی کە تێکەولێکە وناڕۆشنیەکی ئاشکرایە، هاوکات نوێنەرەوەی ڕێبازێکی سیاسی تاکتیکیە کەبزوتنەوەی مەوجود دەخاتە بەردەم مەترسی یاری پێکردنەوە. وەک بەڵگەیەکیش بۆ ئەم قسانە، سەرنج لەسەر چەند خاڵیکی سەرەکی بەپێویست دەزانم کەلەمەنشورەکەدا هاتوە:

١/ کاتێک کەمەنشورەکە داوای “ڕزگاری هەموو خەڵک لەهەموو جۆرەکانی جیاکاری وچەوسانەوە ودیکتاتۆری ئیسلامی” دەکات، وەیا ئەوەی کە ” کۆمەلگایەکی نوێ ومۆدێرن وئینسانی” وەک داواو ئالتەرناتیڤێک مەترەحدەکات، لەکاتێکدا کەڕژێمی ئیسلامی لەسەرکارە، تێکەڵاوکردنێکی نادروستە لەنیوان لیستی داخوازیە فەوریەکان وپڵاتفۆڕمی ڕوخاندنی ڕژێم وخودی شۆڕشێکی کۆمەلایەتیدا کەنیزامی سەرمایەداری دەکاتە ئامانج.

٢/ لەبەندێکیتردا مەنشورەکە خواستی ” هەڵپێچانی دەزگا سەرکوتگەریەکانی ڕژێم وسنوردارکردنی ئیختیاراتەکانی دەوڵەت ودەخالەتی ڕاستەوخۆ وهەمیشەیی خەڵک لەڕیگای شورا محەلی وسەراسەریەکانەوە..” بەوجۆرەی لەبەندی ٨دا هاتووە وخراوەتە پاڵ ڕیزێک لە خواستە فەوریەکانەوە  ولەڕژێم داوادەکرێ، ئەمە جگەلەوەی کە واقعی نیە، هەڵەیەکی جدیە وئامانجی بزوتنەوەی شۆڕشگێرانەی ئیستا لەپڕۆسەی ڕاپەڕین وڕوخانی ڕژێمدا، تێکەل بەداخوازیە فەوریەکان دەکات. کارێکی ئاواش بەمانای نەبینینی تەوازنی ‌هێزو ناڕۆشنیە لەبردنەپێشەوەی هەنگاوەکانی بەرەوپێشبردنی بزوتنەوەکەدا.

٣/ بەندی ٩ی مەنشورەکە داوادەکات: “دەستبەسەرداگرتنی موڵک و ماڵی هەموو کەسانی ئاسایی و یاسایی و دامەزراوە حکومی، نیمچە حکومی و تایبەتەکان کە بە تاڵانی ڕاستەوخۆ یان ڕانتی حکومەت موڵک و سامانی کۆمەڵایەتی گەلی ئێرانیان بە بارمتە گرتووە”. لەمەشدا دیسانەوە ناڕۆشنی وتێکەڵ کردنی ئەو ئەرکانەیە کەلە قۆناغە جیاجیاکانی چونە پێشەوەی خەباتی چینایەتی و شوڕشگێرانەدا دێنە پێشەوە. ناڕۆشنی لەوەدایە کەدەستبەسەرداگرتنی “ئەمواڵی کەسان ونیهادە دەڵەتی ونیمچەدەولەتی وتایبەتەکان”، کەسامانیان بەتاڵانبردوە، کراوەتە نیشانە، نەک خاوەنانی سەرمایەو کارگاو کۆمپانیاکانی بازرگانی، ئایا ئەمانە ناچنە خانەی ئەوانەوە کەسامانی کۆمەلگا بەتاڵان دەبەن، کەلەبنەڕەتەوە لەسەر چەوسانەوەی هیزی کاری کرێکاران سامانیان کۆکردۆتەوە؟ پاشان ئەگەر “دەستبەسەرداگرتنی ئەموالی کەسان ونیهادە دەوڵەتیەکان..” خواستێکی لانی کەم بێت،    ئایا لەقۆناغی ئێستادا کەڕژێم لەسەرکارە، واقعی و مومکینە؟ کەوایە ئەم خواستی لانی کەمە لەچ قۆناغیک ولەبەرامبەر چ حکومەتێکدا مەترەحەو کێ بەکردەوە دەریدەهێنێت، حکومەتی داهاتوو یان شوراکانی جەماوەر؟. ئەمە لەکاتێکدایە کەبەلای ئێمە کۆمۆنیستەکانەوە، مەسەلەکە دەستبەسەردا گرتنی “موڵکو ماڵی تاکەکان” نییە، بەڵکو هەڵوەشانەوەی کاری بەکرێ ودەستبەسەرداگرتنی ئامڕازەکانی بەبەرهەمهێنان وگواستنەوەیە وسپاردنیەتی بەحکومەتی شوراکان. بیگومان ئەم کارەش تەنها بەڕوخاندنی سیستەمی سەرمایەداری و لەجیگەیدا دانانی نیزامێکی سۆسیالیستیە، کەلەبنەوە بەتاڵان بردنی ڕەنجی ئینسانی لەلایەن ئینسانێکی ترەوە هەڵوەشاندبیتەوە.

٤/  لەبەندی ١٢دا خواستی” ئاسایی کردنەوەی پەیوەندیە دەرەکیەکان وقەدەغەی دەستڕاگەیشتن بەچەکی ئەتۆمی وئاشتی جیهانی” لەپاڵ خواستە فەوریەکاندا ڕیزکراوە، کەنەک هەر ناواقعیە ولەگەڵ یەکدا نایەتەوە، بگرە لەدونیای چەند قوتبی ئێستادا، خۆبەخۆ هاوسایی لەگەڵ سیاسەتی ئێمپریالیستیەکاندا پێکدێنێ و دەچێتەخانەی خواستێکەوە کەئەمریکاو غەرب لەجەرگەی کێشمەکێشە جیهانیەکاندا لەجمهوری ئیسلامی داوای دەکەن. ئایا خواستی قەدەغە کردنی چەکی ئەتۆمی تائاشتی جیهانی زامن بکرێ، بەتەنها لەجمهوری ئیسلامی داوادەکرێ؟ ئەو هێزو لایەنە کێیە کەئەم داوایەی هەیە؟ ئایا لەدونیای ئەمڕۆدا کەدەولەتانی سەرمایەداری پڕچەکن، تەنها بەقەدەغەی چەکی ئەتۆمی لەجمهوری ئیسلامی ئاشت جیهانی بەدەست دێت؟ ئەگەر مەبەستەکە “ئاشتی جیهانیە”، ئایا بەداوای “قەدەغەی دەستراگەیشتنی ئیران بەچەکی ئەتۆمی بەدەستدێت؟ لەکاتێکدا چەندین ولاتی تر، لەوانە ئەمریکاو دەولەتانی ئەوروپا وئەمریکا.. تا سەر نینۆکیان بەچەکی ئەتۆمی چەکدارکراوە. تەنانەت ئەگەر مەسەلەکە ئاشتی جیهانیە ئەوا دەبێ خواستی لەناوبردنی چەکی ئەتۆمی لەجیهاندا داوابکرێ، نەک “قەدەغەی دەستراگەیشتنی ئیران” بەچەکی ئەتۆمی. کاریكی ئاواش بەتەنها خواستی خەڵکی ئێران و ئەرکی بزوتنەوەیەکی شۆڕش گێرانە نیە، بەلكو کاری بزوتنەوەی جیهانی چینی کرێکارو خەڵکی ئازادیخوازە. ئەم ناڕۆشنی و تێکەو لێکەیەی کەمەنشورەکە هەڵگریەتی جیگای هەڵوێستەی جدیە، بەتیابەتیش کاتێک کە بە هەمان شێوەی ئەمریکا و غەرب هەڵوێستی لە مەسەلەی چەکی ئەتۆمی وەرگرتوە، کە هەرگیز  ناتوانێ هەڵوێستی بزوتنەوەیەکی شۆڕشگێرانە و چەپڕەوانەی وەکو بزوتنەوەی نارەزایەتی شۆڕشگێڕانەی خەڵکی کرێکارو وزەحمەتکێشی ئیران بێت. ئەمە ئیتر هەلەیەکی بچوک نیە وڕێبازێکی لە بنەرەتەوە خەتەرناک و بە تەواوی ناکۆکە لەگەل ئەو بزوتنەوەیەی کە پێی دەلیین ژنانە و چەپە.

٥/…

لەکۆتاییدا جارێکیتر ئەوە دوبارەدەکەمەوە کەحزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی کوردستان هەروەک ئەوەی لەسەرەتایی خرۆشانی کرێکارانو ژنان و لاوانو خەڵکی زەحمەتکێشی شارەکانی ئێرانەوە، پشتیوانی لەم جولانەوەیە کردووە وبەوپەڕی تواناوە لەکەناریدا ڕاوەستاوە، هەرواش پشتیوانی دەکات لەداخوازیە واقعیەکانی ئەم بزتنەوەیەو هەرهەوڵێک کەبۆ یەکگرتووکردنی جەماوەردەدرێت. لەمڕوانگەیەشەوە “مەنشوری داخوازی لانی کەمی ٢٠ ڕێکخراوی پێشەییو جەماوەری” بەقەد ئەوەی ئەم هەقیقەتەی لەخۆیدا بەیانکردبێت جێگای پشتیوانیە، بەڵام بۆ حزبی ئێمە بابەتەکە لەپشتیوانیکردن واوەترە و ڕەخنەی دلسۆزانە لەو ناڕوشنی و تێکەولێکەیەی کەمەنشورە کەهەڵگریەتی، خاڵێکی سەرەکیە لەڕاستای زاڵ بون بەسەر کەموکوڕی وناتەواویەکانی بزوتنەوەیەک کەناوەڕۆکێکی ڕادیکاڵ وئازادیخوازانەی هەیە. هەرڵێرەش داوا لە هەڵسوڕاوانی کرێکاریی وکۆمۆنسیتی دەکەم کە بەهوشیاریەوە لەسەر ئەم مەسەلەیە راوەستان و بۆ پاراستی ڕیزی سەربەخۆی چینایەتی بزوتنەوەکەو ڕۆشنی لەداخوازی و ئامانجەکانیدا دەستبەکار بن.